Պատմութիւն Հայոց

ԺԷ. «Յառաջ քան զամս բազումս խորհուրդք անմխիթարք նեղէին զիս, անդադար զմտաւ ածելով եւ աղաչելով զԲարձրեալն` շնորհել ինձ արու որդի, որպէս եւ նախնեացն իմոց, որք յառաջ քան զիս էին ամուսնացեալք յաղագս որդէծնութեան։ 2  Եւ արդ` վասն զի մատակարարումն հզաւրին առ իւրաքանչիւր ոք արդար է եւ ճանաչող առաւել քան եթէ զոր մեք իմանամք եւ խորհիմք. եւ էի ես ի մեծի հինգշաբաթոջն ի զատկի աղուհացիցն ի հսկման, հաղորդեալ ի ժամ երեկոյին պաշտաման` սրբոյ եւ մեղսաքաւիչ խորհրդոյ կենարարին, ճաշակեալ այլ բնաւ աւելի ինչ ոչ` բայց հաց եւ ջուր եւ աղ, ըստ կանոնելոյ մեծի եւ սուրբ ժողովոյն երեք հարիւր ութ եւ տասանցն, որք ի Նիկիացւոց քաղաքին այսպէս կանոնագրեալ հաստատեցին, զորոց կանոնադրութիւն կնքեալ սուրբ Հոգին սահմանեաց։ 3  Եւ կատարեալ կանոն յերկարման առաջին գոբողայիցն, եւ դասք պաշտաւնէիցն ընդ նստելն, ծանր նիրհմամբ, ի սաստկութենէ բազմաւրեայ տքնութեանցն` որպէս կիսամեռք եղեն. որոց զաւուրս քառասնորդացն ուժգին պահաւք եւ անդադար աղաւթիւք զցայգ եւ զցերեկ հանեալ էր. եւ մանաւանդ ի մեծի շաբաթուն առաւել եւս յաւելուածով զնոյնս աճեցուցանել փութային, ուշադրեալք ուրախալից վաստակով հասանել վարձուցն հատուցման։ 4  Եւ լոյս ճրագացն եւ կանթեղացն բորբոքեալ տոչորէր. եւ ընթերցողն կամաւ յերկարէր զկարդացմունսն, յաղագս սակաւ մի առնլոյ ոգի եւ բաւելոյ պաշտաւնէիցն առաջարկութեան կանոնին. մնային եւ ժողովրդոցն բազմութեան ժողովելոյ ըստ սովորութեանն ի պաշտաւն գիշերոյն. քանզի յորդոր կամաւորութեամբն փափաքէր իւրաքանչիւր ոք, այր եւ կին առ հասարակ, ժամանել արթնութեամբ անձին փրկութեան։ 5  Եւ ես նստէի մերձ առ սեղանն Աստուծոյ ի սուրբ եկեղեցւոջն Վաղարշապատ քաղաքի ։

6  Տեսիլ սրբոյն Սահակայ Պարթեւի, զոր ետես ի Վաղարշապատ քաղաքի, յորժամ նստէր ի սուրբ եկեղեցւոջն ի վերայ բեմին մերձ ի սեղանն Աստուծոյ ի սուրբ կաթողիկէին։ 7  Արդ` գրեսցուք զտեսիլն, որ են բանք Հաւր եւ Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ։

       8 «Եւ ահա յանկարծակի բացաւ հաստատութիւնն երկնից, ընդ որ ծագեաց լոյսն սաստիկ եւ ելից զամենայն երկիր։ 9  Եւ կանգնեալ երեւեցաւ ինձ յերկրի բեմբ չորեքկուսի ամպեղէն, որոյ բարձրութիւնն հասանէր մինչեւ յերկինս, եւ լայնութիւնն տարածեալ լնոյր զամենայն երկիր։ 10  Եւ ի վերայ բեմբին երեւէր տետրասկեղ յոսկւոյ սրբոյ` խորանարդ, ըստ արժանի սպասաւորութեան