Անտիպներ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԻՐԵ՛ՆՑ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ 
       Տեսի՞լք մըն էր այդ, թէ ճշգրիտ պատկեր… 
Մոխրապատ դաշտի մէջ անթիւ ոսկրեր 
Կը բարձրանային՝ դարերով դիզուած 
Նզովքի բուրգի մը պէս՝ դէպ Աստուած։ 
       Պատմութի՞ւնն իրենց։ Ո՛չ ոք չէր գիտեր 
Թէ կմախացած այդ ազգը անտէր 
Անդրհեղեղեան ո՞ր դիւցազներէն
Ո՞ր կիկլոպներէն կեանք տուաւ իրե՛ն։ 
       Ո՛չ ոք չէր գիտեր թէ բուռ մը փոքրիկ 
Այդ հերոսներու հին ցեղը ռազմիկ 
Ո՞ր ակէն խմեր էր թոյնն սկզբան 
Կարմիր մոլուցքի թոյնը ազգասպան։ 
       Հազար խարոյկներ մարած ցիրուցան 
Ըսին ինձ՝ «Հազա՛ր տարի կռուեցան
Կռուեցան Ուժին դէմ, Ամէնուն դէմ
Կռուեցան կռուին դէմ ու Իրենց դէմ…։ 
       Պատմութի՞ւնն իրենց։ Մոխրապատ վանքեր 
Աւերներ ճերմակ, ջախջախուած գանկեր
Ոսկրէ անապատ, լռութիւն ու սուգ։ 
Պատմութի՞ւնն իրենց՝ արի՜ւն , արտասո՜ւք։ 
       Ու ես գոչեցի. «Կեա՜նք առէք գանկեր»։ 
Ոսկոր ոսկորի միացան ընկեր
Կմախքներն յանկարծ ստացան մարմին 
Հրաշքով կանգնեցան իւրաքանչիւր մին։ 
       Բայց հազիւ կեանքի վերստացան շունչ 
Այդ հազարդարեան ոսկրներն անշշունջ 
Սկսան իրար պատռել դժխեմ
Ամէնքն իրար հետ, զաւակը հօր դէմ…։ 
       Երբ քիչ վերջ բոլորն ալ ինկան արդէն
Խոր հառաչանքով հծծեցի «Մարդ են…»
Բայց մի ծերունի՝ իրենց վրայէն 
Կոխոտեց, անցաւ ու լացաւ «Հայ են…»։ 
       Շամբերի, 9 Օգոստոս 1910