նը՝
պատճառված
դժոխային
ջերմությունից։
{Ռ[ոմյուրի]}
ջերմաչափը
պատուհանիս
վերա
ցույց
է
տալի
բօժօժ
դառնալու)
վախտն
ա,
բալքի
ուտեն
{ռադ}
ըլէին
կորչին.
ծառերս
վերջ
արին
էլի.
բ
14/26
142
Սէթ
Հ.
Աբգար
143
Անջելօ
{Ռազետտօ}
144
Ստանիսլաւին
[Պոլսից]
[Դեկտեմբեր
րգութեան:
Վելլինգտօնը
իբրեւ
զօրապետ
եւ
{ռազմագէտ}
(
стратегик)
այո՛,
ունի
հոյակապ
արժան
աւելի
յաջող
ընթացք
կ՚ունենայ,
եթէ
այն
{ռազմական}
փիլիսոփայութիւնը
ընկերական
եւ
բարերար
ս
սուքիս
առատահոս
հեղեղից:
Ալֆօնզօ
{Ռաթթի}
Հռոմ.
20
մարտի,
1861
ամի:
Կալեալ
զառու
կրկին
աղբեր՝
{Ռահ}
ցօղահար,
տայ
մղօ՛ն,
Եւ
սողոսկեալ
,
Ո՞չ
զսատանն
օ՜ն
ի
բաց,
Եւ
{ռահ}
հորդեալ
դիւրագնաց:
Սոսկ
ի
մարդոյն
մուր
ն
շուտ
աժըննալու
է
խայրախը
եւ
հոռչիկը,
{ռամաշկան},
դիֆտիկը,
մեհլեմը,
անկլիցքի
սոլին,
ատ
զայրանալ։
Բայց
արի
տես,
որ
մի
տգէտ
{ռամիկ}
կա՛մ
յիմարութեամբ,
կա՛մ
իւր
արծաթսիրու
կ
արծաթ:
Վարսավիրայ
ասած
մարդը
մի
տգէտ
{ռամիկ}
է՝
անուս
եւ
անկիրթ։
Նա
ոչինչ
չգիտէ։
նստելով
կանգնելով
մի
քանի
անուսումն
եւ
{ռամիկ}
Հայերի
հետ
եւ
շօշափելով
նոցա
տգիտութիւն
դէպի
իւրեանց
կողմը
եւ
պղտորել
էին
միտքը
{ռամիկ}
ժողովրդին,
որին
խաբել
մի
շատ
դիւրին
բա
ծարանումը,
մի
փոքր
փառք
գտանելու
համար
{ռամիկ}
ժողովրդի
աչքում:
Ապա
թէ
ո՛չ,
նա
այնպի
ւ
այս
վարդապետը
չէ՞ր,
որ
տեսանելով
այն
{ռամիկ}
մարդու
սրբութիւնը,
որով,
անտարակոյս,
ւթիւն,
եւ
նոյն
ինքն
որ
դատագիտէ
զայս՝
{ռամիկ},
զի
բաց
ի
լատինականէն
գիտէ
եւ
զայլս՝
ժամանակ։
Նա
չէ
որոնում
այլեւս
աղքատ,
{ռամիկ}
եւ
անուսումն
մարդիկ,
եւ
չէ
համոզում
նո
տես
այն
կողմ,
ի՞նչ
առնում
է
առհասարակ
{ռամիկը},
Տե՛ս,
ի՞նչ
ոգով
կոծում
է
նա
Նի
մեծ
ազդեցութիւն
ունէին
ժողովրդի
վերայ,
{ռամիկները}
առեցին
հանգուցեալ
Պապի
պատկերը
եւ
կախեց
ց,
եթէ
ոչ
աւելի
վատթար.
ըստ
որում
շատ
{ռամիկների}
սիրտ
եւ
հոգի
այնքան
ապականուած
չէ,
ինչ
ողջախոհութեան
նշանը,
ազնուականների
եւ
{ռամիկների}
համար
ջոկ
եկեղեցիներ
էին
շինում,
պատար
չքում
ամենեւին
զանազանութիւն
չունիք
այն
{ռամիկներից},
որոնց
վերայ
գոռում
է
ձեր
արծաթը.
արծ
ց
այդ
արծաթին,
պիտոյ
է
մինը
լինէիք
այն
{ռամիկներից},
եթէ
ոչ
աւելի
վատթար.
ըստ
որում
շատ
ռ
ես
նետեալ
զսքեմ
աբեղայութեան՝
աղաղակէր
{ռամկախօսութիւն}
լինել
իսկ,
միւս
ոմն
փիլիսոփայ
քան
զնա
ստ
պիտոյից
աւուրցս,
ունելոց
էր
զանունդ
{ռամկախօսութիւն},
ապա
ուրեմն
եւ
այլ
ամենայն
լեզուք,
որ
ւորեցան
ի
զանազան
բարբառս
Եւրոպիոյ,
են
{ռամկախօսութիւն},
եւ
նոյն
ինքն
որ
դատագիտէ
զայս՝
ռամիկ
կռիւ
ունին
իւրեանց
մէջ,
հին,
եթէ
նոր
{ռամկական}
(
jargon!)
լեզուով
պիտոյ
էր
գիրք
շարադ
պարոն
ճաշի
կանչէ
իւր
մօտ,
մեծ
շնորհ
է
{ռամկական}
կարծիքով.
ճշմարիտ
է.
Թիւթիւնճի-օղլուն
յլ
այս,
որպէս
ասացաք,
կարծիք
է
անհիմն
{ռամկական},
եւ
այն
սեպհական
ոչ
բոլորից՝
այլ
ոման
դու
չլինէիր,
ես
եւս
պիտոյ
է
մնայի
միւս
{ռամկականների}
հաշիւումը.
զարմանալի
մարդ.
ինչպիսի՞
հ
նորոգութեան
նորոյն,
որ
ի
շրթունս
յածէր
{ռամկին}
տարաձայն
կերպաւորութեամբ
ըստ
քաղաքաց
եւ
ր
են
յազգի
մերում
միջամուխ
լեալ
ի
խումբ
{ռամկին}
ստանձնել
ինքեանց՝
զԿիկերոնեան
ամբիոն:
ղղութիւնը
չգիտէ,
որ
անխտիր
եչի
տեղ
է,
{ռայի}
տեղ
րէ
եւ
այլն
է
գործ
ածում,
այդպիսի
պ
որդ
փէշակի,
մէջներիդ
պարապ
մարդ
չկա.
{ռանչպարն}
էլ
(
երկրագործ)
իրա
ցանքս
ու
վարքին
ա
ղբօրիցս
5-ից
գրուած,
այլեւ
պակսիմատ
եւ
{Ռանքէ}:
9-ին
տեսութիւն
եղբօրս,
Լ[ազար]
Ի[լյի
ովհ[աննէսի]
հետ,
բերել
էին
պակսիմատ
եւ
{Ռանքէի}
գիրքը՝
կազմած:
Առաջիկայ
տեսութիւնը
նշ
յաղ,
որ
խարջած
լինիցին,
եթէ
մինչ
ի
քա
{ռասուն}
հազար
ռուփի
եւս
իցէ
իւր
անցեալ
ժամանակա
ՒԹՅՈւՆ
ՊԱՐՈՆ
ԿՈՄԵՆԴԱՆՏԻՆ
Ալեքսեեւսկի
{ռավելինի}
բանտարկյալ
Սանկտ
Պետերբուրգի
համալս
ործութիւն:
Աշակերտ
Լազարեան
լսարանի
{Ռափայել}
Պատկանեան,
որդի
արժանապատիւ
Գաբրիէլ
քա
լսել
ճշմարիտը:
Սիրելի
Գայանե
քրոջս
եւ
{Ռափայել}
Գավրիլիչին,
բոլոր
նոցա
աղջիկներուն:
Լ
Խոստովանում
եմ,
որ
չեմ
կարող
չզարմանալ
{Ռափայելի}
անհաջողությանը
իր
ձեռնարկած
գործում.
դ
ցէ
որեւիցէ
աղօթք
եղած
լինի
դպրոցում
Հ.
{Ռափայէլ}
Թրեանցի
կառավարութեան
ժամանակ,
բայց
իւ
ալկաթա:
Աւետաբերի
գործակատարք
Զենոբ
եւ
{Ռափայէլ}
Փափազեանք
225
հատ
մնաց,
Փարիզ,
27
մար
աւասարակշիռը
կը
թեքուի
եւ
այնուհետեւ
ոչ
{Ռաֆայէլի}
Մադոննան
եւ
ոչ
Ափրոդիտին
կարող
է
փրկել
եւանը,
կարող
կլինեի
այն
ժամանակ
կազմել
{ռեալ}
համեմատություն
եւ
կցուցադրեի
Նախիջեւանի
ահին
այսր
կառավարութեան,
այն
է
գլխաւոր
{ռեգիստրատորին}
եւ
ադմինիստրատորին,
որոյ
ազգանունն
է
Հ
Ձեզանից
իմ
հաշվով
տալ
ծերունի
եւ
աղքատ
{Ռեթեոսին}
(
Ավետ)
50
ռուփի
՚ի
վարձ
բազմօրյա
աշխա
ի
ի
Մոսկվա
18.
ՄՈՍԿՎԱՅԻ
ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ
{ՌԵԿՏՈՐԻՆ}
ЕГО
ПРЕВОСХОДИТЕЛЬСТВУ
ГОСПОДИНУ
РЕКТОР
ԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ՝
ՆՈՐԻՆ
ԳԵՐԱԶԱՆՑՈՒԹՅԱՆ
ՊԱՐՈՆ
{ՌԵԿՏՈՐԻՆ}
`
Լազարյան
Ճեմարանի
հայոց
լեզվի
կրտս
ամենայնիվ
ավելի
լավ
վիճակի
մեջ
էր,
քան
{Ռեշոտնիկովը},
որը
թատրոնի
ախոռի
հսկիչն
էր:
Սակայն
ավանական
է,
որ
նա
այժմ
հաճախ
է
կրկնում
{Ռեպետիլովի}
խոսքերը.
"
բոլորը
բաժանվեցին,
մեկը
կո
հարիւր
ռուպլի
Երուսաղէմայ:
Հարիր
{ռեպլի}
Հալաբայ
սրբակրօն
քահանայից:
Հարիւ
ւ
պատասխան
չգրեմ:
Ես
ուղարկել
էի
քեզ
2
{ռեցեպտ},
այժմ
գիրիդ
զորութենովն
կիմանամ,
որ
ա
նչ
ձախ
թիակիս
տակ
ինձ
տանջում
է
անիծված
{ռեւմատիզմը},
թեեւ
այժմ
բավական
թուլացել
է
եւ
շատ
հ
մբողջ
մայիսը
համարյա
զուր
անցավ
գարշելի
{ռեւմատիզմի}
պատճառով,
որովհետեւ
ոչ
մի
դեպքում
հնար
ւ
կազմուածքը
տրամադրող
դէպի
մի
անտանելի
{Ռեւմատիսմուս}:
Ճշմարիտը
պիտոյ
է
ասել.
մեր
համար,
ը
կծի
տակ,
չկարողացաւ
կլլել
Ֆրանսիոյ
մեծ
{ռեւոլիւցիոն}.
Բոռքը,
որ
իր
բոլոր
կեանքը
եւ
ուժը
մի
ութեան
փիլիսոփայութեան
մասին,
Ֆրանսիոյ
{ռեւոլիւցիօնի}
ռումբը
վերստին
տրաքեց:
Ֆրանսիական
վուլ
ն
":
Ֆրանսիացիները
շատ
են
սիրում
իրենց
{ռեւոլյուցիայի}
մասին
խոսել
սեփական
արժանապատվության
մե
ելու
համար
կազմած
ժողովից
դուրս
ցոլացաւ
{Ռեւօլիւցիայի}
բոցը:
Պալատի
զարդարանքի,
շռայլու
ռաւ,
յայնժամ
յիշեալ
ութսուն
հազար
սթայ
{ռեփի}
գունահքեարին
հատուցից
եւս
եւ
կամ
իմ
օրդ
այս
մի
մեծ
կրօնական
վերանորոգութիւն
էր
({Ռեֆօռմացիա}
),
թէեւ
ինքն
ըստ
ինքեան
եւ
մանաւանդ՝
համ
աբերւում
էր
եկեղեցական
կառավարչութեան,
{ռեֆօրմ},
որով
պիտի
սանձահարուէին
ոչ
միայն
Պօղո
այսօր
նոյն
պահանջողութիւնքը:
Այո՛,
{ռեֆօրմ}
խնդրում
ենք
այն
սկզբունքների
մէջ,
որոն
գեւոր
մարդերի
որեւէ
պաշտօն
ստանալը:
{Ռեֆօրմ}
պահանջում
ենք
եկեղեցու
տնտեսական
կառավա
րիչների
քուրաների
մէջ
չհալուին...
{Ռեֆօրմ}
պահանջում
ենք
հոգեւոր
իշխանների
եւ
առհա
որք
զանձինս
արածէք
եւ
ոչ
զխաշինս
":
{Ռեֆօրմ}
պահանջում
ենք
եկեղեցականների
կրթութեան
ունինք,
որ
հայերէն
չէ
կարող
խօսել:
{Ռեֆօրմ}
պահանջում
ենք
եկեղեցականների
ձեռնադրութ
նականութիւնը
վերջին
տեղը
չունի...
{Ռեֆօրմ}
պահանջում
ենք
առհասարակ
եկեղեցական
կառա
փայլը
հայոց
եկեղեցու
ոտքից
մինչեւ
գլուխ
{ռեֆօրմը}
պահանջելու:
Այո՛,
մի
տեսակ
մարդիկ
իւսիսափայլը
ասած
էր,
թէ
հարկաւոր
է
այս
{ռեֆօրմը}
կատարուի
ինքնուրոյնաբար,
հեռի
մնալով
պ
ել
կենթադրուէր:
Հիւսիսափայլի
խնդրած
{ռեֆօրմը}
վերաբերւում
էր
եկեղեցական
կառավարչութեա
ար
կառավարութենից
եւ
Հիւսիսափայլ
խնդրած
{ռեֆօրմը}
հետ
չառնելով
կրկնում
ենք
այսօր
նոյն
պահ
ւորներին,
որովհետեւ
յետախաղացութեան
եւ
{ռէակցիօյի}
անպարծանք
դրօշները
նոցայ
գլխի
վերայ
են
Րեդերեր
քսանչորս
շիշ.
Մադեռա,
Խերէս,
{Ռէյն}
-վէյն,
մի
խօսքով
թունդ
գինիներ
տասն
եւ
հէր,
թէ
լաւ
եւ
թէ
վատ:
Ֆրանսիական
{ռէվոլիւցիան}
անգլիական
փիլիսոփայութեան
արդիւնք
է.
ճ
ին
այդ
բանին:
Ստոյգ
է,
մինչեւ
այն
մեծ
{ռէվոլիւցիան}
իսկապէս
Ֆրանսիոյ
աչքը
տնկուած
էր
Անգլիո
երկու
աշխարհների
պաշտօնքը
փոխուեցան
եւ
{ռէվոլիւցիօնը}
իր
կարգով
ազդեցութիւն
ունեցաւ
Անգլիոյ
ա
իոյ
աչքը
տնկուած
էր
Անգլիոյ
վրայ,
բայց
{ռէվոլիւցիօնից}
յետոյ
այդ
երկու
աշխարհների
պաշտօնքը
փոխ
մեք
անգլիական
պառլամենտի
մէջ
լորդ
Ջօհն
{Ռըսսելի}
խօսքերը
ամերիկեան
խնդրի
վերաբերութեամբ
միջոցներ:
Ուրախ
եմ
"
Տրովատորի
"
եւ
"
{Ռիգոլետոյի}
"
մեջ
Հովհաննես
եղբոր
կատարած
վարժությո
գրչագիրը
գրուած
էր
Ուռհա
քաղաքում
Հայոց
{ՌԻԸ}
թուականին:
Ձեռս
երթայ,
գիրս
մնայ,
տկ
՛վ,
պարո՛ն,
այստեղո՛վ
",
ձայնեց,
(
{Ռիշըլեօ}
փողոց,
համար
յիսունվեց):
-
Հը,
ի՞ն
ժելով
այս
առաջարկությունը,
սպառնացել
է
{ռմբակոծել}
քաղաքը,
եթե
ստիպեն
զիջանիլ
դեպի
այդ
պա
եւս
հեռի
չէ.
այսօր
չորրորդ
օրն
է,
որ
{ռմբակոծում}
են
Գայեթան՝
Սպանիան
եւ
Հռոմը
երկու
շոգ
ատ
եմ
նեղվում,
որ
չորս
կողմից
անընդհատ
{ռմբակոծում}
են
ինձ
արցունքներով.
վերջ
տվեք,
ի
սեր
0
դեկտեմբերի
1852
ամի
եւ
յազգականին
{ՌՅԲ}
ի
Քիշինեւ
1853
16.
ԷՋՄԻԱԾՆԻ
արտաքին
հանգամանքները
հօգուտ
Բեստուժեւ-{Ռյումինի}
խմբագրության
չեն
խոսում:
Է՜հ,
ոչինչ,
իտի
պատասխան
ընդունեն,
պիտի
ընդունուի՞
{ռնգեղջիւրը},
թէ
չէ:
Նոյն
օրը
պատասխանեցի,
որ
կ՚ե
կ
ստացայ
21-ից
գրուած,
որով
ուղարկեցին
{ռնգեղջիւրի}
մասին
դուրս
եկած
թղթի
պատճէնը
եւ
10
նար
եղբօրիցս
1-ից
գրուած,
որով
յայտնում
են
{ռնգեղջիւրի}
վէրք
ստանալը
եւ
ճար
են
խնդրում:
3-ին
տ
նալ,
թե
ինչպիսի
գնահատության
կարժանանա
{ռնգեղջյուրը}.
իսկ
վագրերի
բանը
հեշտ
է,
միայն
մի
պա
մամբ։
Հենց
որ
դու
որեւէ
լուր
ստանաս
{ռնգեղջյուրի}
վերաբերյալ,
անմիջապես
հայտնիր
ինձ
այդ
լ
ինձ
ձեր
հետապնդումների
արդյունքները՝
{ռնգեղջյուրի}
համար,
այդ
ինձ
չափազանց
հետաքրքրում
է
,
որ
վերոհիշյալների
հետ
ստացա
նույնպես
{ռնգեղջյուրի}
հարցին
վերաբերող
հայտնի
նամակների
պատճե
ճենների,
եւ
կամ՝
որպեսզի
ես
վերանայեմ
{ռնգեղջյուրի}
պատմությանը
վերաբերող
գրությունը:
Այս
եմ
հասկանում:
Նամակում
գրում
եք,
որ
"
{ռնգեղջյուրի}
վիճակի
մասին
կհաղորդեք
ինձ
տեսակցության
ղբորս՝
Հովհաննեսին,
գրկում
եմ:
Երեւի
{ռնգեղջյուրի}
վերաբերյալ
գրություններն
արդեն
ընթացքի
եղ:
Դու
ինձնից
տեղեկություն
էիր
խնդրել
{ռնգեղջյուրի}
մասին.
ես
մի
քանի
բան
այդ
մասին
գրել
ե
ց
ողջակիզի
արդարոյն,
Հոտոտեցան
իմ
{ռնգունք}
անդր
՚ի
սեղան
քաջամոյն։
Զանօսրութիւն
պ
գամը
Արծրունեաց,
Անձեւացեաց,
Մոկաց
եւ
{Ռշտունեաց}
իշխաններին)
կէսքն
փափաքեալք
աջոյ
կողմա
ես.
154)։
Աւելորդ
է
ասել,
որ,
բացի
{Ռշտունեաց}
Սահակ
եպիսկոպոսը,
Ղեւոնդեանց
մէջ
ուրիշ
յայտնելով
Սուրբ
Յովսէփի
եւ
Սուրբ
Սահակ
{Ռշտունեաց}
եպիսկոպոսի
ո՛վ
եւ
ինչ
լինելը,
յարում
է
գրողի
ճիգերը
հասնում
են
կոմիզմի:
Խեղճ
{Ռոդիսլավսկի}:
Նա
միշտ
ստվերի
մեջ
է,
եւ
անշնորհակալ
,
որը
թատրոնի
ախոռի
հսկիչն
էր:
Սակայն
{Ռոդիսլավսկին}
չի
հուսահատվում,
նա
հավատացած
է,
որ
ե
Սալմերոնը,
Նիկօլայ
Բօբադիլեան,
Սիմօն
{Ռոդրիգէզը}
եւ
այլ
ուրիշները,
"
Հոգեւոր
վարժութիւն
հանձնառու
չի
լինի
հայ
ցենզորի
համար
ջոկ
{ռոճիկ}
նշանակել,
հոժարացել
ենք
ինքներս
նորան
է
իմ
ստացածս
եկեղեցուց,
որպէս
տարեկան
{ռոճիկ},
-
երեսուն
մանէթ.
Աստուծոյ
համար
ասա՛
ուտով
պատասխանում
է
Բէգզադէն:
-
Իմ
{ռոճիկը}
հերիք
չէ
այդ
պակասը
լցուցանելու
համար,
ակրուեցան
նոքա
եւ
տէրութենից
նշանակուած
{ռոճիկը}
ամբողջ
հասուցին
իւրեանց
կտրիճ
տղամարդեր
մերկ
զինուոր,
որ
տարիներով
չեն
տեսնում
{ռոճկի}
երես,
ներս
մտանող
ապրանքների
մաքսը
անն
լը,
այսինքն,
մեղրածորը,
հետեւապես
եւ
{ռոմը},
կարելի
է
մինչեւ
անգամ
չորոշել,
որովհ
գլխից:
-
Վերանորոգեցէք,
-
ասում
են
{Ռոսսելի}
բարեկամքը,
-
որ
կարողանաք
պահպանել.
տե
կերս
մամայիս
համար,
եւ
մամայիս
պատկերը
{Ռոստով}
հանել
տաս
եւ
ինձի
խրկիս
անպատճառ:
Ես
ի
են
Նախիջեւանից
կէս
ժամ
հեռաւորութեամբ՝
{Ռոստով}
քաղաքի
մէջ:
Պիտոյ
է
ասել,
որ
Նախիջեւա
պական
վաճառական
տներին,
որ
գտանւում
են
{Ռոստով}
եւ
Նախիջեւան
քաղաքների
մէջ:
Ինչպէս
մեզ
ում
են
մօտակայ
քաղաքների
մէջ,
որպիսի
է
{Ռոստովը}:
Ջուրը
նոյնպէս
քաղցրահամ
եւ
մաքուր,
ո
վում
է,
որ
այդ
այնքան
էլ
մեծ
չէ,
թեեւ
{Ռոստովի}
բանսարկուն
իր
գիշատիչ
աչքերն
ագահորեն
հ
րէնութեանց
սմօթրիտելին
Ուեզդնի
վարժատան
{Ռոստովու}
եւ
դիրեկցիային
Թաղանրօգու,
մնաց
ընդերկ
ւ
նորա
տեղը,
ասում
են,
որ
պիտի
կարգվի
{Ռոստովցովը}:
Վարժապետի
գործի
մասին
այսքան
կարող
ումը
Հայաստանի
վերջին
արքայական
տունը՝
{Ռուբենեանց}
իշխանութիւնը
շիջանելով,
կորուսին
Հայեր
վերայ
իւր
խաւար
վարագոյրը։
Թէպէտեւ
{Ռուբենեանց}
թագաւորութեան
ժամանակ
եւս
չենք
տեսանում
մարմնաւորների
անդաստիարակութենից,
բայց
{Ռուբենեանց}
թագաւորութեան
կործանուելուց
յետոյ
օրէ
օ
տարիներ
յետոյ
կանգնեցան
Բագրատունեաց
եւ
{Ռուբենեաց}
թագաւորութիւնքը,
չեմ
ասում
Արշակունեաց
բայց
ես
մոռացա
գրել
այն
ժամանակն,
որ
9
{ռուբլի}
քանի
կոպեկն
թանսուխի
փողն
առնէիր,
եթէ
եւս
դա
լավ
մենագրություն
է:
Գինն
է
մեկ
{ռուբլի}
արծաթով:
77.
ՂԱԶԱՐՈՍ
ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆԻՆ
լքոն
Գասպարիչի
միջոցով
նրան
հանձնել
250
{ռուբլի}
արծաթով,
եւ
ես
ճշտությամբ
կատարեցի
այդ
մասը
կազմում
է
շուրջ
5.
500.
000
արծաթ
{ռուբլի}.
Նախիջեւանի
արական
սեռի
բնակիչների
թիվ
եկությունների,
հավասար
է
250.
000.
000
{ռուբլի}
գումարի:
Նախ՝
համեմատություն
կազմե
ւ
հրավիրել
զոհաբերելու
համարյա
10
հազար
{ռուբլի}
արծաթ:
Հանաք
բան
չէ՛
սա:
Իսկ
եթե
ը
թվին
վճարել
է
մեր
Մագիստրատին
64
հազար
{ռուբլի},
պարզ
է,
որ
նա
այդ
64.
000
ռ.
նորից
ամիս,
գնացողը
ծախս
կ՚ունենայ
մօտ
3000
{ռուբլի},
մի
փոքր
պակաս
կամ
աւելի:
Երբ
բոլոր
ծ
ան
գինը
Մոսկվայի
բնակիչների
համար՝
ութ
{ռուբլի}
արծաթով,
այլ
քաղաքի
բնակիչներին՝
9
ռ
ի
գործ.
ապա,
օրինակի
համար,
եթէ
2000
{ռուբլի}
կաշառք
կ՚առնուր,
500
ռուբլին
տալիս
էր
կվերցնի
հասարակությունը:
Հապա
64.
000
{ռուբլի՞ն},
Հապա
մյուս
եկեղեցական
գումարնե՞րը,
ո
,
եթէ
2000
ռուբլի
կաշառք
կ՚առնուր,
500
{ռուբլին}
տալիս
էր,
իւր
կաշառակերութիւնը
ծածկելո
եւ,
համենայն
դեպս,
ոչ
500.
000
արծաթ
{ռուբլու}.
գուցե
դու
դրանով
կամեցել
ես
խոսել
անա
թյան
ծավալը
հավասար
է
8.
750.
000
արծաթ
{ռուբլու},
որտեղ
մանուֆակտուրայի
եւ
գործարանային
Բնակվում
եմ
Բոլշայա
Դմիտրովկա,
պ.
{Ռուդակովի}
տանը:
28.
ՍԱՆԿՏ-ՊԵՏԵՐԲՈՒՐԳԻ
ԳՐԱՔՆՆ
մահը,
որին
արդեն
վերադարձ
չկա:
Խե՜ղճ
{Ռուդնեւ},
խաղաղություն
նրա
աճյունին:
Շնորհա
վելի
կմոտենա
ճշմարտության:
Ֆ.
Մ.
{Ռուդնեւի}
մահը,
միանգամայն
անկեղծ
եմ
ասում,
խոր
նթանալով
Ս.
Ի.
Ժոֆրուայի
ուղիով
-
Կ.
{Ռուլյեն}
-
օդընտելացման
առաջին
հիմքը
դրեց,
գրեթ
ր,
ինչպէս
լայնաբերան
թնդանօթից
արձակած
{ռումբ}.
Աստեղաբաշխքը
իսկոյն
ուղղեցին
իւրեանց
փայութեան
մասին,
Ֆրանսիոյ
ռեւոլիւցիօնի
{ռումբը}
վերստին
տրաքեց:
Ֆրանսիական
վուլկանական
Եւ
շոգեվար
նաւ
ու
կառքին
Նետի,
{ռումբի}
պէս
վազել.
Ջնջուեցաւ
տարածութիւն
եւ
խառնակութեան
մէջ,
որ
պատճառուել
էր
{ռումբի}
ճայթելուց,
որ
նորա
գովական
իտալացիք
պա
Աստարօտ
զրկուեցաւ
իւր
պոչից,
որ
տարաւ
{ռումբի}
բեկորը,
որ
բացեց
եւ
զայրացուց
նորա
առա
ն
յիշատակի
իմոյ:
Հարիւր
եւ
յիսուն
{ռուպլի}
սրբոյ
Էջմիածնայ
Սրբազան
պատարագի
յիշեն
ն
Երուսաղեմայ
պատրիարգին։
Հարիւր
{ռուպլի}
Նոր
Նախիջեւանու
առաջնորդին։
Հարի
ր
Նախիջեւանու
առաջնորդին։
Հարիւր
{ռուպլի}
Հալաբայ
առաջնորդին:
Երկու
հարիւր
Հալաբայ
առաջնորդին:
Երկու
հարիւր
{ռուպլի}
սրբոյ
Էջմիածնայ
եղեալ
միաբանացն:
այ
եղեալ
միաբանացն:
Երկու
հարիւր
{ռուպլի}
Երուսաղէմայ:
Հարիր
ռեպլի
Հալաբայ
ալաբայ
սրբակրօն
քահանայից:
Հարիւր
{ռուպլի}
նոր
Ջուղայու
սրբոյ
Ամենափրկչի
վանայ
եղե
ակրօն
միաբանացն։
Հարիւր
եւ
յիսուն
{ռուպլի}
Հալաբայ
եղեալ
աղքատաց
ողորմութիւն:
աղքատաց
ողորմութիւն:
Հինգ
հարիւր
{ռուպլի}
սրբոյ
Էջմիածնայ
աթոռոյն
նուէրք։
ռուպլին
Երուսաղէմայ։
Ութ
հարիւր
{ռուպլի}
Հայրապետայ
վանին:
Ութ
հարիւր
ռու
պլի
Հայրապետայ
վանին:
Ութ
հարիւր
{ռուպլի}
Լիմու։
Ութ
հարիւր
հուդլի
Կտուց:
թ
հարիւր
հուդլի
Կտուց:
Ութ
հարիւր
{ռուպլի}
Նոր
Ջուղայու
կուսանաց:
Ութ
հարիւ
որ
Ջուղայու
կուսանաց:
Ութ
հարիւր
{ռուպլի}
Հալաբայ
երկու
սուրբ
եկեղեցեացն։
եւ
սուրբ
Աստուածածնայ։
Տասն
հազար
{ռուպլի}
համահաւասար
կիսելով,
հինգ
հազարն
սրբոյ
կութիւն
հոգւոյ,
ամեն։
Քսան
հազար
{ռուպլի},
վերոյ
տասն
եւ
ինն
հատորին
բովանդակութ
գտանէ,
բայց
նախ
պարտ
է
տալ
հինգ
հազար
{ռուպլի}
միոյ
տեղւոյ
տպարանի,
որ
ննջեցելոց
անու
ստանալով
՚ի
ստացուածքէս
ֆի
ոմն
քսան
20
{ռուպլի}
երծաթ
դրամ.
այլեւս
ունեցածս
Սուֆիայ
ան
ունիլ
ի
ստացուածէս
եւ
հարիւր
յիսուն
150
{ռուպլի}
արծաթ
դրամ
եւ
առանց
ոչ
ինչ
պատճառի
հատո
ափու
ստացուածէ
իմմէ,
քսան
հազար
20000
{ռուպլին}
երծաթ
դրամ
թողում
վասն
հոգոյն
իմոյ
եւ
հ
յսպէս
լինիցի,
որպէս
ի
վայր
հինգ
հարիւր
{ռուպլին}
ծախս
թաղմանս,
հանդերձ
պաշտմամբ
քահանայ
տեղ
որ
մահն
իմ
հանդիպեսցէ,
հինգ
հարիւր
{ռուպլին}
բաժին
հոգոյս
մնալով
Մադրասայ
սուրբ
եկեղ
ողութեան
մեղաց
իմոց։
Երեք
հարիւր
{ռուպլին}
խոստովանահօրն
իմոյ
տէր
Մարտիրոս
Դաւթեան
տէր
Մարտիրոս
Դաւթեան:
Հինգ
հարիւր
{ռուպլին}
Նոր
Նախիջեւանու
ժողովարար
տէր
Ստեփաննոս
եփաննոս
Յարութիւնեան։
Երկու
հազար
{ռուպլին}
չորս
հատ
երծաթեայ
սկիհ
գնվի
մինն
Մադրաս
յ
Սրբազան
պատարագի
յիշեն:
Հարիւր
{ռուպլին}
Երուսաղեմայ
պատրիարգին։
Հարիւր
ռ
ծնայ
աթոռոյն
նուէրք։
Հինգ
հարիւր
{ռուպլին}
Երուսաղէմայ։
Ութ
հարիւր
ռուպլի
Հ
զար
հինգ
հարիւր
քառասուն
ութն
(
60548)
{ռուպլին}
ի
վերայ
տասն
եւ
երկու
բաժնոյ
թողում
Ժառ
կներից
առեւտրական
որոշ
կապեր
են
ունեցել
{ռուս}
կառավարության
հետ:
Բայց
այդ
բոլորը,
դ
աղկարար
եպիսկոպոս
Սահակը,
որի
համար
եւ
{ռուս}
կառավարության
կողմից
արժանացավ
ցմահ
կեն
լոր
հայերին,
որոնք
կամավոր
ընդունել
են
{ռուս}
հպատակություն
եւ
գաղթել
են:
Ես
այդպ
ամենայն
տեսակ
ծառայութիւնք
կատարւում
են
{ռուս}
ծառաների
եւ
աղախինների
ձեռքով:
Ի՛նչպէս
րոյց
յառաջացաւ
այն
ժամանակ
եւրոպական
եւ
{ռուս}
օրագիրների
եւ
լրագիրների
մէջ։
Թողում
ե
թիւն
ընդունելով
մի
յունական
գիրք՝
նորա
{ռուս}
թարգմանութենից,
որ
ունէր
ինքը,
եւ
ուր
,
ամաչում
եմ
ասել,
ռուսերէն
մտածելով,
{ռուս}
բառերը,
նախադասութիւնքը,
եւ
ռուս
տրամ
ով,
ռուս
բառերը,
նախադասութիւնքը,
եւ
{ռուս}
տրամաբանութեամբ
եւ
ռուս
բաղդասութեամբ
լ
ասութիւնքը,
եւ
ռուս
տրամաբանութեամբ
եւ
{ռուս}
բաղդասութեամբ
լոկ
հայ
ձայնով
էին
խօսում
ութիւն,
ակնարկելով
89
անմահ
թուականը:
{Ռուս}
կայսրների
հրովարտակները,
Սուվորովի
նամ
ան
եւ
ուսուցչապետ
Անքէ
Վարդապետը
եւ
այլ
{Ռուս}
բարեկամք
եւ
ընկերք
հանգուցելուն,
որ
եկ
ց
որդանց
քան
թէ
բանականաց:
Հեղինակ
Հայ-{Ռուս}
բառարանի
տպելոյ
ի
Մոսկուա
յամի
1838,
Ա
այթ
ի
գայթն
ընթանալ
ի
գիտութիւնս
Հայ
եւ
{Ռուս}
լեզուաց
եւ
չէ
անօգուտ
գործդ
մանաւանդ
վա
էին
ընտրել
իրեն,
աչքաթող
արեց
ազգի
եւ
{ռուս}
կառավարութեան
ընդհանուր
շահը.
նա
պէտք
րամադրուած
են
Ռուսաստանի
օգտին,
եւ
եթէ
{ռուս}
կառավարութեան
կողմից
ցոյց
տրուի
նրանց
թ
էպի
Թուրքիայ:
Ուղղակի
կախում
ունենալով
{ռուս}
կառավարութիւնից
եւ
գտնուելով
սրա
հովանա
ացող
թուրք,
թաթար,
արաբացի,
պարսիկ,
{ռուս}
Սարգիս
Բուխարացու
գեօռի
պէս
մի
քար
է
ձգ
այդ
գործն
այն
տեղը
կ՚ունենայ,
ինչ
տեղ
{ռուս}
դպրութեան
մէջ
ստացել
է
"
Մեռած
անձինքը
ւելուածքների
եւ
ծանօթաբանութեանց:
Նորա
{ռուս}
թարգմանիչը
բաւական
մշակել
է
այդ
գիրքը,
ցնող
թուրք,
թաթար,
պարսիկ,
արաբացի,
{ռուս},
Սարգիս
Բուխարացու
գեօռի
պէս
մի
քար
է
ն
եկամուտ
ձեւերից,
որ
Ռուսիայում,
շատ
{ռուսագէտ}
հեղինակների
եւ
մանաւանդ
Տաճկաստանի
ֆրան
անայս
եւ
ցինն
պղինձ,
որ
հաշուելով
ըստ
{ռուսական}
դրամոց,
ըստ
արդի
գնոցն,
առնէ
մերձ
իբր
rden,
N
436,
որ
Այգեգործություն
սիրող
{ռուսական}
ընկերության
կենտրոնական
դեպոյի
ցանկի
մե
քանչյուր
տարի
տալիս
է
մանուֆակտուրաների
{ռուսական}
ֆաբրիկացիային
5.
500.
000
համախառն
եկամ
տնտեսական
խնդրի
առաջեւ
կանգնած
է
այսօր
{ռուսական}
կառավարութիւնը
եւ
ազնուականը:
Այս
խնդի
կառավարութեան
յետընթաց
մասին
հետ:
{Ռուսական}
ազգը,
որի
աչքի
առջեւ
հանդիսանում
է
այս
-
Քաղաքակրթութիւն
է
տարածում:
-
{Ռուսական}
բանդերը
լցուեցան
Լեհացիներով.
կարծեմ
շ
ուր
ամենայն
մանրամասնությամբ
կշարադրվի
{ռուսական}
պետության
պատմությունը:
Այս
բաժնում
հի
անում
հայրենական
պատմության
հերոսների,
{ռուսական}
փառքի
եւ
անվան
նախանձախնդիր
անձանց
մասի
նքները,
ընտիր
հատվածներ
հին
հայկական,
{ռուսական}
եւ
եվրոպական
գրականություններից:
Այստե
որութիւն:
Դիցուք
եթէ
նախնիք
այժմեան
{Ռուսահայոց}
անխնամ
թողեալ
զայս
գործ
զընթացս
լցին
կե
լ
բանիս
ասասցուք
եւ
զհեղինակաց
մերոց
առ
{Ռուսահայս},
թէպէտ
եւ
դժուար
եւ
կարի
դժուար
էր
որո
ռանդն
արգասիրութեան:
Հեղինակք
առ
մեզ
ի
{Ռուսահայս}
արժանաւոր
են
յոյժ
թուով,
յորոց
սակի
Մի
:
Ո՞ւր
է
այժմ
Սադա
Դավիդովիչը:
Երբ
ես
{Ռուսաստան}
եկա,
նա
Եգիպտոսում
էր:
Ինձ
հանձնարարվ
իրական,
Լաւ
ճանաչէ
թող
եւ
ամբողջ
{Ռուսաստան}:
Ես
ստացայ
այս
երկիրը
խոպան
արձան,
Թէ
թշնամիք
տեղ
չունենան
ի
{Ռուսաստան}:
18
ՓԵՏՐՈՒԱՐԻ
1855
Սեւո
անջելի,
որում
մինչեւ
այժմ
ոչ
ոք
ի
Հայս
{Ռուսաստանեայց}
ուշադիր
եղեւ
եւ
լինել
կամի,
այս
է՝
շի
տութեան:
Մի՞թէ
չիցէ
արժան
տեսեալ
Հայոց
{Ռուսաստանեայց}
յորս
գտանին
մեծատունք
հարստականք
զթշուա
ր
չուխոնները
մինչեւ
անգամ
հրաման
ստացան
{Ռուսաստանի}
մեջ
օրագիր
տպելու,
կրկին
անգամ
զորացավ
ունից
տպել
ամենայն
ամիս
հայկական
օրագիր
{Ռուսաստանի}
հայերի
համար:
Այս
խորհրդով
պ.
Նազարյա
ին
նախադրյալն
է:
Ահա՛
եւ
երկրորդը:
{Ռուսաստանի}
եվրոպական
նահանգներում,
ըստ
1858
թվակա
երի
նկատմամբ,
որոնք
նույնպես
մտնում
են
{Ռուսաստանի}
բնակիչների
կազմի
մեջ,
ինչպես
"
Северна
վ,
եւ
թէ
Մոսկուայի
մէջ
կամ
գուցէ
բոլոր
{Ռուսաստանի}
մէջ,
այդ
օրագրի
գործակալ
պիտի
անուանու
իցի
նման
իւր
հաւուն.
Կեցցէ՛
Աթոռ
{Ռուսաստանի}
Եւրոպիոյ
ահարկու,
Իսկ
Նիկողայոսի
Գիտութեան
ծառը:
Լսարանում
{Ռուսաստանի}
Խոր-խոր
քունջերից
Հաւաքուած
եւ
մասնաւորապէս
հայք,
եկեղեցեաց
թիւը,
{Ռուսաստանի}
բոլոր
հայոց
թիւը
Այն
տղայի
համար,
որ
ակը
նշում
է
հետեւյալ
կերպ.
նա
մտադիր
է
{Ռուսաստանի}
հայերի
մեջ
տարածել
տեղեկություններ,
որ
լ,
ուր
ամենայն
մանրամասնությամբ
կմտնեն
{Ռուսաստանի}
աշխարհագրությունն
ու
վիճակագրությունը,
շատէ
ասածները։
Այժմ
Հայոց
մանուկը
{Ռուսաստանի}
մէջ
կարող
է
առնուլ
իւր
ձեռքը
մի
գիրք
եւ
առաջնոցն,
որք
զայս
արարին:
Առ
Հայս
{Ռուսաստանի}
միակ
գերդաստան
է
եւ
այն
գերապատիւ
Լազար
մեր
զվասն
էրն՝
շարունակեաց,
թ
է
Հայք
{Ռուսաստանի}
առեալ
ի
ձեռին
զտաղաչափութիւնս
եւ
առ
հաս
նը,
իւր
եկեղեցու
պատմութեան
մէջ
խօսելով
{Ռուսաստանի}
Յիսուսեանները
ներս
ընդունելու
վերայ,
զա
ղիք
են
տալիս
նրանք,
ովքեր
որ
յարում
են
{Ռուսաստանի}
կողմը:
Այս
մասին
պարզ
խօսում
են
Դռան
պ
այերը
ամբողջ
Թուրքիայում
տրամադրուած
են
{Ռուսաստանի}
օգտին,
եւ
եթէ
ռուս
կառավարութեան
կողմի
մենայնի,
-
եթէ
անյարմար
է
պահանջել,
որ
{Ռուսաստանի}
հայերը
մասնակցութիւն
ունենան
Երուսաղէմի
,
նրանք
կարող
են
օգտակար
գործիք
լինել.
{Ռուսաստանի}
բարոյական
ազդեցութիւնը
`
Թուրքիայում
տա
պիսի
սխալանքը
բաւական
յաճախ
պատահում
են
{Ռուսաստանի}
Հայերի
մէջ,
եւ
պատճառը
ակնյայտնի
է
առա
ն
60
թվականի
սկզբին,
երբ
ես
մեկնում
էի
{Ռուսաստանից},
բայց
պետք
է
ասեմ,
որ
նրանց
մեջ
ծանրա
չէ՞
արդյոք
համաձայնել,
որ
Եվրոպայում՝
{Ռուսաստանում}
(
Եվրոպական),
Թուրքիայում
(
Եվրոպական
:
Գիտնական
խմբագիրը՝
առաջին
հայը
{Ռուսաստանում},
որը
նոր
Եվրոպայի
ժողովրդական
գրականու
դպիսի
առանձնական
մարդիկ
կային
հայոց
մեջ
{Ռուսաստանում},
-
գրում
է
պ.
Նազարյանցը,
-
չեն
ոչ
եկե
որ
քաղցից
մեռնող
հայ
երիտասարդությանը:
{Ռուսաստանում}
եղած
այդ,
այսպես
կոչված
հայագետների,
թոյլ
չտրուի
հայերին
`
պատրիարք
ընտրելու
{Ռուսաստանում}
գտնուած
հայ
հոգեւորականութեան
միջից:
Ո
որականութեան
միասնութիւնը:
Նա
զրկում
է
{Ռուսաստանում}
գտնուած
հայ
եպիսկոպոսներին
Երուսաղէմի
պ
,
ինչպէս
եւ
Էջմիածնի
վանքը.
եւ
քանի
որ
{Ռուսաստանում}
գտնւում
է
կէս
միլիոն
հայ,
ապա
ուրեմն
Թ
էին
կորուսել,
ինչպէս
Տաճկաստանումը
կամ
{Ռուսաստանում}
։
Կան
շատ
օրինակներ։
Այն
գաւառական
լեզ
մաձայն
օրինաց
ամենաողորմած
կայսերութեան
{Ռուսաց}
՝
յոր
միայն
գտանիմ
ապաստան
(
այլ)
առան
ԿԱՅՍԵՐԱԿԱՆ
ՄԵԾՈՒԹԵԱՆ
ԵԿԱՏԵՐԻՆԱ
ԵՐԿՐՈՐԴ
{Ռուսաց}
ԿԱՅՍԵՐՈՒՀՈՒ
ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ
հրովարտակի
պատճէ
եալ
ԵԿԱՏԵՐԻՆԱ
ԵՐԿՐՈՐԴ
ԿԱՅՍՐՈՒՀՒՈՅՆ,
եւ
{Ռուսաց}
Կայսրների
ողորմութիւնքը՝
ժամանակ
առ
ժա
ՐԴ,
ԿԱՅՍԵՐՈՒՀԻ
եւ
Ինքնակալուհի
ամենայն
{Ռուսաց},
Մոսկուայի,
Կիեւի,
Վլատիմիրու,
ազատելու
մասին,
ընդունելով
ձեզ
Համայն
{Ռուսաց}
Տէրութեան
մշտնջենաւոր
հպատակութեան
մէջ
համար
կարգուելու
են
առանձին
մեծաւորներ
{Ռուսաց}
ազգից,
որ,
չխառնուելով
այս
գաղթականնե
ԱՆԴՐ
ԱՌԱՋԻՆ,
ԿԱՅՍՐ
եւ
Ինքնակալ
ամենայն
{Ռուսաց},
Մոսկուայի,
Կիեւի,
Վլադիմիրու,
Նովգ
նչդեռ
Հայը
անմիջական
միջնորդ
էր
լինելու
{ռուսաց}
երկրագործի
եւ
Եւրոպայի
մէջ:
Եթէ
Եւրոպա
թեններից,
վայելելով,
փա՛ռք
Աստուծոյ,
{Ռուսաց}
մարդասէր
եւ
ՕԳՈՍՏԱՓԱՌ
ԿԱՅՍՐՆԵՐԻ
շնորհքը
ւր
աշխարհագրութիւն,
Հայոց
պատմութիւն,
{Ռուսաց}
պատմութիւն,
հնախօսութիւն,
օրէնսգիտութ
որ
հասկացւում
է
լատինական
immediate
կամ
{Ռուսաց}
непосредственно
խօսքերով,
ուրեմն
մեծատ
ւ
աւելի
մեծ
մասնով
այն
յարգութեանը,
որ
{Ռուսաց}
Թագաւոր
Կայսրը
ունի
դէպի
ամենայն
Հայոց
օգնել
էր
նաեւ
այն
սոփեստական
քննութիւնը
{ռուսաց}
լեզուով
Հայ
Քերականութեան
վերայ,
որ
Պ
ք:
Այս
միջոցներումս
ձեռքս
ընկաւ
մի
{ռուսաց}
լեզուով
գիրք՝
այսպիսի
մակագրով՝
"
Обо
ոցի
անկարգութենից,
եւ,
ինչպէս
ասում
է
{Ռուսաց}
առածը,
սատանան
ոտը
կը
կոտրէր
մտանելով
ուսել
էի
Կոստանդնուպօլսում,
գտանուելով
{Ռուսաց}
թագաւորի
որդու
(
?),
որ
դեսպան
էր
այդ
ր
պապի
նամակներից
մինի
մէջ
անուանւում
է
{Ռուսաց}
թագաւորի
որդի։
Այս
նամակով
ծանօթութիւն
րդի։
Այս
նամակով
ծանօթութիւն
էին
տալիս
{Ռուսաց}
թագաւորին,
թէ
պապը,
զիջանելով
երիտասա
զուաց
եւ
չէ
անօգուտ
գործդ
մանաւանդ
վասն
{Ռուսաց},
որ
կամիցին
ուսանիլ
զլեզու
Հայոց,
բայ
ւ
Հայոց,
բայց
առ
ուսանելոյ
Հայոց
լեզու
{Ռուսաց}
յաւէտ
պիտանի
էր
բառարան
ի
Ռուսաց
լեզուէ
լեզու
Ռուսաց
յաւէտ
պիտանի
էր
բառարան
ի
{Ռուսաց}
լեզուէ
ի
Հայ
քան
ընդհակառակն,
որպէս
ար
ս
դարձուցանել
յարեւմտեանն
Եւրոպա,
ազգն
{Ռուսաց},
կարող
եմ
առանց
իրիք
նեղութեան
քննել
ե
ւ
առ
հասարակ
բանաստեղծութիւնս
Հեղինակաց
{Ռուսաց},
որպիսիք
են
Պուշկին,
Ժուկովսկի,
Լերմ
եանց,
զորս
կարէր
գտանել
ի
գրականութեան
{Ռուսաց}
եւ
ի
Հին
հայկական
դպրութեան:
Առ
այսոսի
զոր
պատճառէր
ընթերցողին
մատենագրութիւնն
{Ռուսաց},
չէր
միայն
աղբերացեալ
ի
յորդութեան
կամ
ց,
լինէր
գէթ
նոր
լեզու
ազգային,
լեզու
{ռուսաց},
մասնաւոր
թուաբանութիւն,
աշխարհագրութ
իկ
սխալւում
են
այդ
բանի
մէջ՝
հետեւելով
{Ռուսաց}
"
любопытный
"
բառին,
որ
նշանակում
է
ե
արցասիրելի,
բայց
զանազանութիւնը
մեր
եւ
{Ռուսաց}
մէջ
այս
բառի
գործածութեան
ժամանակ
այն
է
աշարժ,
ինչպէս
մեր
"
կուռ
բռնուկը
"
կամ
{ռուսաց}
хоровод-ը
(
մոլդովանների
մէջ
էլ
կայ
մի
ածում
զանազան
օտար
ազգերի
բառեր՝
կա՛մ
{ռուսաց}
եւ
կա՛մ
տաճկաց։
Ուստի
բնական
ուղից
դատ
ունի
ներգործական
միայն
զօրութիւն,
իսկ
{Ռուսացը}
՝
երկուսը
եւս,
այսինքն՝
ներգործական
ե
ւմ
որոշ
նորություններ
գրի
(
քանի
որ
դու
{ռուսերեն}
չես
գրում)
Մոսկվայի
մեզ
ծանոթ
միջավայր
ն
հունարեն
եւ,
եթե
գիրքը
թարգմանվում
է
{ռուսերեն},
նշանակում
է,
հաշվի
է
առնվում
մեծամաս
Քո
Միշել
Հ.
Գ.
Կա՞
արդյոք
{ռուսերեն}
լեզվով
շերամաբուծության
պիտանի
ու
կարգի
ան,
եկեղեցական
պատմության
մասին
եւ
շատ
{ռուսերեն}
եւ
եվրոպական
լեզուներով
գրքեր:
Մինչ
այոց
լեզվով
նամակներ
գրել,
պետք
է
գրեմ
{ռուսերեն},
բացի
այդ,
նամակներս
պետք
է
կարդամ
կո
ի՝
նոր
հայկական
ամսագրի
ղեկավար
ոգին:
{Ռուսերեն}
թարգմանությամբ
ես
ձեզ
կհաղորդեմ
մի
կրճա
նորեն,
ոչինչ
չի
հասկանում:
Ափսոս,
որ
{ռուսերենում}
կոմիզմը
կորչում
է՝
նմուշի
համար
թեկուզ
թացքը
ընդունում
է
մի
այլ
ուղղութիւն։
"
{Ռուսերէ՛ն},
երեխա՛յք,
ռուսերէ՛ն,
-
ասում
է
այնու
լ
ուղղութիւն։
"
Ռուսերէ՛ն,
երեխա՛յք,
{ռուսերէ՛ն},
-
ասում
է
այնուհետեւ
Աբովեանը,
-
դուք
ատարակեմ
բովանդակ
աշխարհի
մէջ
Հայերէն,
{Ռուսերէն},
Գերմաներէն,
Ֆրանսիարէն
եւ
Լատիներէն
երկայ
ժամանակումս
Նախիջեւանցին
խօսում
է
{Ռուսերէն}
եւ
Թաթարերէն,
քան
թէ
Հայերէն,
որովհետ
Լատիներէն,
Ֆրանսիարէն,
Գերմաներէն
եւ
{Ռուսերէն},
ընդհանուր
պատմութիւն,
ընդհանուր
աշխա
ազգը
աւելի
շուտով
կը
հասկանայ
Խորենացին
{Ռուսերէն},
քան
թէ
Հայերէն:
Խորհուրդ
ենք
տալիս
ն
ում
այն
դպրոցը,
ուր
հրամայւում
է
խօսել
{Ռուսերէն},
Ֆրանսիարէն,
սակաւ
երբեմն՝
Հայերէն:
րդապետարանի
վերայ
էր
գրել
պ.
էմինը
իւր
{ռուսերէն}
քննութիւնը,
որ
պ.
Այվազովսքին
Մասեաց
Մասեաց
Աղաւնու
մէջ
յիշատակում
է,
թէ
մի
{ռուսերէն}
ձեռագիր
տետրակ,
իւր
ընդդէմ
գրուած,
մա
րէն
խօսելու
ժամանակ,
ամաչում
եմ
ասել,
{ռուսերէն}
մտածելով,
ռուս
բառերը,
նախադասութիւնք
որ
ծանօթ
էին
Ֆրանսիարէն,
Գերմաներէն
եւ
{Ռուսերէն}
լեզուներին,
արդէն
կարդացած
կը
լինին
"
ուսանելով
յիշեալ
Աբովեանի
մօտ
հայերէն,
{ռուսերէն},
գերմաներէն
եւ
թուաբանութիւն,
եւ
մեծ
կանութեան
վարդապետ
Պ.
Օրանսկին
ասաց
մի
{ռուսերէն}
համառօտ
ճառ։
Հացկերութիւնը
եւ
հոգեհանգ
անհասկանալի
է,
փա՛ռք
Աստուծոյ,
շուտով
{Ռուսերէնը}
եւս
դուրս
կը
գայ՝
Պ.
էմինի
աշխատութեա
որոնց
ընծայւում
է
գիտութիւն
Հայերէնի
եւ
{Ռուսերէնի},
ոչինչ
չգիտեն,
հազիւհազ
կարդալ
այդ
լե
տասարդ
մարդիկը,
որ
յարակցութիւն
ունէին
{Ռուսերի}
հետ,
ամենայն
կերպ
աշխատում
են
իւրեանց
и
быть,
была
ни
была,
ինչպէս
ասում
է
{Ռուսը},
այդ
կորած
ու
գտանուած
արծաթի
հաշուից
ло
печали,
черти
накачали,
որ
ասում
է
{Ռուսը},
շատ
յարմար
է
այս
հանգամանքներին,
որո
ից
երեսունը
կամ
քառասունը
փոխանակում
են
{Ռուսի}
բառերով
այնպէս,
որ
ներկայ
ժամանակումս
ութեան
մէջ
որքան
կարելի
է
շատ
գործ
ածել
{Ռուսի}
բառեր:
Նոքա
մտածում
են,
թէ
որքան
ատճառով
ամբողջ
նախադասութիւնք
շատ
անգամ
{Ռուսի}
անդէմ
բայերից,
Տաճիկ
վերջաւորութեններո
ով:
Թէ
իմացայ,
որ
մի
տեղում
{Ռուսի}
Աթոռը
Ցած
է
դրած
ուրիշներից
եւ
ո՛
մանախօս
էր
դառնում։
Երբ
Ֆրանկի
mօyen,
{Ռուսի}
средство
եւ
Տաճիկի
վաքըթ
բառերը
մեր
սքա
ախօս
էր
դառնում!!
Երբ
Ֆրանկի
partager,
{Ռուսի}
раздѣлять
բայերը
վերացական
գաղափարների
ս
էր
դառնում!!
Երբ
Ֆրանկի
communiquer,
{Ռուսի}
сообщать
բայերը
անխտիր
եւ
ընդհանրապէս
թ
անախօս
էր
դառնում!!
Երբ
Ֆրանկի
curieu,
{Ռուսի}
любопытный
բառերը
անխտիր
հետաքրքիր
թարգ
գմանում
էին
մի
որպիսի
եւ
իցէ
ֆրանկի
կամ
{ռուսի}
աշխատութիւն։
"
Հիւսիսափայլի
"
միակ
յան
8
Մալենցովին
19
"
Մեղուին
"
20
Պոլսի
{ռուսի}
փոստին
21
Էլիգիւզէլին
22
Սուաճեանին
կով]
61
Սերոբ
եղբօրս
62
Տրապ[իզոնի]
{ռուսի}
շոգ[ենաւային]
ընկեր[ութեանը]
63
Փոթի
ալով
մի
բայարմատի
հետ,
ինչպէս
ծեծուածք,
{ռուսի}
ость
կամ
ность,
իսկ
ֆրանսերէն
---------
եթէ
կարելի
է
այսպէս
ասել,
աւելանում
են
{ռուսի}
բառեր.
այնպէս
որ,
սորանից
յիսուն
տարի
ե
հայ
երիտասարդների,
որ
ման
էին
գայիս
մի
{Ռուսի}
հետ,
որ
դժուարութեամբ
կանգնում
էր
ոտքի
Բայց
վերադարձիս
ո՛ր
ճանապարհով
կդառնամ
{Ռուսիա}
՝
Պոլսի՞
վերայով
թե
Լոնդընի՞,
այդ
կախվ
հրատարակել
զմատենիկն,
ո՛չ
դիպայ
ես
՚ի
{Ռուսիա},
հիւանդութեան
աղագաւ
զամիսս
քանիս
բացա
ութեամբ՝
Արեւմտեան
Եւրոպայի
եւ
հացաբեր
{Ռուսիայի}
մէջ,
կենտրոնական
տեղերից
մինն
է,
եւ
ա
հետ,
պատրաստւում
է
եղած
յարձակուել
Մեծ-{Ռուսիայի}
վերայ:
Այս
միջոցին
Բաղչէ-սարայի
մէջ
ճառ,
Առաքեալը,
այդ
օրից
սկսած
նայելով
{Ռուսիայի}
վերայ
որպէս
իւր
սեպհականութեան
վերայ,
ծ
չես
ինչպես
ես
քեզ:
Երբ
ավելի
մոտենամ
{Ռուսիային},
այսինքն
երբ
ոտք
կոխեմ
եվրոպյան
ցամաքա
ութեամբ,
ոչինչ
յարաբերութիւն
չունի
Մեծ
{Ռուսիային},
եւ
ոչ
միայն
այսչափ,
այլեւ
սաստիկ
թշն
ցույց
է
տալիս,
որ
ոչ
ոտքը
դուրս
է
դրել
{Ռուսիայից},
ոչ
օտար
աշխարհ
ճանապարհ
է
կատարել
եւ
տարելապէս
ազատ
այն
եկամուտ
ձեւերից,
որ
{Ռուսիայում},
շատ
ռուսագէտ
հեղինակների
եւ
մանաւանդ
Քաղաքակթութիւն
է
տարածում:
-
Փոքր
{Ռուսիան}
(
15
միլիոն
ժողովուրդ)
իւր
լեզուով,
ի
անրական։
Գրութեան
շնորհքն
է,
որ
այսօր
{Ռուսիացի}
եւ
Տաճկաստանցի
հայերը
միմիանց
գրած
աւել
ագէտի
բան
է
նորան
թարգմանելը,
չլինի
թէ
{ռուսիացի}
հայերը
փորձ
փորձեն:
Բայց
մենք
հեռ
ր
այն
տարում
Գիրեյ-խանը
միաւորուած
փոքր-{ռուսիացոց}
եւ
լեհացոց
հետ,
պատրաստւում
է
եղած
յար
մ
կարող
մի
քանի
խոսք
չասել
"
Համբավաբեր
{Ռուսիո}
"-ի
վախճանի
մասին:
Այդ
ի՞նչ
դժբախտ
օր
եւ
զյանձնարարական
զգիր
յանուն
դեսպանին
{Ռուսիոյ}
ի
Կոստանդնուպօլիս,
որպէս
զի
սա,
յիւրմ
գլիոյ
ընդ
ձեռն
նախարարին
արտաքին
գործոց
{Ռուսիոյ}
եւ
ընդ
ձեռն
դեսպանին
Անգլիոյ,
որ
՚ի
Սա
ական
վարագոյրը,
որի
քամակում
կանգնած
է
{Ռուսիոյ}
սոսկավիթխար
ապագան,
լուռ
կացին
եւ
առան
ւմ
են՝
առանց
խնայելու
հասակի
եւ
սեռի,
{Ռուսիոյ}
գերմանաթաթար
կառավարութիւնը,
իբրեւ
մի
րան,
խնդրում
է
իւր
անկախութիւնը,
բայց
{Ռուսիոյ}
կառավարութիւնը
շղթաներով
կապում
է
նորան
ի
ես
իմ
ազգին:
Եթէ
տեսայ
ես
{Ռուսիոյ}
մի
դաշնակից
`
Նեղութեան
մէջ
ալեկո
վրդի
մէջ:
Այս
Վարդապետարանն
էր,
որ
{Ռուսիոյ}
ներքին
գործոց
քաջափայլ
մինիստրի
ձեռքով
չափը
շատ
լաւ
յատնի
է
մեզ
թէ
՛
այստեղ՝
{Ռուսիոյ}
մէջ,
եւ
թէ՛
Տաճիկստանում,
այս
պատճառո
սկզբունքը
(
общинное
начало),
որ
կայ
{Ռուսիոյ}
մէջ
բայց
ո՛վ
գիտէ
թէ
երբ
կարող
են
զարթե
գործոցս
ըստ
հնարաւորին
եւ
վերադառնալ
ի
{Ռուսսիա},
քանզի
ճանապարհորդութիւնս
այս,
ծանր
յ
սն
դատաստանի,
զորպիսի
չէ
մեր
տեսեալ
՚ի
{Ռուսսիա}:
Ի
սկսանել
իմ
զգործն,
օրէնսգէտն
պ
ի
կատուների
հետ:
Այսպէս
եւս
Սիբիրիայից
{Ռուսսիա}
բերուած
կատուքը
կորուսանում
են
իւրեանց
րիշ
տեղեր,
այլ
միայն
հարաւային
եւ
Փոքր
{Ռուսսիա},
շինում
են
միլիոններ։
Ինքը՝
նախիջեւա
նի
մէջ։
Նա
մտածում
է
գարնան
բացուելովը
{Ռուսսիա}
մտանել։
Կամի
տեսանել
եւ
Էջմիածինը,
եւ
լ
էր
Թաթարների
ձեռք
եւ
արձակուելով
դէպի
{Ռուսսիա},
ներկայացել
էր
թագաւորին,
երեւի
թէ
Վա
րը։
Բայց
եթէ
մի
քանի
տեղերում,
ինչպէս
{Ռուսսիա}
եւ
Պրուսսիա,
ընդունեցին
նորանց,
շուտո
քանչիւր
ոք,
Գերմանական,
Ֆրանսիական
եւ
{Ռուսսիական}
Համալսարաններումը
դեգերուելով
օտարութեա
ոց,
եւ
այլոց,
եւ
այլոց:
Նոր
{Ռուսսիական}
գաւառի
Նախիջեւանի
քաղաքի
Հայոց
հասարակո
րդ
դարու
վերջումը,
մինչ
Ղրիմը
ընկնելով
{Ռուսսիական}
թագաւորութեան
գիրկը,
մեր
սիրելի
Հայերը
հբէգի,
գերի
տարուեցաւ
ինքը
Շամիլը
դէպի
{Ռուսսիայ}:
Պատուելի
առողջամիտ
ազգակից,
գիտ
Հայաստանում,
եւ
բերենք,
տնկենք
նորան
{Ռուսսիայի}
հողի
վերայ
եւ
նկատենք,
թէ
այդ
բոյսը
պա
ջուրը:
Եթէ
անտարակոյս
էր
Հայաստանի
եւ
{Ռուսսիայի}
հողերի,
օդերի
եւ
ջրերի
զանազանութիւնը
աղիկներ։
Դոյն
այդ
ծառը,
տնկուելով
Մեծ
{Ռուսսիայի}
մէջ,
կորուսանում
է
եւ
ծաղիկ
բանալու
որ
ՍՈՑԱ
շնորհքով
ապրում
է
այսօր
Մեծ
Մօր՝
{Ռուսսիայի}
հողի
վերայ
որպէս
իւր
սեպհական
տան
մէջ՝
կութիւն
հաստատած
տեղերում,
բայց,
դէպի
{Ռուսսիայի}
ներքին
քաղաքներ
դուրս
հանելով,
կարող
է
լ
ֆրանսիական
արաղ,
բայց
ոչ
դուրս
տանել
{Ռուսսիայի}
ներս,
մի
խօսքով՝
ամենայն
տեսակ
վաստակ
տ,
մանաւանդ՝
գրաւելով
բոլոր
հարաւային
{Ռուսսիայի}
մէջ
այդ
ճրագի
վաճառականութիւնը,
աւելի
տեւ
Նախիջեւանի
ժողովուրդը,
համեմատելով
{Ռուսսիայի}
եզերական
քաղաքացիների
հետ,
միջին
թուով
անձը,
որպէս
դէպի
մի
բռնակալ
եւ
թշնամի
{Ռուսսիայի},
որի
խաղաղ
քաղաքացիներից
մինը
լինել
վա
նպիտանութեան
մասին:
Թիֆլիզը,
որ
այսօր
{Ռուսսիայի}
առաջնակարգ
քաղաքներից
մինն
է,
դեռեւս
տ
է
նեղութեան
մէջ
դրամական
մասին:
Մեք՝
{Ռուսսիայի}
Հայերս,
սովոր
չենք
այսպիսի
գործ
կատարե
մանէթ,
Մոսկուայի
մէջ՝
վեց
մանէթ,
իսկ
{Ռուսսիայի}
այլ
քաղաքների
համար՝
եօթն
եւ
կէս
մանէթ
ձնառու
է
"
Արեւմուտքի
"
գործակալութեանը
{Ռուսսիայի}
մէջ:
"
Արեւմուտքի
"
ազնիւ
հրատարակ
կերութեան:
Իմ
կարծիքը
այնպէս
է,
որ
եւ
{Ռուսսիայի}
Հայք
յետ
մնալու
չէին
այս
բանից,
ըստ
որ
պէր
երկու
գլխաւոր
Հայերէն
բարբառներով՝
{Ռուսսիայի}
եւ
Թիւրքիայի:
8.
Այս
տպուած
պատմո
է
անմիջապէս
Տագանրոգու
քաղաքապետի,
Նոր
{Ռուսսիայի}
կուսակալի
եւ
ներքին
գործերի
նախարարի
ձե
րից,
)
ապաստանարան
գտան
Պրուսսիայի
եւ
{Ռուսսիայի}
մէջ,
բայց
շուտով
եւ
այս
տեղերում
երեւե
ումը.
շուտով
սորանից
յետոյ
հալածուեցան
{Ռուսսիայի}
բոլոր
կայսերութենից։
Ահա՛
Յիսուսեա
տեղից,
ո՞ւր
էիր
գնում:
-
Գալիս
էի
{Ռուսսիայից}
՝
Րեդուտկալէից
դէպի
ձեր
իշխանութեան
սահ
պտուղ։
Այդ
ծառը,
տնկուելով
հարաւային
{Ռուսսիայում},
կորուսանում
է
իւր
պտղատու
որակութիւնը
եւ
Պետերբուրգի
կամ
այլ
քաղաքների
մէջ,
{Ռուսսիայում},
տաւարի
կամ
ոչխարի
ճարպը,
մշակները,
թութիւն
ստացած
ուսումնական
հայրենակիցքը
{Ռուսսիայում},
Տաճկաստանում
կամ
ուր
եւ
իցէ։
Աչքի
առ
ռ
պ.
նախարարն
արտաքին
գործոց
տէրութեան
{Ռուսսիոյ},
խնդրեաց
՚ի
նմանէ
իրազեկ
առնել
զտէրութ
միջնորդութեամբ
պ.
Բրուննովի,
դեսպանին
{Ռուսսիոյ}
ի
Լոնդոն,
սկսանել
զգործն
եւ
ապա
գիտութ
այսպէս
բարւոք
դատեցաւ
եւ
դեսպանութիւնն
{Ռուսսիոյ}
՚ի
Թիւրքիա:
Ուստի,
զի
մի
անլուր
եղ
կ:
՚Ի
վաղիւ
յանդիման
լինիմ
դեսպանին
{Ռուսսիոյ},
խօսիլ
զյանձն
եղեալ
ինձ
գործոյ
զհետեւա
,
տեսանել
եթէ
գուցէ
ինչ
նամակ
կամ
գիր
ի
{Ռուսսիոյ}
եւ
գտեալ
յիրաւի
զքանի
մի
նամականիս
բարե
,
միջնորդութեամբ
պ.
Բրուննովի
դեսպանին
{Ռուսսիոյ}
՚ի
Լոնդոն,
սկսանել
զգործն,
վստահ
առնե
,
այսպէս
բարւոք
դատեցաւ
եւ
դեսպանատունն
{Ռուսսիոյ}
ի
Թիւրքիա:
Ըստ
այսմ
եւ
ես
ի
Կոստանդ
ւն:
Ի
վաղիւ
յանդիման
լինիմ
դեսպանին
{Ռուսսիոյ}
խօսել
զյանձն
եղեալ
ինձ
գործոյ.
զհետեւա
ն
Կովկասու
առ
ինքն,
գրեալ
պ.
դեսպանին
{Ռուսսիոյ},
որ
՚ի
Լոնդոն,
զբովանդակութենէ
գրութե
.
Ջոն
Ռօսսըլըն
առ
այս
գրութիւն
դեսպանին
{Ռուսսիոյ},
յետ
գրագրութեան
իւրոյ,
ընդ
ներքին
Գե
ւթիւնն
Անգլիոյ,
համաձայն
միջնորդութեան
{Ռուսսիոյ}
պ.
մինիստրին
արտաքին
գործոց,
եղելոյ
ը
ք
յառաջ
քան
զայս
կոչեցայ
ի
դեսպանատունն
{Ռուսսիոյ},
ուր
ըստ
թելադրութեան
պ.
դեսպանին,
խ
պ.
դեսպանին,
խորհրդականն
դեսպանութեան
{Ռուսսիոյ},
պ.
կոմս
Բլուդովն
յայտնեալ
ինձ
զայսմ
նական
զթուղթն
յանդիման
առնել
հիւպատոսին
{Ռուսսիոյ}
առ
ի
վկայել:
Այսօր,
ներկայացեալ
ի
լ
"
Ֆօռն
օֆֆիս
"
եւ
ապա
ի
հիւպատոսարանն
{Ռուսսիոյ}:
Ուստի
ի
վաղիւ
դիմեցից
դարձեալ
՚ի
դ
աբանութեան
եւ
դրոշման
կայսերական
կնքոյն
{Ռուսսիոյ},
ընդ
ձեռն
դեսպանութեան
նորին
յԱնգլիա,
:
Մնայ
ինձ
միայն
ստանալ
ի
դեսպանութենէն
{Ռուսսիոյ},
եթէ
ոչ
զպատճէն
հրամանի
պետութեանն
Անգ
ց
՚ի
տէր
Մատթէոսէ
եւ
՚ի
պետութեանցն
{Ռուսսիոյ}
եւ
Անգլիոյ։
Ի
գործոց
յանձն
եղելոց
ի
եւ
զպատասխանատուութիւն
իմ
առաջի
օրինացն
{Ռուսսիոյ},
ըստ
պաշտամանս,
հարկ
անժխտելի
դնեն
յի
ետերբուրգեան
Կայսերական
Համալսարանին
{Ռուսսիոյ}
Միքայել
Նալբանդեանց
60.
ԿԱՐԱՊԵՏ
այոց
ի
[տէր
Մատ]թէոսէ
եւ
ի
պետութեանցն
{Ռուսսիոյ}
եւ
Անգլիոյ,
կանդիդատ
Սանկտպետերբուրգեա
ն
Հայոց
ի
տէր
Մատթէոսէ
եւ
ի
Պետութեանցն
{Ռուսսիոյ}
եւ
Անգլիոյ
№
95
14/26
Հունիսի
1
կտպետերբուրգեան
Կայսերական
Համալսարանին
{Ռուսսիոյ}
Միքայել
Նալբանդեանց
62.
ՊՈՂՈՍ
ՊԱ
eshom
hous
Cheshom
place-ի
դեսպանատունն
{Ռուսսիոյ}
ի
Լոնդոն:
№
1.
Գրութիւն
պ.
Յ.
Գ
եւս
ունիցին
զիս
զժամանակս
քանիս
արտաքոյ
{Ռուսսիոյ}
եւ
որովհետեւ
բռնակալական
ընթացք
Թադթէոս
ն
օրէնքը,
ո՛չ
օդային
ազատութիւնը,
ո՛չ
{Ռուսսիոյ}
ներկայ
վիճակը,
ո՛չ
մինը
եւ
ո՛չ
միւսը:
բանի
վերա
ուրախանալուդ
անցյալ
եկածիդ
"
{Ռուսսկի}
Վեստնիկ
"
գրվածեդ
գիտեի:
Հետեւյալ
փ
արդավառ
պիտ՚
մնայ:
Ժ.
Ժ.
{ՌՈՒՍՍՈՅԻ}
ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ
Քեզ
ո՛չ
երբեք,
Ժա
ԱԿԻՆ
Քեզ
ո՛չ
երբեք,
Ժան-Ժակ
{Ռուսսօ},
Պիտի
մոռանայ
աշխարհ.
Անմ
իալիստ,
կարմիր
հասարապետական,
Ժ.
Ժ.
{Ռուսսօյի}
գրութիւնքը
ընդունող
եւ
այլն,
եւ
այլն,
կու
անգամ
երկուքը
չորս
է
ինչպէս
Ժ.
ժ.
{Ռուսսօյի}
համար,
նոյնպէս
եւ
իմ
համար,
այդպիսի
դ
ւ
իմ
համար,
այդպիսի
դիպուածում
Ժ.
Ժ.
{Ռուսսօյի}
գրութեան
հետեւող
չեղանք,
այլ
ճշմարտութ
վ
վաղուց,
անունից
երկիւղ
չունինք,
ո՛չ
{Ռուսսօյի}
եւ
ոչ
Վօլթեռի,
այո՛,
պարտական
իսկ
ենք
մակի
մէջ
եւ
ոչ
անգամ
մի
բառ
կայ
Ժ.
Ժ.
{Ռուսսօյից}:
Բայց
թէ
երկու
անգամ
երկուքը
չորս
է
ին
զմի
լիբրէ
ստերլինգ,
թէ
եւ
ի
փոխանակել
{ռուփեաց}
ընդ
լիբրէից,
անհրաժեշտ
է
կոտորակաց
ինչ
յ
ի
վերայ
կայից
նորա,
փոխանակ
125.
000
{ռուփեաց},
զքառասուն
ամ
յառաջ
քան
զայս,
թողելոց
ցեալ
Աղաւելեանէ:
Քանզի
կէսն
յ250.
000
{ռուփեաց}
անկանէին
Գրիգորիապօլսի,
զոր
կարծեմ
թէ
նի
Կիրակոս
Յարութիւնեան:
3250.
000
{ռուփեաց}
կէսն,
որ
առնէ
125,
000
ռուփի,
ըստ
զօր
ն
հանդերձ
այսքանամեայ
գոյացեալ
175,
000
{ռուփեաց}
գումարաւն
արդեաց:
Ելեալ
անտի,
փու
մնայ
ինձ
ծախել
աւելի
քան
զերկուս
հազարս
{ռուփեաց},
եւ
ոչ
՚ի
ցաւս
այնքան
եղիցի
ինձ
եւ
ազգ
բրէ
ստերլինգ,
այսինքն
50.
000-60.
000
{ռուփի}
արծաթ:
Մի
ռուփին
ունի
յինքեան
ճիշտ
զեր
եւ
հինգ
ռուփիս
(
225),
ուրեմն
2,
700
{ռուփի}
ի
տարւոջ,
այն
է
270
լիբրէ
ստերլինգ:
սմանէ
ակն
յայտնի
երեւի,
թէ
ամսական
10
{ռուփի}
միայն
յաւելեալ
է
յարդիւնսն,
համարեա՛
ի
եանց
ի
ժամ
մահուան
նորա,
եղեալ
է
2342
{ռուփի}:
Յիշեալ
հանգուցեալ
Էլիազն,
որպէս
կտակ
ւ
հանգուցեալն
տպարանին
Նախիջեւանայ
5000
{ռուփի}
եւ
ասէ,
թէ
ինքն
ելանէ
ծովու
՚ի
Բատավի
լաք,
այսինքն
երկերիւր
եւ
յիսուն
հազար
{ռուփի},
որ
առնէ
քսան
եւ
հինգ
հազար
լիբրէ
ստեր
50.
000
ռուփեաց
կէսն,
որ
առնէ
125,
000
{ռուփի},
ըստ
զօրութեան
կտակին
անկանի
յօգուտ
Նա
եալ
է
զայնոսիկ
զերկուս
տունս-
մինն
6000
{ռուփի}
գնով,
իսկ
երկրորդն
1600:
Վաճառս
այս
է
Որգոն,
հասարակ
կառքն,
արժէ
յաւուրն
3
{ռուփի},
սկսեալ
ի
6
ժամէ
առաւօտու
մինչեւ
48
ժա
վասն
գործոյն
Եկատարինայ
Խօջամալեան
300
{ռուփի}:
9.
Գրութիւն
պ.
Պայլի
յ3էն
Օգոստ
լ
ծերունի
եւ
աղքատ
Ռեթեոսին
(
Ավետ)
50
{ռուփի}
՚ի
վարձ
բազմօրյա
աշխատությանն:
Ընդո
՝
ծախսելով
ի
սմա
քառասուն
եւ
հինգ
հազար
{ռուփի}
սքայ.
եւ
այս
տանս
սահմանն
արեւելեան
կո
աղնի
եւ
՚ի
ներքոյ
յիշեալ
երեսուն
եւ
մին
{ռուփի}
ամսական
խարճն
վեր
առցեն
եւ
մնացեալ
մապլ
յիշեալ
Աննայն,
ֆի
ամիսն
երեսուն
եւ
մին
{ռուփի}
սքայ
խարճի
տացեն
նմա,
որ
նոյն
խարճովն
իմ
կտակակատարքն
իմ
ստատիցն
երեք
հարիւր
{ռուփի}
սքայ
տացեն
յիշեալ
Սուզային.
եւ
փարխաթի
նասցէ
՚ի
տանն
մի
եւ
նոյն
երեսուն
եւ
մին
{ռուփի}
սքայ
ամսական
խարճովն,
բայց
չունիցի
կար
ելոյ
Աննային,
զվերն
յիշեալ
երեք
հարիւր
{ռուփի}
սքէն
յիմ
տների
քրէիցն
տացեն
եւ
հանցեն
զ
ի,
խազնի
եւ
վերն
յիշեալ
երեսուն
եւ
մին
{ռուփի}
ամսական
խարճն
եւ
կամ
այլն
վեր
առցեն,
ա
ն,
յայնժամ
եւ
նոցա
իւրաքանչիւրոցն
հինգ
{ռուփի}
սքայ
սալամաթի
տացեն
մի
անգամ
յամենայն
կ
սն:
Իմ
յիշեալ
տան
գին
եդի
յիսուն
հազար
{ռուփի},
եւ
յիշեայ
դպրատանցն
եւս
մինչ
հարկաւոր
ալոյ
զապագայ
փոփոխմունս,
ութսուն
հազար
{ռուփի}
սքայ
գունահքեարի
տալոց
պարտական
կապեցի
ած
լինիցին,
եթէ
մինչ
ի
քա
ռասուն
հազար
{ռուփի}
եւս
իցէ
իւր
անցեալ
ժամանակաց
մուդաթովն
յսինքն
50.
000-60.
000
ռուփի
արծաթ:
Մի
{ռուփին}
ունի
յինքեան
ճիշտ
զերկուս
անգլիական
շիլ
կուս
անգլիական
շիլլինգս,
ուստի
եւ
տասն
{ռուփին}
զմի
լիբրէ
ստերլինգ,
թէ
եւ
ի
փոխանակե
ական
ստացագիր:
՚Ի
գումարէ
յայսմէնէ
400
{ռուփին}
ի
պէտս
գործոյն
Մասեհի
Բաբաջանեան,
իսկ
էտս
գործոյն
Մասեհի
Բաբաջանեան,
իսկ
300
{ռուփին}
՝
Կատարինեայ
Խօջամալեան:
Բաց
՚ի
գ
անգամ
յամենայն
կայից
իմոց
եւ
նոյն
հինգ
{ռուփին}
եղիցի
իւրեանց
մասն։
Ե.
ՀԱՏ
յօգուտ
տպարանին
Նախիջեւանայ
զհինգ
հազար
{ռուփիս}:
Այլ
չերեւի
ինչ
՚ի
գործոցն
եթէ
ո՛ւր
լիս
քաղաքաց
զերկերիւր
եւ
զյիսուն
հազար
{ռուփիս}
(
250,
000):
Երրորդ՝
թէ
զգում
արդ
հասանէ
մինչ
ցերկու
հարիւր
քսան
եւ
հինգ
{ռուփիս}
(
225),
ուրեմն
2,
700
ռուփի
ի
տարւոջ
սականն
արդիւնք,
ի
նոցանէ,
հասանէ
ց215
{ռուփիս}:
Ընդ
այնմ
գրութեան,
քահանայս
այս
առա
ումարն
դրամոց
հասանէ
այժմ
մինչ
ց21,
000
{ռուփիս}:
Գումարդ
այդ
տոմսակ
է,
չգիտեմ
ո՛ր
ընկ
քաց
թողեալ
է
մերձ
իբր
250.
000
Մադրասայ
{ռուփիս},
կարգելով
ինքեան
կտակակատար
զերկուս
ան
վանդակ
գոյացեալ
դրամոց
հասանէ
ց175.
000
{ռուփիս},
այն
է
17,
500
ֆունդ
ստերլինգ:
Յա
48
ժամն
երեկոյեան
եւ
զմի
եւ
նոյն
զերիս
{ռուփիս}
պահանջէ.
եւ
առնու
օրինօք,
եթէ
վարձեսց
ոց
եւ
տպագրութեան
բովանդակ
գործոյն
զ700
{ռուփիս},
այն
է
զ70
ֆունտ
ստերլինգս,
զոր
անդէն
իտին,
որ
գուցէ
թէ
անցցէ
անդր
քան
զ1000
{ռուփիս},
պարտ
է
վճարել
փաստաբանին,
որ
վասն
խօ
ին,
վասն
միոյ
աւուր
կանխիկ
ստանայ
160
{ռուփիս},
այն
է
16
ֆունտ
ստերլինգ.
կարգեալ
նմա
զտեսանել
եւ
զլսել
զդատն,
պահանջէ
զ1000
{ռուփիս}
՚ի
գրաւ,
կամ
զերաշխաւոր
վասն
այդչափ
գո
ոյ
եւ
փաստաբանի,
վճարելով
առ
ժամս
զ300
{ռուփիս}
՚ի
պէտս
թղթոց
եւ
տպագրութեան
նորին,
որ
Հագէ
զվաթսուն
հազար
(
60000)
կումպանու
{ռուփիս},
զորմէ
ետու
նմա
զանդորրագիր
իմով
ձեռնա
)
եւ
երկրորդին
ութսուն
(
80)
կումպանու
{ռուփիս}
հատուցեալ
կամ
չորսն
պ.
Պալին
ընդ
ձեռն
ւ
հարիւր
ութսուն
չորս
(
284)
կումպանու
{ռուփիս},
զորմէ
խնդրեալ
եմ
՚ի
պ.
Պալէ
մուծանել
ոչէ
զիս
՚ի
վաղիւ
յատեան
եւ
պահանջէ
զ700
{ռուփիս}
զ400
վասն
գործոյն
Մասեհի
Բաբաջանեան
իսկ
համարաւ
96,
յաղագս
ստանալոյ
յինէն
զ700
{ռուփիս}
վասն
գործոցն
Մասեհ
Բաբաջանեանի
եւ
վասն
1628էն
Օգոստ.
1861,
որով
պահանջէ
զ350
{ռուփիս}
վասն
երկուց
փաստաբանաց
ի
մասին
գործոյն
համարաւ
104,
վասն
ստանալոյ
յինէն
զ350
{ռուփիս}
ի
պէտս
երկուց
փաստաբանաց
յաղագս
գործոյն
սուն
եւ
չորս
հնդկական
կումպանու
ասացեալ
{ռուփիս},
ցերեքտասան
անայս
եւ
ցինն
պղինձ,
որ
հ
ւնել
վասն
տարեկան
խարջին
քառասուն
հազար
{ռուփոյ}
մուդաթ,
վասնորոյ
եւ
ես
իմ
տանս
եկամուտ
յ
եւ
ես
իմ
տանս
եկամուտն
քառասուն
հազար
{ռուփոյ}
եկամուտ
խսելով,
այսպէս
տուր
եւ
առութիւ
պիսի
ուրախ
հոգով
ողջունեցինք
այս
օրերիս
{Ռօբինզօն}
Կռուզօի
հայերէն
թարգմանութիւնը,
Գամառ-
լ։
Ներկայ
աշխատութեան
մէջ,
որ
է
"
{Ռօբինզօն}
Կռուզօի
պատմութիւնը
",
եթէ
սորան
համեմ
ղովրդական
լեզուով
թարգմանուած
եւ
տպուած
{Ռօբինզօնի}
պատմութիւնը՝
Գամառ-Քաթիպայի
աշխատութեն
մի
խաղալի
բան
պարգեւելու
իւր
զաւակին,
{Ռօբինզօնի}
պատմութիւնը
ընծայէր
նորան,
որ
զբօսեցու
Պ.
Գամառ-Քաթիպան
հետաքրքիր
է
ասում
{Ռօբինզօնի}
վարքը։
Այդ
հետաքրքիր
բառը,
իբրեւ
ածակ
շիշը
մի
բանի
նման
կը
լինի:
Բայց
ինչո՛ւ
{Ռօմ}
մոռացել
է...
Կօնեակ
եւս
չկայ,
անգլի
տոմսակով:
Դու
մոռացել
ես
հոգալ,
նախ,
{Ռօմ},
երկրորդ,
անգլիական
ճին,
երրորդ,
Կօ
այէ
քեզ:
-
Երկու
շիշ
Եամայկայի
լաւ
{Ռօմ},
երկու
շիշ
Կօնեակ,
երկու
շիշ
անգլիակա
րտաքին
գործոց
Անգլիոյ
՚ի
վսեմապատիւ
Ջոն
{Ռօսսըլէ}
առնել
զայնմանէ
զվերաբերեալն
կարգադրութի
:
Վսեմափայլ
մինիստրն
Անգլիոյ
պ.
Ջոն
{Ռօսսըլըն}
առ
այս
գրութիւն
դեսպանին
Ռուսսիոյ,
յետ
