Յետ
մահուանն
Տիգրանայ
թագաւորէ
Վաղարշ
որդի
նորին
յերեսներորդի
եւ
երկրորդի
ամի
հոմանուանն
իւրոյ
Վաղարշայ
Պարսից
արքայի:
Սա
շինէ
աւան
մեծ
զտեղի
ծննդեան
իւրոյ
ի
վերայ
ճանապարհին.
ուր
ի
գնալ
մօր
իւրոյ
ի
ձմերոց
յԱյրարատ,
յանկարծակի
պատահեալ
երկանց
ի
գնացսն՝
ծնաւ
ի
վերայ
ճանապարհին,
ի
գաւառին
Բասենոյ,
ի
տեղւոջն,
ուր
խառնին
Մուրց
եւ
Երասխ.
զոր
շինեաց
յիւր
անուն
եւ
կոչեաց
Վաղարշաւան:
Սա
պատեաց
պարսպաւ
եւ
զհզօր
աւանն
Վարդգէսի,
որ
ի
վերայ
Քասախ
գետոյ.
զորմէ
յառասպելսն
ասեն.
«Հատուած
գնացեալ
Վարդգէս
մանուկն
ի
Տուհաց
գաւառէն,
զՔասաղ
գետով,
եկեալ
նստաւ
զՇրէշ
բլրով,
զԱրտիմէդ
քաղաքաւ,
զՔասաղ
գետով,
կռել
կոփել
զդուռնն
Երուանդայ
արքայիե:
Այս
Երուանդ՝
առաջինն
է,
սակաւակեացն,
որ
ի
Հայկազանց,
զորոյ
զքոյրն
կին
առեալ
Վարդգէսի՝
շինեաց
զաւանս
զայս.
յորում
եւ
Տիգրան
միջին
յԱրշակունեաց
նստոյց
զհասարակ
առաջնոյ
գերութեանն
Հրէից.
որ
եղեւ
քաղաքագիւղ
վաճառօք:
Այժմ
այս
Վաղարշ
պատեաց
պարսպաւ
եւ
հզօր
պատուարաւ,
եւ
անուանեաց
Վաղարշապատ,
որ
եւ
Նոր
քաղաք:
Սա
թագաւորեալ
ամս
քսան,
մեռաւ:
Թէ
լոկ
եւ
այլքն
կեցին,
բայց
ասեմ
զսա
եւ
յետ
մահուանն
կեալ,
յաղագս
բարի
անուանն
քան
զթուլագոյնս
ի
թագաւորացն:
Վասն
զի
ի
սորա
աւուրս
միաբանեալ
ամբոխութիւն
հիւսիսականաց,
զԽազրաց
ասեմ
եւ
զԲասլաց,
արտաքս
քան
զդուռն
Ճորայ
ելանեն,
առաջնորդ
եւ
թագաւոր
ունելով
ինքեանց
զՎնասեպ
ոմն
Սուրհապ.
որք
անցեալ
վտարին
այսր
զԿուր
գետով:
Որոց
պատահեալ
Վաղարշ
ամբոխիւ
մեծաւ
եւ
արամբք
մարտկօք՝
ցիր
դիաթաւալ
կացուցանէ
զամբոխն
ընդ
երեսս
դաշտին,
եւ
ձիգ
զհետ
եղեալ՝
անցանէ
ընդ
կապանն
Ճորայ:
Ուր
միւսանգամ
միաբանեալ
թշնամեացն՝
յօրինեցին
ճակատ.
զորս
թէպէտ
եւ
վանեալ
քաջացն
Հայոց՝
փախստականս
առնէին,
սակայն
Վաղարշ
մեռանի
ի
ձեռաց
կորովեաց
աղեղնաւորաց:
Եւ
առնու
զթագաւորութիւնն
Խոսրով
որդի
նորին
յերրորդ
ամի
Արտաւանայ
Պարսից
արքայի:
Եւ
նոյն
հետայն
միաբանեալ
զզօրս
Հայոց,
անցանէ
ընդ
լեառնն
մեծ,
վրէժս
պահանջելով
զմահուան
հօրն.
եւ
վանեալ
սրով
եւ
գեղարդեամբ
զհզօր
ազգսն
զայնոսիկ,
մի
ի
հարիւրոց
յամենեցունց
պիտանեացն
առնու
պատանդս.
եւ
զիւրոյ
տէրութեանն
նշանակ՝
արձան
հաստատէ
հելլենացի
գրով,
որպէս
զի
յայտ
լիցի
ընդ
հնազանդութեամբ
լինել
Հռոմայեցւոց:
