Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԾԲ. Եւ մինչդեռ ուրախացեալ ցնծայր ամենայն խոհարան լսողացն, որպէս բազմախորտիկս անուշահոտ ճաշակաւք, հոգեշնորհ վարդապետութեամբ առաքելանման վարդապետացն` գային հասանէին յանկարծակի բազմութիւնք դահճացն յամբարապետէն, ջահիւք բազմաւք սաստկապէս լուցելովք. քանզի ըստ անանց եւ անփոփոխ ձայնարձակութեան յաստուածային հրամանատուութենէն թռչնոյ` ժամ էր այնուհետեւ հաւուն խաւսելոյ. ունելով ընդ ինքեանս բազմութիւն դարբնաց գործւովք արուեստաւորութեան իւրեանց, սալիւք եւ ուռամբք, կռանաւք եւ խարտոցովք, խարտել եւ կտրել եւ ի բաց հանել զերկաթսն ի ձեռաց եւ յոտից եւ ի պարանոցէ սրբոցն. եւ զոր ոչն կարասցեն կտրել խարտոցաւքն` ուռամբք ջարդեալ զբեւեռս երկաթոյն, դնելով ի վերայ սալիցն, բեկեալ հանցեն ի բաց։ 2  Քանզի ստուարք էին եւ ծանունք քան զբնութիւն ամենայն երկաթոյ, որովք զայլ մահապարտսն կապէին, զոր ի նոցա իսկ անուն տուեալ էր առնել մոգուցն, որպէս յանուն արանց վատախրատից եւ աշխարհակորուսաց եւ աստուածասպանաց, եւ մանաւանդ զշղթայս սրբոյ կաթողիկոսին Յովսէփայ. զոր եւս առաւել քան զսաստկութիւն այլոց շղթայիցն ստուարագոյնս ասէին զնորայն եւ անհեդեդս։
       * , եւ զբազմութիւն դարբնացն գիտացեալ` տրտմեալք խռովէին առ հասարակ. վասն զի ցանկանային երկնահրաւիրակ կոչմանն նո՛յն զարդու, զոր յաղագս անուանն Աստուծոյ արժանի եղեն կրելոյ զայնչափ ժամանակս կամաւ եւ ցնծութեամբ ի մարմնի իւրեանց, թէ եւ հասեալք նովիմբ ի տեղի նահատակութեանն, ուր եղեալք արժանիք յաւիտենից փառացն, անդ ապա դնելով յետս միանգամայն զշղթայսն եւ զկապանս երկրային ծանրութեանց այսր աշխարհիս կամէին ախորժելով։ 4  Քանզի զոր աւրինակ մոլեկան փառացն ցանկացողք, արք եւ կանայք, որք անյագութեամբն համակեալք ոսկւովք եւ պատուական ակամբք եւ մարգարտովք, կապեն ախորժելով զիւրոյին անձանց զձեռս եւ զոտս եւ զպարանոց. զորս թէ ոք ի թշնամեաց եւ կամ ի բռնաւոր իշխանաց կապէր առ վտանգի եւ նովիմբ տայր կալ եւ չհանել ի բաց` առատանային փղձկալով, եւ չունէին ժոյժ եւ առ վայր մի. եւ արդ ինքեանք զինքեանս կապեն, եւ չհամարին ծանր եւ ոչ զգան, այլ եւ զոր յայլսն տեսանեն յայնպիսի նիւթոյ` նախանձին , թէ ընդէ՞ր ոչ եւ այն եւս ի մերում զարդուս չէ. բայց իբրեւ այլոց կայ , ես ի՞ւ երեւիմ քան զոք աւելի. եւ թէ կուտէր ոք զամենայն նիւթս աշխարհիս պատուականութեան ի վերայ այնպիսւոյն, մինչեւ հեղձամղձուկ եղեալ խեղդէր` շատս չասէր։ 5  Բայց եւ ոչ այնպիսիքն երեւէին պաճուճեալք անցաւոր զարդուքն, այնպէս գեղեցիկք եւ շքեղք եւ ամենայն տեսողաց պատուականք, որպէս երեւէին հայրանման որդիք նահատակին Գրիգորի ցանկալի շղթայիւքն` երջանիկք եւ հրեշտականմանք, զոր ունէին պարծանաւք եւ խնդութեամբ ի սուրբ ձեռս իւրեանց եւ ի պարանոցի։ 6  Յորս մատուցեալ դարբինքն եւ ի բազում ժամս ջանացեալ խարտոցաւք եւ այլ ազգի ազգի հնարիւք` եւ ոչ կարացին կտրել զստուարութիւն բեւեռացն. յետոյ ապա եդեալ ի վերայ սալիցն եւ ուռամբք ջարդեալ` հազիւ զերծուցեալ հանէին զերկաթսն ի մարմնոյ սրբոցն, չարաչար կոտորելով եւ վիրաւորելով զմարմինս նոցա. որք զահագին ցաւս վշտացն առ ոչինչ համարեալ. այլ եւ ձգտեալ յերկարէր գործն մինչեւ յերրորդ ժամ աւուրն, հանդերձ ընդ նոսա կապելովք նախարարաւքն Հայոց աղաւթիւք եւ փառաւորելով զցաւացածոյցն զՔրիստոս աւրհնէին։