Տեառն, ծածկեալ յոյժ բարակ կտաւով սպիտակափայլ գունով։ 11  Եւ ի վերայ խորանաձեւ ծածկութեանն ` յայտնապէս նշան տէրունական խաչին երեւէր, որոյ երեւելութիւնն ոչ նիւթեղէն, այլ լուսեղէն ցուցանիւր։ 12  Եւ յանկարծակի եղեւ շնչիւն խաղաղասիգ աւդոյ, եւ բացաւ փեղկ մի ծածկութի կտաւոյն. ընդ որ հայեցեալ տեսի, եւ ահա կայր ի վերայ բեմբին սեղան չորեքկուսի ականակապ, ի բազմագունի ականց պատուականաց ընդելուզեալ։ 13  Եւ ի վերայ սեղանոյն կայր հաց մի սուրբ եւ ողկոյզ մի խաղողոյ, ըստ պատուականութեան խորհրդոյ երկնաւոր փրկութեան։ 14  Եւ մերձ ի սուրբ խորհուրդն երեւէր ծառ մի ձիթենի վարսաւոր, պտղալից յոյժ, զորոյ ոչ կարէի առնուլ զչափ բարձրութեանն եւ զլայնութեանն. որոյ բերն էր բազմապտուղ եւ ատոք, եւ տեսիլն եւ գեղեցկութիւն` անպատում եւ սքանչելի։ 15  Եւ որոշեալ չորք ոստք ձիթենւոյն` ի խոնարհ կողմ երկրի ձկտեալ մաւտէին. որոց երեք ոստք միաչափք եւ հասարակապտուղք երեւէին, եւ չորրորդն ի նոցանէ որպէս կիսաբաժին եւ նուազապտուղ ըստ երկայնաչափութեան երիցն երեւէին։ 16  Եւ պտուղք չորեցունց ոստոցն ոչ ինչ բնաւ էին նմանք եւ կամ հաւասար պտղաբերութեան պտղաբոյծ ատոքութեանն այլ պտղոյ ձիթենւոյն, այլ նուազք առաւել թուով եւ վտիտք ատոքութեամբ, որպէս թէ ծնկեալք էին։
       17 «Եւ ընդ ահեկէ բեմբին տեսի աթոռ մի բարձր չորեքկուսի, ծովագոյն սառնակերպ, եւ ծածկեալ թանձր կտաւով թխագունիւ ։ 18  Եւ վերացեալ կտաւն ի շնչմանէ քաղցր աւդոյն եկելոյ` տեսի, եւ ահա սկուտեղ արծաթի մեծ ի վերայ աթոռոյն։ 19  Եւ ի վերայ սկտեղն կայր նափորտ մի բեհեզեայ ծալեալ եւ եդեալ, եւ առ նմին գունդ մի ոսկի բոլոր, եւ մագաղաթ հատուածաձեւ չորեքկուսի, գրեալ ի սկզբանն կարգս ինչ սակաւ` ոսկէտեսիլ գրով սքանչելապէս, իբր թէ ձեռամբ գրչի ճարտարի. եւ ի միջոյ կողման մագաղաթին, հեռի յոսկէգիր կարգացն, երեւէին այլ կարգք ինչ եղծեալք ջնջագիրք, որոց ոչ ինչ բնաւ երեւէր տեսիլ գրոյն եւ կամ կերպարան ։ 20  Եւ հուսկ յեզր մագաղաթին, հեռի ի ջնջագիր կարգացն, դարձեալ տեսանէի այլ եւս կարգ մի եւ կէս կարգի, գրեալ ոսկէգիր գրով առաւել սքանչելապէս, ըստ տեսոյ առաջին կարգացն գրելոց ի սկզբանն մագաղաթին։ 21  Եւ կիսագիր կարգին մինչեւ ցմիջոց գրոյն` եւս առաւելագոյն էր ոսկւով, եւ այլն կարմրադեղով էր ։ 22  Եւ կային շուրջ զծնաւտիւք սկուտեղն անթիւ բազմութիւնք տղայոց արուաց, այլ սակաւ եւ իգաց. ամենեքեան պայծառացեալք լուսազգեստք էին։ 23  Բայց ճառագայթք փայլատակման պատմուճանաց նոցա` էր որ կարմրագոյն արձակէին նշոյլս, եւ էր որ այլ երփն երփն եւ գոյնս ազգի ազգիս երեւէր ։ 24  Եւ դէմք ամենեցուն ի սուրբ սեղանն հայէին, չդարձուցեալ բնաւ ուրեք զաչս իւրեանց ի խորհրդոյն փրկութեան։
