Ի
քսաներորդի
ամի,
ի
կատարումն
աւուրց
թագաւորութեանն
Արշէզի,
ժողովեալ
զօրքն
Հայոց
հրամանաւ
նորին
թագաւորեցուցին
ի
վերայ
ինքեանց
զԱրջամ,
որ
եւ
Արշամ,
որդի
Արտաշիսի,
եղբայր
Տիգրանայ,
հայր
Աբգարու:
Զսա
ոմանք
յԱսորւոց
կոչեցին
Մանովայ,
ըստ
յոլովից
սովորութեան՝
կրկին
ունելով
անուանս.
որպէս
Հերովդէս
Ագրիպպաս,
եւ
որպէս
Տիտոս
Անտոնինոս
եւ
կամ
Տիտոս
Յուստոս:
Բայց
քանզի
ի
նմին
ամի
վախճանեցաւ
Արշէզ,
թողլով
զթագաւորութիւնն
Պարսից
որդւոյ
իւրում
Արշաւրի,
մանկան
փոքրկան
յոյժ
եւ
տղայոյ՝
ոչ
ոք
էր
որ
օգնէր
Արշամայ՝
ընդդէմ
կալ
Հռոմայեցւոց.
խօսի
ընդ
նոսա
ի
հաշտութիւն
խաղաղութեան,
տալով
զհարկս
ի
Միջագետաց
եւ
ի
կողմանց
Կեսարու
ի
ձեռն
Հերովդի:
Այս
եղեւ
սկիզբն
Հայոց
մասնաւոր
մտանել
ընդ
հարկաւ
Հռոմայեցւոց:
Զայսու
ժամանակաւ
եղեւ
մեծ
ցասումն
Արշամայ
ի
վերայ
Ենանոսի
ասպետի
ուրումն
թագակապի.
քանզի
նա
արձակեաց
զՀիւրկանոս
Հրէից
քահանայապետ,
զոր
գերեալ
էր
Բարզափրանայ
Ռշտութւոյն
յաւուրս
Տիգրանայ:
Իսկ
Ենանոս
պատճառի
առ
արքայի,
ասելով
եթէ
փրկանս
խոստացաւ
հարիւր
քանքար.
ակն
ունելով
առնուլ
ի
նմանէ.
եւ
յանձն
էառ
տալ:
Վասն
որոյ
ժամադրութիւն
ի
վերայ
նորա
սահմանէ
Արշամ:
Եւ
նորա
առաքեալ
զմի
յեղբարց
իւրոց
ի
Հրէաստան,
որում
անուն
էր
Սենեքիայ,
առ
Հիւրկանոս,
զի
տայցէ
ինչս
յաղագս
իւրոյ
փրկութեանն:
Եւ
երթեալ
առաքեալն
յԵնանոսէ՝
պատահէ
սպանեալ
զՀիւրկանոս
Հերովդի,
զի
մի՛
ինչ
դաւ
լիցի
թագաւորութեան
նորա:
Արդ՝
իբրեւ
եհաս
ժամադրութիւնն,
եւ
չտայ
զգանձս
փրկանացն
Հիւրկանու
Ենանոս՝
բարկանայ
ի
վերայ
նորա
Արշամ,
եւ
ընկեցալ
ի
պատուոյն՝
հրամայէ
դնել
ի
բանտի:
Յայնմ
ժամանակի
քսութիւն
զնմանէ
մատուցանէ
արքայի
Զօրայ
նահապետ
ազգին
Գնթունեաց,
ասելով.
«Գիտեա՛,
արքայ,
զի
ապստամբել
ի
քէն
կամեցաւ
Ենանոս,
խորհուրդ
ընդ
իս
բերելով,
զի
երդումն
խնդրեսցուք
ի
Հերովդէէ
թագաւորէ
Հրէաստանի,
իբր
ընդունել
զմեզ
եւ
տալ
ժառանգութիւն
ի
բնակ
երկրի
մերում.
քանզի
նորակտուտ
ծանակեցաք
յաշխարհիս
յայսմիկ:
Եւ
իմ
ոչ
առնլով
յանձն՝
ասեմ
ցնա.
Ընդէ՞ր
պատրիմք
զրուցօք
վաղընջուց
եւ
պառաւեալ
առասպելօք,
պաղեստինացիս
զմեզ
վարկանելով:
Եւ
նորա
անյուսացեալ
յինէն՝
նմին
իրի
առաքեաց
զքահանայապետն
Հիւրկանոս,
եւ
առաւել
եւս
ի
Հերովդէէ
անյուսացաւ.
այլ
ոչ
մեկնի
ի
դրժողութեան
բարուցն՝
եթէ
ոչ
արքայդ
աճապարեսցես
նմաե:
Այսմ
քսութեան
հաւատացեալ
արքային
Արշամայ՝
հրամայեաց
տանջանս
պէսպէս
ի
վերայ
Ենանոսի
կուտել.
եւ
վախճան
գործոյն
-
կա՛մ
թողուլ
ի
սպառ
զօրէնս
հրէութեան,
եւ
երկիր
պագանել
արեգական,
եւ
պաշտել
զկուռս
արքայի,
ընդ
որ
վստահացեալ
արքայի
տացէ
նմա
զնոյն
իշխանութիւն,
կամ
կախել
զփայտէ
եւ
բնաջինջ
լինել
ազգի
նորա:
Եւ
սպանեալ
յազգականացն
առաջի
նորա,
որում
անուն
էր
Սարիայ,
եւ
առ
ընթեր
զորդիսն
մատուցեալ
ի
տեղի
սպանմանն,
որոց
անուանքն
Սափատիայ
եւ
Ազարիայ՝
յերկիւղէ
մահուան
որդւոցն
եւ
ի
թախանձելոյ
կանանցն
կատարէ
զկամս
արքայի
հանդերձ
ամենայն
ազգատոհմիւն,
եւ
յառաջին
պատիւն
իւր
հաստատի:
Սակայն
ոչ
ամենեւին
վստահանայ
ի
նա
արքայ.
այլ
իւր
հաստատի:
Սակայն
ոչ
ամենեւին
վստահանայ
ի
նա
արքայ.
այլ
առաքէ
ի
Հայս,
հաւատալով
նմա
զաշխարհն,
զի
ի
Միջագետաց
միայն
հեռացուսցէ
զնա:
