Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՀԲ. Եւ մինչդեռ զաւրացեալք ցնծալից սրտիւք դարձեալք գային ի գործոյ պատերազմին, զոր վճարեալ եհան ի գլուխ ազդեցութիւն վերնոյն ըստ կամաց հայրապետին սրբոյն Յոհաննու եւ ամենայն զաւրացն Հայոց` երկրորդ ուրախութիւն մեծ եւ լուր անկարծակի աւետեաց տարածեալ քարոզէր ընդ ամենայն բանակն Հայոց։ 2  Եւ եկն Վարդ ողջ, զերծեալ ի կապանացն զաւրութեամբն Աստուծոյ, եղբայր զաւրավարին Հայոց Վահանայ Մամիկոնէի. եւ լցեալ այսպիսի աւետաւոր համբաւով ընդհանուր աշխարհս Հա յոց` գրոհ տուեալ փութայր ամենայն ոք ի մեծ այցելութիւնն, զոր արար Աստուած աշխարհիս Հայոց. յորոց բազումք առ խնդին , իբրեւ տեսանէին զանհաւատալի տեսիլն` յերկուացեալք կերպարան եւ ոչ ճշմարտութիւն զիրսն կարծէին։ 3  Բայց յիշելով զԱստուծոյ զաւրութեանն զանընդդիմակայ սքանչելիս` փառս միայն եւ երկրպագութիւն մատուցանէին ամենահնարին, որոյ կամելութեան եւ հրամանի ամենայն դժուարինք եւ անհնարինքն դիւրինք են եւ հնարաւորք. յիշելով զցողադարձութիւն հնոցին ի Բաբելոնի , եւ զսառնաշէն պարիսպն եգիպտական Կարմիր ծովուն, զդառնալն ընդ կրունկն Յորդանանու, եւ զանկմունսն Երիքովի պարսպացն` աղաղակաւ։ 4  Այս ամենայն յիշմունք հաւատացեալ խորհրդոց դրուատիս միայն գովութեան ընդունելի աղաւթիւք մատուցանել յաւժարեցուցանէին ամենահզաւրին. որ առաւելագոյնս քան առ սուրբ առաքեալն Պետրոս արար զզաւրութիւնսն. վասն զի զնա անձամբ միայն հանեալ հրեշտակին` արձակեաց զերծանել, յաճումն քարոզութեան կենաց. իսկ զայրն Մամիկոնեան զՎարդ ոչ միայն լոկ անձամբ, այլ եւ ծառայիւք, դրամբ եւ կազմածով, յամուր տեղեաց շահաստանին, ի բարձրաբերձ պարսպացն եւ յասպարափակ բազմութենէ պահապանացն, ընկալեալ իբրեւ զարծուի ի թեւս իւր եւ ընդ բազում անցուցեալ աւթեւանս` ածեալ հասուցանէր խաղաղութեամբ ի յերկիրս Հայոց։
       5  Յայնժամ ծանուցեալ յիշէին ուխտակիցք, արք աստուածասէրք, զերդումն Մամիկոնէին Վահանայ, - զընդունելութիւն Աստուծոյ դարձին նորա եւ վկայութեան եւ հաւատոց, - զոր ասաց յաւուր միաբանութեան առաջի սրբոյ Աւետարա նին. «Թէ արդարեւ, ասէ, ծանուցեալ Աստուծոյ զբազմաժամանակեայ զթախանձ եւ զփղձկումն սրտի իմոյ, զոր հառաչէի յոգւոց հանելով ի մոլորութեանն, եւ ընկալաւ զպտուղ շրթանց խոստովանութեան իմոյ, եւ հաճոյ եղեւ ամենագիտին խորհուրդս իմ եւ ուխտ` ապա ըստ իւրում զաւրեղ տէրութեանն արարեալ յիս նշան բարի` տացէ ինձ մերձ ընդ մերձ տեսանել ինձ զեղբայրն իմ զՎարդ եւ ուրախանալ»։ 6  Եւ էր այնուհետեւ լսել յամենայն եկեղե ցիս Հայաստանեայց աշխարհիս, ի վկայարանս սրբոց, ի տաւնս եւ ի ժողովմունս միաբանութեան, ի բերանոյ քահանայից եւ միաբան ամենայն ժողովրդոց, յարանց եւ ի կանանց առ հասա րակ, թէ Զի՞նչ բարի, կամ զի՞նչ վայելուչ, այլ բնակել եղբարց ի միասին ։ 7  Եւ առ սաստկապէս բեկումն թշնամեացն եւ բարձրանալ սրբոյ եկեղեցւոյ` ասէին սաղմոսե լով. Նոքա խափանեցան եւ անկան, մեք յարեաք եւ ուղիղք եղաք * . եւ ամենայն եղջիւրք մեղաւորաց փշրեցան, եւ բարձր եղեւ եղջիւր արդարոյն ։ 8  Եւ շնորհակալութեամբ գովութիւն ի մէջ առեալ ա սէին. Այլ մեք ժողովուրդք եւ խաշն արաւտի քո, խոստովան եղիցուք առ քեզ յաւիտեան. ազգէ յազգ պատմեսցուք զաւրհնութիւնս քո ։