       25 «Եւ սկսաւ յանկարծակի սաստկապէս դղրդմամբ շարժել աթոռն ։ 26  Եւ զմանկտին, զոր տեսանէի ի տիս տղայութեան` առժամայն վաղվաղակի փոփոխեալք ի հասակ երիտասարդութեան` կատարեալք լինէին, եւ եղեալք թեւազգեցիկք` ի վեր ի սուրբ սեղանն, որ էր ընդելուզեալ ի բազմագունի ականց` թռուցեալ բնակէին եւ զՍուրբ Աստուածն երգէին ։ 27  Եւ համբարձեալ սուրբ սեղանն հանդերձ նաւքաւք ի վեր քան զբարձրութիւն հաստատութեան երկնից` ծածկէր։ 28  Եւ այսպէս եղեալ աներեւոյթ` տեսիլն ամփոփէր. եւ ես ի մեծ զարհուրումն ընկղմեալ ափշէի։
       29 «Եւ ահա յանկարծակի կերպարան մարդոյ երեւէր ինձ յերկնից այր լուսեղէն, որոյ տեսութիւն սաստկութեան լուսոյն մռայլեցուցեալ ծածկէր զարեգականն զլոյս ։ 30  Եւ սլացեալ այրն հասանէր ուր եսն էի ։ 31  Եւ իմ առաւել եւս հիացմամբ ափշեալ ի փայլակնացայտ երեւմանէ առնն` անկայ վաղվաղակի դողալով ի վերայ երեսաց իմոց յերկիր. եւ նորա բուռն հարեալ կանգնեաց զիս եւ հաստատեալ կացոյց ի վերայ ոտից իմոց, եւ ասէ ցիս . «Քաջալերեա՛ց, զաւրացի՛ր եւ մի՛ երկնչիր. այլ հաստատեա՛ զսիրտ քո յանուն հզաւրին, որ արար զամենայն եւ եցոյց քեզ զմեծ խորհուրդ յառաջատես արարչութեան իւրոյ»։ 32  Եւ իմ ուշաբերեալ զաւրացայ ի բանէ նորա եւ կանգնեալ կացի ի վերայ ոտից իմոց ։ 33  Եւ ա սէ ցիս. «Վասն է՞ր ես տրտում, եւ կամ ընդէ՞ր զբաղ մունք նանրութեան պղտորեն զմիտս քո եւ զյստակ խորհրդոց քոց։ 34  Վասն զի անգիտական խորհրդովք յածեցուցեալ զմիտսդ` խռովէիր վասն չլինելոյ քեզ արու որդի. որ քաջածանաւթ էիր կամաց հզաւրին, որ գիտելութեամբ բաշխէ զիւրաքանչիւր աւգուտ, եւ ոչ զլացութեամբ խափանեալ արգելու յումեքէ զարժանն։ 35  Եւ արդ` գթալով ի քեզ Բարձրեալն վասն սիրելոյ զքեզ` կամեցաւ հեռացուցանել ի քէն զայդպիսի ընդունայն մտածութիւնս, եւ մխիթարեաց զքեզ տեսլեամբդ այդուիկ, որ ցուցաւ քեզ յայտնութիւն մեծ, ոչ միայն յառաջի կայս, այլ եւ առ յապա ամենայն իրաց, որ լինելոց են մինչ ի վախճան աշխարհիս, ծանոյց քեզ եւ ամենայն հաւատացելոց ի բան նորա, որպէս ճշմարիտ նախնւոյն քում, առն Աստուծոյ սրբոյն Գրիգորի. իսկ քեզ մինչ ի կատարած աշխարհի որ ինչ միանգամ լինելոց է` եցոյց զամենայն։ 36  Եւ արդ` լո՛ւր, եւ պատմեցից քեզ զմեկնութիւն մեծի յայտնութեանդ, որպէս ինձ հրամայեցաւ ի վերին զաւրութենէն ` ծանուցանել քեզ զամենայն. եւ դու ունկնդիր եղեալ բազում զգուշութեամբ` գրեա՛ ի տախտակս սրտի քո անմոռաց. զոր եւ ի մագաղաթի դրոշմեալ թողցես հաւատացեալ ժողովրդոց զգուշութիւն անսխալ մինչեւ ի վախճան աշխարհի ։

37 Մեկնութիւն տեսլեան սրբոյն Սահակայ ի հրեշտակէ Աստուծոյ. զոր եցոյց յայտնի ըստ իւրաքանչիւր գլխոց եւ միոյ միոյ տանց, վասն կենաց մարդկան եւ կատարածի աշխարհի։ 38  Տեսիլ սրբոյն Սահակայ։

       39 « Զբանալ հաստատութեան երկնից զոր տեսեր եւ զտարածել լուսոյն սաստիկ ընդ ամենայն երեսս երկրի. քանզի ահա ի գալստենէ կենարարի Որդւոյն Աստուծոյ բացեալ է դուռն շնորհի ողորմութեան նորա առ ամենեսեան, որ սիրեն զնա եւ պահեն զբան հրամանի նորա, յորս ծագեալ լուսաւորէ լոյս փառաց վարդապետութեան նորա։ 40  Եւ բեմբն չորեքկուսի կանգնեալ որ երեւեցաւ քեզ, բարձր յերկրէ մինչեւ յերկինս` հաւատն ճշմարտութեան է, որով վերանան արդարքն ի ծանրութենէ աշխարհիս կենաց ի թեթեւութիւն երկնից բնակութեանն։ 41  Եւ զի ամպեղէն գունով երեւեցաւ բեմբն` վասն զի որ վերացաւ ամպով ` նոյն գալոց է վերացուցանել ընդ իւր զարդարս, ուր բազում աւթեւանք են ի տան արքայութեանն Հաւր. զոր եւ դու տեղեկացեալ ուսար ի սուրբ Հոգւոյն, որ խաւսէր ընտիր արամբն Պաւղո սի, թէ Ամպովք յափշտակիմք ընդ առաջ Տեառն յաւդս ։ 42  Եւ տետրասկեղն ոսկի, որ ի վերայ բեմբին, զորով էր արկեալ մաքուր կտաւն բարակ, որով ծածկեալ էր սուրբ սեղանն եւ որ ի նմա խորհուրդն` գիտեա՛ եւ ծանի՛ր, զի ծածուկ եւ անյայտ է խորհուրդ աստուածային գիտութեանն, պատուականութեամբ եւ մաքրութեամբ` ըստ պատուականութեան մաքուր ոսկւոյն եւ լուսափայլ մաքրութեան կտաւոյն. յորոյ վերայ կանգնեալ նշան կենդանացուցիչ խաչին որ երեւէր` կենդանացեալ կանգնեցան ամենայն արարածք, գլորեալք մեղաւք. եւ դարձեալ, զի նախ խաչն երեւի ի գալստեանն Քրիստոսի, եւ ապա յայտնի խորհուրդ դատաստանին եւ հատուցման ըստ իւրաքանչիւր գործոց։
       43 «Եւ զի եղեալ աւդ քաղցրաշունչ, որ եբաց զմասն ինչ կտաւոյն` ի մի՛տ առ, զի ցուցաւ քեզ ի սուրբ Հոգւոյն քաղցր խաղացմունք, որ յայտնէ սրբոց իւրոց զխորհուրդ ծածկեալ` աստուածութեան իւրոյ։ 44  Ընդ որով կայր սեղանն ոսկի ի պատուական ականց ընդելուզեալ - սրբոյ Երրորդութեանն ծանուցանի միասնականութիւն. որ զվարս եւ զճգնութիւն արդարոցն որպէս զպատուական ականց զանազանումն առ ինքեան տպաւո րեալ զուարճացուցանէ, որք զմարմին եւ զարիւն Փրկչին արժանաւորապէս ճշմարտութեամբ, բազմեալք ընդ նմա, ճաշակեն ի սուրբ սեղանոյն. ըստ երեւելոյ քեզ հացն եւ ողկոյզն ի վերայ սեղանոյն` աւրինակ մարմնոյ եւ արեան կենարար չարչարանացն Տեառն ցուցանի ։
       45 «Իսկ երեւումն քեզ սքանչելատեսիլ ձիթենւոյն, որ էր հուպ առ տէրունեան խորհուրդն, բարձր եւ վարսաւոր բազմաբեր պտղալից` զտուրս եւ զողորմութիւն եւ զսէր մարդկան որ առ միմեանս` եցոյց քեզ։ 46  Քանզի մաւտ եւ առաւել եւս պատուական է աստուածութեանն աղքատսիրութիւն յամենայն բարեգործութիւնս, որով եւ առաջին արդարքն ընտիրք երեւեցան, Աբրահամ, Իսահակ եւ Յակոբ . առանց որոյ եւ կուսանացն արհամարհեալ վաստակք կուսութեան` արտաքոյ հարսանեացն ընկեցան։ 47  Սովաւ ճանաչի յանձինս մարդկան կնիք քարոզութեանն Քրիստոսի, որ ա սացն, թէ Յայսմ ծանիցեն ամենեքեան թէ իմ աշակերտք էք` եթէ սիրիցէք զմիմեանս. եւ մանաւանդ որ առատապէս զուարթամտութեամբ կամաւ կատարեսցէ զսիրոյն պատուիրան, ոչ միայն յաղքատս, այլ եւ յընկերս եւ յեղբարս եւ առ ամենեսեան, որով հաստատի խաղաղութիւն աշխարհիս, եւ տէրն փառաց բնակէ ի մէջ նոցա, շնորհելով զհան գիստ եւ զառատաբերութիւն երկրի, որպէս տեսանէիր բարձր զձիթենին լիապտուղ եւ վարսաւոր։
       48 «Եւ ոստք չորք ձիթենւոյն, որ ի խոնարհ կողմ երկրի ձգտէին երեւելովն, երեք ոստք հասարակատեսք չափով, եւ այն առաւել միաթիւք պտղովք, եւ չորրորդն ի նոսա, զոր կիսաչափ ըստ հասարակութեան երիցն եւ պակասաւոր ըստ պտղաբերութեանն տեսեր, որոց չորեցունց պտուղքն վտիտք էին եւ թառամք, եւ բերքն պակասք եւ աննմանք քան զայլ ատոքատեսիլ պտուղս ձիթենւոյն - արդ ամփոփեա՛ զունկնդրութիւն մտաց քոց, լուր եւ ասացից քեզ ` զոր ինչ սահմանեացն Բարձրեալն. յայսմ հետէ մինչեւ ի վախճան աշխարհիս` երեք տեսներեակք ամաց եւ կէս տասներեկի համառաւտեսցի ի վերայ ամենայն աշխարհի, մինչեւ յերեւումն պղծոյն անապատի, զոր Դանիէլ մարգարէի ասացեալ է սուրբ Հոգւոյն. եւ լինին սոքա յայտնապէս թուով ամք երեք հարիւր յիսուն, ըստ միազոյգ պտղոց երից ոստոցն եւ կիսոյն ։ 49  Եւ զի տեսեր զպտուղ ոստոցն թառամս եւ ծնկեալս եւ ոչինչ բնաւ նմանս ա՛յլ պտղոցն որ ի ձիթենւոջն էին. տե՛ս ճշգրտապէս եւ ծանի՛ր, զի բարձեալ է սէր եւ արդարութիւն յամենայն մարդոց, որք ստութեամբ եւ ոչ ստուգութեամբ կարծեցուցանեն զանձինս սիրունս եւ պատուիրանապահս. եւ այն յայտնի գրեալ կայ եւ կնքեալ ի դպրութեան ամենագիտին Աստուծոյ, որ ներէ երկայնմտութեամբ եւ հատուցանէ անաչառութեամբ։
       50 «Եւ ընդ ահեկէ բեմբին որ ցուցաւ քեզ աթոռ չորեքկուսի ծովագոյն սառնակերպ` զնստումն գահու քահանայութեանն եւ թագաւորութեանն ցուցանէ, զոր արդարեւ Բանն Աստուած հաստատէ։ 51  Յորոյ վերայ կայր սկուտեղն արծաթի. քանզի իբրեւ զարծաթ ընտիր եւ փորձ լուսափայլ` յամենայն ազգս ընդունողաց սփռեալ տարածեցաւ բանն. զոր եւ սաղմոսերգն վարդապետէ սուրբ Հոգւովն, յա սելն, թէ Բանք Տեառն որպէս զարծաթ ընտրեալ եւ փորձեալ յերկրէ. եւ զասելն յերկրէ` գիտասցես, եթէ զերեւումն Որդւոյն Աստուծոյ մարմնով ի սուրբ կուսէն յայտ առնէ մարգարէն։ 52  Եւ զի երեւեցաւ քեզ ծովագոյն սառնանման տեսիլ աթոռոյն` նշանակեալ ցուցանէ զծփումն ալէկոծութեան աշխարհիս Հայոց։ 53  Քանզի եւ թխագոյն թանձր կտաւոցն ծածկումն` զաւրինակ բերէ զթանձրամած սգոյն, որ ունելոց է զաշխարհս ամենայն. վասն զի տեսիլդ ի վախճան է։ 54  Եւ նափորտն բեհեզեայ, զոր տեսանէիր ծալեալ եւ ե դեալ ի վերայ սկտեղն, եւ գունդն ոսկի որ կայր մերձ նափորտանն` նշանակէ մինն զքահանայութիւնն, եւ միւսն զթագաւորութիւնն։ 55  Եւ զի ոչ ոք էր արկեալ զիւրեաւ զնափորտն, եւ ոչ այն ոք էր որ զգունդն ունէր ի ձեռին` լո՛ւր ստուգապէս, զի լռեսցէ մերձ ընդ մերձ թագաւորութիւն յազգէդ Արշակունեաց, եւ քահանայութիւն ի ցեղէ արժանաւոր քահանայապետին Գրիգորի։
       56 «Եւ մագաղաթն հատուածաձեւ, որ ցուցաւ քեզ գրեալ ի սկզբանն կարգս ինչ ոսկեղէն գրով` զձեռնադրութիւն արանց սրբոց եցոյց քեզ շնորհք Հոգւոյն սրբոյ, որք ի զաւակէ երանելւոյն Գրիգորի յաջորդեսցեն արժանապէս զաթոռ քահանայապետութեան. նոքա են արք ընտիրք, գրեալք ոսկետեսիլ գրով ի դպրութիւն կենաց։ 57  Եւ զի երեւեցաւ ի միջոյ կողմն մագաղաթին, հեռի յոսկէգիր կարգացն, կարգք ինչ խանգարեալք եւ ջնջագիրք ` գիտեա՛, զի նստելոց են քահանայապետք ոմանք յաթոռ սրբոյն Գրիգո րի, որք ոչ ըստ հրամանի սրբոց առաքելոցն եւ ոչ ըստ կանոնի սուրբ ժողովոյն երեքհարիւր ութուտասանիցն լինին ձեռնադրեալք յերկնաւոր պատիւ, այլ ըստ փառաց աշխար հիս ձգտին ի պատիւն յանդգնութեամբ, որք են արծաթասէրք առաւել քան աստուածասէրք։ 58  Եւ վասն զի խոտան է քահանայութիւնն եւ ոչ ըստ հաճոյից Բարձրելոյն` ջնջեալ են նոքա ի դպրութենէ երկնից բարութեանն, տալով դատաստան, գեհենին այրմամբ, զանձանց եւ զժողովրդոցն կորստեան։ 59  Եւ այլ կարգն եւ միւս եւս կէս կարգին, որ երեւեցաւ քեզ գրեալ սքանչելապէս ոսկի գրով ի ստորին եզեր մագաղաթին` ծանի՛ր հաւաստեաւ, զի մերձ յերեւումն պղծոյն անապատի դարձեալ յառնէ թագաւոր յազգէդ Արշակունեաց, եւ նորոգի աթոռ հայրապետութեան ի շառաւեղէ սրբոյն Գրիգորի։ 60  Եւ վասն զի ոչ էին արհամարհեալք եւ ընկեցեալք յերկիր ի կոխումն, այլ յայտական երեւմամբ կայր գունդն, եւ ծալեալ պատուականութեամբ ցուցաւ նափորտն, որ եւս առաւել հաստատապէս ցուցաւ քեզ. եւ ծանոյց զայս վերին ազդեցութիւնն սքանչելատեսիլ ոսկէգիր կարգովն եւ կարգակիսաւն, որ ի ժամանակս գոռոզացելոյ թշնամւոյն արդարութեան նստի քահանայապետ արդար, ի ցեղէ սրբոյն Գրիգորի. եւ քահանայացեալ առաջինն կատարէ զաւուրս իւր, կրեալ ճգնութիւնս բազումս ի սուտ առաքելոց իշխանին կորստեան, եւ վախճանի խաղաղական հանգստիւ եւ ոչ սրով։ 61  Եւ միւս զաւակ նորին յաջորդեալ զաթոռ քահանայապետու թեանն` բազում եւ ազգի ազգի համբերեալ քերանաց եւ գանից, սովոյ եւ հալածանաց եւ դառն նեղութեան ՛ ժամանակս բազումս` յանաւրէն իշխանին դահճացն սրով ընկալցի զվճիռ մարտիրոսութեան ։ 62  Այն զի ցուցաւ քեզ ի կարգին մասն մի ի գրելոցն կարմրադեղով` ստուգեալ հաւատարմութեամբ դաւանեաց զկատարումն մարտիրոսութեանն, որ դիպելոց է սրբոցն։
       63 «Եւ որ երեւեցաւ քեզ բազմութիւնք տղայոց շուրջ կալով ի վերայ արծաթի սկտեղն, զուարթացի՛ր ցնծալից ուրախութեամբ. զի ահա յարգանդէ զաւակիդ, որ տուաւ քեզ յԱրարչէն, ելցեն բազում շառաւեղք, արք ընտիրք զաւրութեամբ. ընդ որս միաբանեալ եւ այլ բազմութիւնք լաւ արանց, յազգէ նախարարացդ Հայոց. որք զաւրացեալք սուրբ բանիւն Աստուծոյ եւ զյարուցմունս թագաւորաց եւ զսպառնալիս իշխանաց առ ոչինչ համարեալ ` միացուցանեն զանձինս ընդ յոյսն բաղձալի երկնաւոր կոչմանն, չհայելով ի մեծութիւնս սնոտիս եւ ոչ ի փառս առժամայնս. ընդ որոյ վաճառեալ ոմանց զփառս անեղծին Աստուծոյ, ընդ սնոտի եւ ապականացու կենաց աշխարհիս` ուրացողք լինին. վասն զի մաւտ է առ դուրս վաճառ` թուլացելոցն ի կորուստ, եւ հասեալ կայ հուպ աւգնութիւն` զաւրացելոցն ի փրկութիւն։ 64  Յորս եւ դու հայեցեալ տեսեր շուրջ զաստուածային սեղանովն պարելով զտղայսն, չհայելով բնաւ ի սայթաքմունս սնոտի հեթանոսական պաշտամանն. յորոց ոմանք կատարելութեան հասեալք` մարտիրոսական պսակին լինին արժանիք ։ 65  Եւ այլք յարանց բազմաց, եւ ոչ միայն յարանց, այլ գտանին եւ ի կանանց, որք թէպէտ եւ ոչ սրով, այլ ի շնորհաց սուրբ Հոգւոյն զաւրացեալք ` բազում բարեգործութեամբք կատարին։ 66  Որպէս երեւէին քեզ լուսափայլ նշոյլք արձակեալք ի մանկտւոյն. յորոց ոմանց կարմրագոյն փայլմամբ երփն երփն էր գոյնն ` զկատարելոցն արեամբ գուշակէ զնահատակութիւն. եւ զայլոցն պէսպէս ճառագայթիւք ցուցանէր զշողումն ` որպէս զբազմափայլ գոյնս լուսաւորութեան առաքինի մարդոց. վասն զի բազում եւ անթիւ են ճգնութիւնք եւ վաստակք արանց արդարոց ։
       67 «Եւ վասն զի շարժեցաւ սաստիկ դղորդմամբ աթոռն զոր տեսեր, եւ որ երբեմն տղայք քեզ երեւէին, յաճումն կատարելութեան բովանդակեալք, յերկրէ յերկինս թռուցեալ համբարձան ` բովանդակապէս զերկրիս կենցաղս արդարոցն եւ ի յերկինս զլինելոց նոցա զհրեշտականման փոխումն եցոյց քեզ պարգեւատուն բարեաց։ 68  Քանզի իբրեւ զտղայս կացին յաշխարհիս արդարքն անմեղութեամբ, չդարձուցանելով ուրեք զհայեցուածս մտաց իւրեանց` ի զբաղմունս նանրութեան, այլ ուշադրեալք ի հրաւիրումն երկնաւոր կոչմանն ուրախութեան հային ։ 69  Քանզի բազում եւ խիստ դղորդմունք յայսմ հետէ լինելոց են յաշխարհիս. յարուցմունք թագաւորաց ի վերայ միմեանց, սովք եւ սասանութիւնք եւ բազում նեղութիւնք, որք զգալուստ որդւոյն կորստեան նշանակեն, որ եկեալ նստիցի ըստ գրեցելումն ի տեղւոջն սրբութեան, ցուցանելով զինքն Աստուած. որ հաշի եւ մաշի ի վերին զաւրութենէն. զոր տէր Յիսուս սատակեսցէ հոգւով բերանոյ իւրոյ։ 70  Եւ յայնժամ կատարեալ վարուք առաքինութեամբ թռիցեն արդարքն ի յաւիտենից յարկսն եւ այնպէս յամենայն ժամ ընդ Տեառն լինիցին։ 71  Եւ ապա յայտնապէս կատարի առ նոսա բանն Տեառն, որ ա սէ, թէ Ուր եսն եմ` անդ եւ պաշտաւնեայն իմ եղիցի ։ 72  Եւ դու կնքեա՛ զտեսիլդ, որ ցուցաւ քեզ յայտնութիւն ի բարձանց. քանզի ոչ վրիպեսցի այտի բան մի ` մինչեւ կատարեսցի ամենայն։
       73 «Եւ ես որպէս ի քնոյ զարթուցեալ ի տեսլենէն, զոր եցոյց ինձ Բարձրեալն որպէս արթնութեամբ յայտնապէս, եւ ի զարմացման մեծի եղեալ` փառաւորեցի զմարդասէրն Աստուած, որ արժանի արար զանարժանութիւնս իմ այսպիսի ահաւոր տեսլեան ։ 74  Եւ լռեալ դադարեցի յայտնել զայս ումեք մինչեւ ցայսաւր։ 75  Եւ արդ պատմեցի ձեզ ոչ միայն առ նեղել սրտիս, այլ եւ թաքուցանել երկուցեալ. զի մի երբէք իբրեւ զլացող պատուհասեալ դատեցայց ի ցուցողէ յայտնութեանս այսորիկ. որ եւ գրով իսկ հրամայեաց ինձ զաւանդս զայս թողուլ աշխարհի»։