ԳԼՈՒԽ ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ
ՎԱՍՆ ԱՏԵՆԱԴՊՐԻ

1. Ատենադպիր անուանի գլխաւոր գրագիրն, որ կարգեցեալ լինի ի ատեան դատաստանի: Ուստի անուանակոչութիւն նորա ցուցանէ զպաշտօն նորին, զի ասի ատենադպիր, իբր թէ ատենի դպիր: Արդ, ատենադպիրն հարկաւորի գիտել զպարտաւորութիւնս իւր, որք եւ աստ գրեցեալք գոն:

2. Ատենադպիրն պարտաւորի ի ատեան դատաւորաց ընթեռնուլ զամենայն հրովարտակս, պրեմեմօրիյիս, արզայս, կարգաւորութիւնս եւ այլ ամենայն գրեանս եւ պնդապէս զգոյշ լինիլ, զի կարգաւորութիւն դատաստանական իցէ համեմատ իրաւանց եւ կանոնաց: Եւ վասն այսորիկ հարկաւորի ի բազումս յինքն գրեսցէ օրինակն եւ տացէ այլոց գրագրաց, զի գրեսցեն զնա. եւ կամ եթէ այլ գրագիրք գրեցեալ իցեն, պարտ է, զի ատենադպիրն վերահասու լիցի եւ ի ամենայն կարգաւորութիւնս եւ պրօմեմօրիիս, հրովարտակս եւ արզայս եւ ի այլ գրեանս երկու մատնաչափ խոնարհ ինքն գրեսցէ զանուն ի իւր նախապէս եւ ապա դիցէ առաջի դատաւորաց, զի ստորագրեսցեն նոքա:

3. Թէպէտ ատենադպիրն ոչ ունի մասնակցութիւն ընդ դատաւորաց, զի ընդ նոցին հրամայիցէ, քանզի ատենադպիրն է ի ներքոյ հրամանի դատաւորաց, սակայն հարկաւորի ատենադպիրն վերահասու լինիլ ամենայն տեսակ գրոց, որք լիցին ի դատաստարանի, որպէսզի իցէ գրեցեալ ըստ օրինաց եւ ըստ կարգաց, որոյ աղագաւ ամենայն օրինակօղք եւ այլ գրագիրք, որք են ենթ հրամանի եւ իշխանութեան նորին` պարտին մշտապես վերահասու լինիլ նոցա, զի նոքա ամենայն հարկաւոր գրեանքն եւ օրինակք գրոց ժամանակին գրեսցեն առանց զանցառութեան: Ուստի եթէ ատենադպիրն զանց առնիցէ այսոց ամենայնից` պարտաւորի տալ պատասխանի:

4. Ատենադպիրն պարտաւորի պահել զերեք գիրք: Առաջին` անուանեալ պրիխօդեաշչիե, ի յոր իւրաքանչիւր յերեսս թղթոց երկուս բաժանեսցէ գծիւ եւ ի նախկին կողմն ի ներքոյ համարոյ եւ ենթ որքանութեան ամսոյ կարգաւ եւ զօրութիւն համառօտաբար գրեսցէ ի դատաստանարանի ընկալեալ հրովարտակքն պրօմեմօրիիքն, արզայքն եւ այլ այնպիսի գրեանքն. եւ յորժամ ըստ գրեցելոյ հրովարտակաց, պրօմեմօրիից եւ արզայից լինիցի լրացումն ի դատաստանարանին, յայնժամ ի միւս կողմն յանդիման գրեցելոյն գրեսցէ զլրացմանէ նորին, որպէսզի այսպէս կարգաւորութեամբ դիւրեաւ լիցի իմանալ զվերահասու լինելի գործառութիւնս իրաւարանին: Երկրորդն` անվանեալ օտխոդեաշչիե, յորում ենթ համարոյ եւ որքանութեան ամսոջ եւ զօրութիւն համառօտապէս գրեսցէ ի դատաստանարանէ ուրեք առաքեցեալ հրովարտակքն, պրօմեմօրիիքն եւ արզայքն: Երրորդ` անուանեալ ժուրնալ, այսինքն` գիրք աւուրց, յորում ենթ համարոյ եւ որքանութեան ամսոջ եւ զօրութիւն համառօտապէս գրեսցէ ամենայն կարգաւորութիւնք դատաստանի, այլեւ եթէ հարկաւորութիւն ինչ պատահեսցի` հրամայեսցեն դատաւորք գրել զայն. վասն առ յապայն յիշատակի պարտ է, զի գրեսցէ ի գիրք աւուրցն: Եւ վասն այնպիսի գրեցելոցն սակս հաւատարմութեան առ յապայն հաւատալոյ դատաւորք պարտին ստորագրել. եւ երիս գիրքս այս պարտ է վասն իւրաքանչիւր տարոջ ունիլ յատուկյատուկ, որպէսզի ի խնդրելն զբան ինչ դիւրեաւ կարիցէ գտանիլ առանց նեղութեան:

5. Ատենադպիրն պարտաւորի ի ներքոյ իշխանութեան իւրոյ պահել զամենայն ծածուկ եւ հարկաւոր գրեանքն կամ օրինակք նոցին, որոյ աղագաւ հարկաւորի ունիլ զարկղ մի` առ ի դնելոյ ի մէջ նորին զվերոյ գրեցեալ գրեանսն եւ փակելոյ, եւ բանալին այն պահեսցէ ատենադպիրն ընդ ինքեան:

6. Ատենադպիրն պարտաւորի ի դատաստանարանի ընկալեալ գրեանսն, որոց եղեալ իցէ լուծումն, ամ-յամէ ժողովել եւ գրել ի վերայ նոցին` ա'յս անուն տարոյ գրեանքն են, եւ դնել զայնոսիկ ի գրքատուն դատաստանարանի, իսկ զօրինակք նոցին վասն առ յապայն ընթեռնելոյ կամ ի պատահման յարկաւորութեան վերահասու լինելոյ պահել առձեռն պատրաստ, զի յորժամ կամեցեալ լիցի` փութով կարիցէ գտանիլն եւ ընթեռնուլն:

7. Վերջապէս ատենադպիրն ըստ ամենայնի պարտաւորեալ է անթարթ աչօք հայիլ ի ամենայն գործառութիւնս դատաստանարանին եւ զգոյշ լինիլ ի կառավարելոյ զյատկական գործառնութիւն յինքեան, գիտակ լինիլ կանոնաց եւ օրինաց, զի յորժամ հարցանիցեն դատաւորք վասն որո'յ եւ իցէ պատճառաց` շուտով տացէ պատասխանի. իսկ եթէ ատենադպիրն ոչ լրացուսցէ զպարտաւորութիւն իւր` տացէ տուգանս ի գանձարանս արքունի առաջին եւ երկրորդ մեղանչողութեան-ըստ կարգաւորութեան դատաւորաց եւ ըստ չափոյ մեղաց նորին: Իսկ երրորդում նուագի ոչ միայն տացէ տուգանս սաստիկս ի գանձարանս արքունի ըստ կարգաւորութեան դատաւորաց, այլեւ մերժեցեալ լիցի ի պատւոյ ատենադպրութեան եւ եղիցի խայտառակեալ ի յամենայն կեանս իւր: