Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Զկնի ոչ բազում աւուրց վախճանի Աւգոստոս, եւ փոխանակ նորա թագաւորէ Հռովմայեցւոց Տիբեր. եւ Գերմանիկոս կեսար եղեալ՝ ձաղէ զառաքեալսն ի Հռովմ զիշխանսն Արշաւրի եւ Աբգարու, յաղագս պատերազմին նոցա, յորում սպանին զեղբօրորդին Հերովդի: Ընդ որ խստացեալ Աբգարու, խորհի ապստամբութիւն եւ պատրաստութիւն պատերազմի: Յայնժամ շինէ քաղաք զտեղի պահպանութեան գնդին Հայոց, ուր յառաջագոյն զգուշանային Եփրատու ի Կասսիոսէ, որ կոչի Եդեսիայ. եւ փոխէ ի նա զարքունիս իւր որ ի Մծբին, եւ զամենայն կուռս իւր, զՆաբոգ եւ զԲէլ եւ զԲաթնիքաղ եւ զԹարաթայ, եւ զմատեանս մեհենից վարժարանին, եւ միանգամայն զդիւանս թագաւորացն:

Յետ այր մեռեալ Արշաւիր՝ թագաւորէ ի վերայ Պարսից Արտաշէս որդի նորա: Արդ՝ թէպէտ եւ ոչ է կարգ պատմութեանս ի ժամանակի, եւ ոչ ըստ կարգի զոր ասելս ձեռնարկեցաք, այլ քանզի սերունդք Արշաւրի թագաւորին են որք Հայոց ազինս հաւատոց եղեն առիթ, եւ հարազատութիւն Արտաշիսի որդւոյ նորա՝ սկիզբն արասցուք յաղագս պատուականութեան մարդկանն, նախակարգեալ ի գիրսս առընթեր Արտաշիսի. զի իմասցին որք ընթեռնունն, եթէ համազգիք քաջին են: Իսկ զկնի ապա նշանակեսցուք եւ զժամանակ գալստեան հարցն նոցա ի Հայս, որք են Կարենեանք եւ Սուրենեանք, յորմէ սուրբն Գրիգոր, եւ յորմէ Կամսարականք, յորժամ ի շարի կարգին հասանիցեմք ի ժամանակս թագաւորին որ զնոսա ընկալաւ:

Բայց Աբգարու ոչ յաջողեցաւ խորհուրդն ապստամբութեան. զի խռովութիւն անկեալ ի մէջ ազգականաց իւրոց, թագաւորութեանն Պարսից՝ զօր ժողովեալ անդր չուէր ի համոզել եւ ի դադարեցուցանել զնոսա: