Դատաստանագիրք Աստրախանի Հայոց

ԳԼՈՒԽ ՉՈՐՐՈՐԴ
ՎԱՍՆ ՏԱԼՈՅ ԺԱՄԱՆԱԿ ՊԱՏԱՍԽԱՆՕՂԱՑ

1. Եթէ խնդրիցէ պատասխանօղն տալ նմա ժամանակ, զի գրեսցէ զպատասխանական արզայ ընդդէմ դատախազին իւրոյ գրեցեալ արզին, տուեալ լիցի նմա ժամանակ աւուրս տասն: Եթէ երկրորդաբար խնդրիցէ ժամանակ` դարձեալ տւեալ լիցի ժամանակ աւուրս տասն: Եթէ երրորդ նուագի խնդրեսցէ ժամանակ` տացի նմա եւս աւուրս տասն. իսկ եթէ յետ երեք անգամ խնդրելոյն զժամանակ եւ անցանելոյ երեսուն աւուրցն յաւելցի դարձեալ խնդրել զժամանակ` ոչ է ընդունելի, այլ դատաւորք վերահասու լիցին ի վերայ դատախազի գրեցելոյ արզին արասցեն ըստ իրաւանց վճիռն, եւ ըստ վճռոյ դատաւորաց հատուսցէ պատասխանօղն դատախազին, առա'նց ամենայն այլայլութեան:

2. Եթէ ոք խնդրեաց զժամանակ, զի ի լրումն նորին տացէ պատասխանի դատախազին իւրում եւ ի միջոցի յայնմ ժամանակին հիվանդացաւ կամ այլ իմն հարկավորութիւն մեծ ինչ պատահեաց նմա, մի' եղիցի նա պարտաւոր դատախազին վասն հիւանդութեանն եւ պատահեալ հարկաւորութեան. իսկ եթէ հիւանդութիւնն երկարասցի` պարտ է կարգել զոմն վասն ինքեան փոխանորդ, զի խօսեսցի ի դատաստանարանի:

3. Եթէ դատախազն հաստատեսցէ զբանս իւր օրինօք եւ պատասխանօղն խնդրեսցէ տալ նմա ժամանակ, զի այլ քաղաքաց բերիցէ զգիր վկայական առ ի ջատագովութիւն բանից իւրոց ընդդէմ դատախազին իւրոյ` տւեալ լիցի նմա ժամանակ այնչափ, յորում կարելի լիցի գիր հասուցանել անդ եւ ընկալնուլ զպատասխանի:

4. Եթէ ոք խնդրեաց զժամանակ բերել ուստեքէ զգիր վկայական եւ ոչ կարաց հասուցանել եւ կամ ընկալնուլ զգիր, յորժամ պատճառն հասարակ իցէ, այսինքն` նաւքն ոչ կարացին գնալ, հրամայեցեալ եղեւ կարանթին պահել, ոչ եկն նաւ եւ կուրեր յայնմ քաղաքէ, -վասն այսպիսեաց եւ այլ սոցին նմանեաց անմեղադրելի է նա. իսկ եթէ ոչ իցէ մի ի յայսցանէ եւ ի լրման ժամանակին ոչ ցուցանէ զոր խոստացաւն` պարտաւորի վճարել զխնդիր դատախազին:

5. Եթէ դատախազ ոմն խնդրիցէ ի վերայ ումեք զխնդիր ինչ, եւ որ պատասխանօղն է` կոչեցեալ լինի, բայց ոչ գայցէ ի դատաստանարան, այլ յամեցուսցէ ի գալ, որքան աւուր յամեսցէ ի գալոյ` այնքա'ն աւուր պակաս կարէ խնդրել զժամանակ վասն պատասխանոյ արզայ գրեցելոյն, եւ այնպիսին ոչ կարէ ըստ սոյն գլխոյս ի համար առաջին գրեցելոյն խնդրել զաւուրս երեսուն սակս պատասխանի գրելոյն, այլ այնքա'ն աւուր պարտ է պակաս տալ նմա ժամանակ, որքա'ն աւուր եւ նա յամեցեալ է առանց օրինաւոր պատճառի գալոյն ի դատաստանարան: