Պատմութիւն Հայոց

Իբրեւ գիտացին նախարարք Հայոց, այնք, որոց նախ քան զԱրշակ ձեռն տուեալ էր Շապուհ արքայ Պարսից, թէ եւ զնոցա կանայսն խնդրեալ է իբրեւ զայնց, որք առ Արշակայն էին միամիտք, եւ զայն եւս տեսին, եթէ գնաց Ալանաոզան, եւ գունդ փոքր է որ վասն այնր է եկեալ՝ միաբանեալ հալածեցին զնոսա. եւ իւրեանց առեալ զկանայս եւ զորդիս՝ փախեան յաշխարհն Յունաց: Նա եւ ոչ դշխոյն Փառանձեմ գնաց ի կոչ առնն իւրոյ, այլ հանդերձ գանձիւք անկաւ յամուրն Արտագերից. լուր առնելով առ որդին իւր Պապ, յուսայր ապրել ի ձեռաց Շապհոյ: Ընդ որս զչարեալ Շապուհ կապէ զոտս Արշակայ երկաթեղէն շղթայիւք, եւ տայ տանել յերկիրն Խուժաստանի յԱնուշն կոչեցեալ բերդ: Եւ բազում զօրս գումարեալ ի ձեռն Մեհրուժանայ Արծրունւոյ եւ Վահանայ Մամիկոնէի, ուրացողաց զՔրիստոս, արձակէ յաշխարհս Հայոց. որք եկեալ նստան շուրջ զբերդաւն Արտագերից: Եւ թէպէտ ոչ ինչ կարէին առնել նմա վասն անմատչելի ամրութեանն, բայց զի բարկութիւնն Աստուծոյ էր ի վերայ Արշակայ՝ մարդիկ ամրոցին ոչ անսացին մնալ համբաւուն Պապայ, այլ անձնատուրք եղեն ի կամաց, եւ ոչ ի բռնութենէ: Զորս գերեալ հանդերձ գանձիւքն եւ տիկնաւն Փառանձեմաւ խաղացուցին ի յԱսորեստան. եւ անդ ընդ սայլի ցից հանեալ՝ սատակեցին:

Ի նմին ժամու եհաս հրաման ի Շապհոյ արքայէ, զի քանդեալ աւերեսցեն զամրութիւն ամենայն քաղաքաց, եւ զՀրեայսն խաղացուսցեն ի գերութիւն, եւ զայն Հրեայսն, որ նովին հրէութեան օրինօք կային ի Վանն Տոսպայ, զորս ածեալ էր Բարզափրանայ Ռըշտունւոյ յաւուրս Տիգրանայ. զորս բնակեցոյց Շապուհ յԱսպահան: Գերեցին եւ զայն Հրեայսն որք յԱրտաշատ եւ ի Վաղարշապատ, զորս ածեալ էր նոյն Տիգրանայ արքայի, որք յաւուրս սրբոյն Գրիգորի եւ Տրդատայ հաւատացեալ էին ի Քրիստոս. ընդ որս եւ զԶուիթայ երէց Արտաշատու: Յայնժամ մատուցեալ առ Շապուհ Մեհրուժան եւ Վահան չարախօսէին զԶուիթայ երիցուէ Արտաշատու, եթէ յայն սակս եկն ընդ գերութիւնն, զի խրատեսցէ զնոսա պինդ ունել զօրէնս քրիստոնէութեան: Վասն որոյ Շապուհ հրամայեաց չարչարել զԶուիթայ, զի թողցէ զօրէնս քրիստոնէութեան. որում ոչ հաւանեալ, կատարեցաւ: Զայս ամենայն աղէտս թշուառութեանց լուեալ Արշակայ՝ սաւուղաբար արար ընդ անձին իւրում. որ թագաւորեաց ամս երեսուն: