Թորոս աղբար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ուղեգրութիւններ եւ ուխտագնացութիւններ Ազգագրութիւն

ԲԱԼՈՒ
       ՔԱՂՑՐԱՀԱՅԵԱՑ Ս. ԱՍՏՈՒԱԾԱԾԻՆ ՎԱՆՔ ՀԱՒԱՒԻ
       1 Յայսմաւուրք. ընտիր, մագաղաթ.
       «Գրեալ ի Կ. Պոլիս. ի Ս. Սարգիս. թվին Ռ. Ղ. Դ. ձեռամբ Ղազարոս գրչի, յիշատակ Գէորգ Արք եպիսկոպոսի դիտի նոյն վանից»։
       1 Աւետարան եւս.
       «Գրեալ Ռ. Ի. Բ. ի Բալու, ի վանքն Հաւայ, ի լաւ եւ յընտիր աւրինակէ, ձեռամբ Անտաւն եպիսկոպոսի…։- Մահպուպ (անուն) տնտես Ս. Թովմայի առաքելոյ եւ Այըն Էբրեղայ վանից) գնէ զայս Աւետարան ի ձեռաց այլազգեաց, «Զոր տեսեալ ասէ, աղիքս խորովեցաւ եւ սիրտս ի փորի իմում գալարեցաւ». դնէ յիշատակ ի վանս Ս. Թովմայի. Ռ. Ղ. Դ. »։
       1 Քարոզգիրք Կիւրակէից.
       1 Բանք ոսկիականք.
       «Յեղբայր Յակոբէ Վօռաճինոյ կարգէն քարոզաւղաց, ի բոլոր ժամանակս տարւոյն. Ռ. Ճ. Ձ. »։
       Ըստ բանից բազմաց 40-50 կտոր զանազան ձեռագիր մատեանք կային վանքիս, զորս առ ահի պատերազմի ժամանակիս՝ եկեղեցական զգեստուց եւ անօթոց հետ պահած էին անտես, եւ քանի կտորներ ալ Ս. Հրաշագործն վերուցեր տարեր էր, ըսին։ Ցանկը չունէին։
       Ս. ԱՍՏՈՒԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ ՀԱՒԱՒ ԳԻՒՂԻ
       1 Յայսմաւուրք.
       «…Գրեցաւ սուրբ մատեանս ի ձեռն Մարգարէ կրաւնաւորի, ի գաւառիս Մենծկերտու, ի յԱնապատն որ կոչի Սիրունքարի, ընդ հովանեաւ Ս. Յակոբայ, ի թվ. Հայոց Ջ. Ժ. Է. յաշխարհակալութեան Հասան բէկին … եւ վասն ծովացեալ մեղաց մերոց ելաւ Թավրիզու խանն եւ եկաւ յաշխարհս մեր. եւ մեծն եւ փոքրն Շահէն սասանեցան եւ զփախուստ առին, եւ ողորմածն Աստուած յետս դարձոյց, եւ ոյժ եւ զաւրութիւն ետ Հասան բակին. եւ քան զՓարաւոն եւ քան զՌափսակ ի սուր սուսերի մատնեց զինքն որդւովք եւ հեծելովք, եւ զքրստոնէք ազատեց ի գերութենէն։ Փա՛ռք Աստուծոյ նախախնամութեան։ Այս եղեւ ի հայրապետութեան Վաղարշապատու Տեառն Ռստակիսի Ս. Էջմիածնի աստուածադիր աթոռոյն. յեպիսկոպոսութեան Տէր Ստեփաննոսի եւ ծերոյն Տէր Ղազարոյ։ Աւրհ. Աստուած»։
       Ս. ՍԱՀԱԿ ՊԱՐԹԵՒԻ ԵԿԵՂԵՑԻ ԲԱԼՈՒ ՔԱՂԱՔԻ
       1 Աւետարան.
       «…Գրեալ ի թուին Ռ. Մ. Է. ի կաթողիկոսութեան Սահակայ, ի Պատր. Երուսաղէմի Թէոդորոսի, յԱռաջնորդութեան Բալուայ՝ Գէորգ եպիսկոպոսի. ձեռամբ Պաւղոսի, ի յոյժ վշտակրութեան եւ տառապանաց միջի, զի կարի յոյժ էր սով եւ սասանութիւն, որ զչարեկ (չափ) ցորենոյն Ի. ղշ վաճառէին, որ անունն կայր եւ ինքն ոչ կայր, զի բազում աղքատք եւ տնանկք լալով եւ ողբալով շրջէին ընդ փողոցս քաղաքիս եւ շուկայից, աղաղակելով անկեալ մեռանէին։ Նա եւս լուաք յոմանց թէ քաղաքն անմիտ կին ոմն …, զենեալ եւ կերեալ է որդին իւր վասն սովոյ»։
       1 Յայսմաւուրք.
       «Գրեալ ձեռամբ Յովհաննէս եպիսկոպոսին, ի քաղաքն Բալու, ի տան Ս. Գրիգորի. ի թվ. Ռ. Ի. Ե. յիշատակ Մ. Ամիր պէկին … ի թագաւորութեան տաճկաց Սուլթան Մուրատին, եւ յամիրայութեան Բալուայ քաղաքիս Հասան բակին … իւրն մնաց բերդս եւ պարոնութիւն, եւ է քրիստոնէից բարեկամ եւ հոգաբարձու։ Աստուած աւրհնէ զնա»։
       1 Աւետարան.
       Ընտիր բոլորագիր, ոսկենկար, ի տուն Բալուեցի տէր Գէորգեան Մ. Յոհաննէսի, որոյ մէկ էջն հայերէն եւ միւս էջն տաճկերէն լեզուաւ գրեալ զյիշատակարան. եւ թուական չ’կար։