ՂԵ.
Եւ
յետ
սակաւ
աւուրց
ստիպով
ժողովեալ
Մամիկոնենին
Վահանայ
Հայոց,
եւ
ինքն
եւ
ամենայն
ուխտակից
նախարարքն
ընդ
նմա`
չուեալ
գնայր
առ
թագաւորն
Վաղարշ.
եւ
գնացեալք
ըստ
պատեհի
աւուրց
աւթեւանաց
ճանապարհին`
երթեալ
հասանէր
ի
դուռն։
2
Եւ
լուեալ
թագաւորին
եւ
ամենայն
Արեաց
աւագանւոյն
զերթսն
Վահանայ
ի
դուռն,
վաղվաղակի
եւ
ճեպով
ժամ
արարեալ`
յանդիման
լինէր
թագաւորին
եւ
ամենայն
Արեաց
աւագանւոյն։
3
Եւ
ածեալ
զմտաւ
զճանապարհորդութեանն
աշխատութիւն
թագաւորին
Վաղարշու
զՄամիկոնենին
Վահանայ`
միայն
ստէպ
սիրով
հարցեալ
զողջոյն
ուրախանայր,
այլ
ոչ
ինչ
աւելի
քան
զայն
հարցանէր
զնա
այն
աւր։
4
Եւ
ի
ժողովեալ
ամենայն
աւագանի
դրանն
արքունի
եւ
այլ
ամենայն
բազմութիւն
Արեացն`
եւ
լինէր
խորան
մեծ,
լցեալ
սաստիկ
։
5
Սկսանէր
խաւսել
թագաւորն
Վաղարշ
ընդ
Մամիկոնենին
Վահա
նայ.
«Լուաք,
ասէ,
լիով
զամենայն
խաւսեցեալսն
ընդ
Նիխորոյ,
զոր
ինչ
պատգամաւորաւք
էիր
ասացեալ,
եւ
զոր
ինչ
նամակաւ,
եւ
զոր
ինչ
դէմ
քո
եւ
նորա
խաւսեցեալ
էր
ընդ
միմեանս`
պատմեաց
մեզ.
եւ
ոչ
էր
քո
ստեալ
ի
բանիցն
զոր
խաւսեցեալ
էր`
եւ
ոչ
բան
մի։
6
Վասն
զի
Պերոզի
իմ
եղբաւրն
անձնահաճութիւն
կամացն
եւ
անհաւանութիւն
խորհրդոյն
եւ
անլսողութիւն
ումեք
եւ
եթէ
զքեզ
միայն
էր
կորուսեալ
յԱրեաց`
թեթեւ
ինչ
էր
վնասն.
ծառայ
մի
կորնչէիր,
որում
թերեւս
փոխանակ
գտանէր.
բայց
նա
իւրով
հպարտութեամբն
այնչափ
անթիւ
բազմութիւն
լաւ
որերոյ
կորոյս,
որոց
այսաւր
փոխանակ
չիք.
յետոյ
ապա
եւ
զինքն
կորոյս
եւ
զորդիս
եւ
զկանայս։
7
Արդ`
եթէ
դո՛ւ
եղեալ
ես
պատճառ
քո
կորստեանդ
եւ
այնչափ
բազմութեանն
որ
կորեան
ընդ
քո
ձեռն`
դու
այսաւր
հարցման
արժանի
էիր,
եւ
եւ
չարաչար
մահու.
բայց
իբրեւ
ա՛յլ
է
պատճառ
ամենայն
այդմ
եւ
կորստեան,
զոր
դու
գործեցեր`
զքեզ
ընդ
այլոց
բռնութեան
եւ
վնասու
պատուհասել
կարի
ծանր
է,
եւ
աւրէնք
մեր
չհրամայեն։
8
Քանզի
այդ
գործ,
զոր
դուդ
կարացեր
գործել`
առ
Պերոզի
արհամարհոտ
եւ
կամակոր
բարուցն`
բազումք
խորհէին
յԱրիս
գործել,
բայց
չեղեն
.
զի
չկարացին
զանձինս
ի
մահ
տալ
այդպէս
աներկիւղ`
որպէս
դուքդ
ետուք,
քաղցր
համարելով
զկենցաղոյս
տեսիլ.
բայց
դուք
բնաւ
առ
ոչինչ
համարելով
զայս
աշխարհ`
քաջաբար
մեռան
որք
մեռանն,
եւ
եւս
առաւել
քաջաբար
կեցայք,
որ
ապրեցայքդ
եւ
ի
միջի
էք։
9
Այլ
երանի՜
թէ
եւ
այլ
որերոյն,
զորս
ի
զուրն
տարաւ
կորոյս
Պերոզ`
կարացեալ
էր
առնել
զայդպիսի
քաջասրտութիւն,
զոր
արարէք,
եւ
թերեւս
այսաւր
կենդանի
էին
իբրեւ
զձեզդ
եւ
ի
միջի
եւ
առ
մեզ»։
10
Եւ
պատասխանի
տուեալ
Մամիկոնենին
Վահանայ
թագաւորին
Վաղարշու,
առաջի
ամենայն
բազմութեանն`
ա
սէ.
«Խաւսել
առաջի
Աստուծոյ
եւ
առաջի
ձեր
թագաւորաց
երկայն
բանիւք`
չէ
արժան։
11
Քանզի
ես
զամենայն
զխաւսս
մեր
եւ
զխնդիր
եւ
զհամարձակութիւն
գործոյն,
դնել
զանձինս
ի
մահ,
ցուցի
ձեզ
եւ
ամենայն
դրանն
աւագան
ւոյ
ի
ձեռն
Նիխորոյ
գրով
եւ
կնքով.
զնոյն
բազում
անգամ
ասել`
յերկարումն
է
խաւսից
եւ
ձանձրութիւն։
12
Վասն
զի
զկամս
եւ
զանհաւան
,
զոր
ասացէք
դուք
զեղբաւրէն
ձերմէ
`
շատ
էր
եւ
առն
թագաւորի
։
13
Բայց
ի
յայլ
ոք
արդեաւք,
յոր
լինէր
ի
նմանէ
բռնութիւն`
տամբ
էր
արդեաւք
եւ
կամ
կենաւք
եւ
կամ
պատուհասիւ
ինչ
այլով.
իսկ
զմեզ`
հոգւովք
հարկանէիք.
որում
կարեաց
եւ
վտանգի
ո՛չ
մեր
նախնիքն
եւ
ոչ
մեք
առաջի
չկարացաք
կալ։
14
Եւ
հանապազ
բողոքեալք
եւ
բողոքեմք,
եթէ
սուտ
թուին
մեզ
աւրէնքդ
ձեր,
եւ
անմտաց
բարբանջմունք
են.
եւ
մի՛
բռնադատէք
զմեզ
թշնամանել`
զոր
կամաւ
եւ
պատուել
ոչ
կարեմք
եւ
ոչ
սիրել,
զի
ծաղր
թուին
մեզ
եւ
չհաւատամք.
եւ
իշխանաբար
եւ
ըստ
բռնութեան
բողոքոյն
մերոյ`
եւ
կամէիք
կորուսանել
զմեզ,
եւ
կորուսաք։
15
Քանզի
աւրէնք
մեր
զսրբութիւն
խնդրեն,
եւ
զամենայն
աղտեղութիւն,
որով
հոգիք
մարդոյ
կորնչին`
չառնուն
յանձն
եւ
չկամին.
եւ
տերանց
հրամայեն
ծառայել
եւ
հնազանդ
լինել,
որպէս
։
16
Եւ
արդ
ցուցէք
այր
մի
որ
ի
Պերոզէ
արքայից
,
որ
զձեր
աւրէնս
կատարեալ
է
եւ
պատուեալ
են,
թէ
վասն
պիտոյութեան
եւ
կամ
ի
կռուի
վաստակ
եւ
գործ
ցուցանելոյ
գտեալ
է։
17
Վասն
զի
ձեր
Արեաց
զաւրագլուխք
բազում
եղեալ
ի
տեղիս
տեղիս,
ասասցեն
զմիոյ
ուրուք
ի
դոցանէ
զերեւելի
գործ
ինչ,
զոր
նոցա
արարեալ
է
եւ
ձեր
զաւրագլխաց
տեսեալ,
եւ
վասն
այնպիսի
վաստակոյ
նոցա`
ձեր
հատուցումն
արարեալ
է։
18
Իսկ
զաղտեղի
գործս
նոցա
եւ
զմահապարտութիւն
յայտնապէս
գիտեն
գաւառակիցք
նո
ցա
եւ
մարդիկ
աշխարհին
Հայոց,
թէ
ո՛րպիսի
մարդիկ
են,
լի
ամենայն
աղտեղութեամբք,
սուտք,
անպիտանք,
աղտեղագործք,
գաղտաշուրջք,
գողք,
,
գերեզմանակրկիտք,
խաբեբայք.
եւ
ընդ
որս
կրսեր
շինականք
մարդիկ
աշխարհին
Հայոց
հաց
գարշէին
ուտել
ընդ
նոսա,
եւ
կամ
բնաւ
ի
մաւտ
իսկ
երթալ
առ
նոսա,
զի
մի՛
պղծիցին
գուցէ
ըստ
հրամանի
աւրինաց
մերոց`
գային
ի
ձէնջ
խաբէութեամբ
զձեր
աւրէնսդ
ունէին,
եւ
ըստ
կամի
աղտեղեալ
զկրակն`
զձեզ
առ
անմիտս
ունէին։
Աստուած։
20
Այլ
յետինն
զառաջինն,
վատքն
զլաւն,
եւ
անպիտանն
զպիտանին,
եւ
որդի
ստամբակ
զհայր,
եւ
ծառայ
չարագործ
զտէր
իւր,
յորժամ
ի
յետս
տանել
(կամի)
կամ
`
զձեր
աւրէնսդ
ի
ձեռն
առեալ`
զամենայն
չարիս
զոր
եւ
կամի
գործել`
դովաւ
վճարէ։
21
Բայց
ա՛ղէ,
դուք
ի
մէնջ
որպէս
ի
ծառայից
զձեր
տերանց
զպատիւն
,
զգործ
եւ
զվաստակ
եւ
զհպատակութիւն,
զաւգուտ,
զարդարմտութիւն,
եւ
աստուածաբար
մտաւք
զիւրաքանչիւր
մարդոյ
ըստ
իւրաքանչիւր
վաստակոյ
զարժանն
հատուցէ՛ք։
22
Մեր
ամենեցուն
այդ
բանք
են
եւ
այդ
խնդիր.
եթէ
շնորհեալ
զխնդիրդ
զայդ
մեզ,
եւ
ի
ծառայութենէ
ձերմէ
զմեզ
ի
բաց
չկամիք
հանել`
որպէս
աւրէնքն
են
թագաւորաց`
գրով
եւ
կնքով
զայդ
մեզ
հաստատուն
արարէք,
եւ
ի
մէնջ
որպէս
ի
ծառայ
որերոյ
գործ
խնդրեցէք
եւ
հպատակութիւն.
եւ
ձեր
մտացի
եւ
ամենահայեաց
ակամբ
հայեցարո՛ւք
յայր
եւ
ի
գործ
նորուն
եւ
հատուցէ՛ք
զարժանն»։
եւ
առ
լաւս
կալան,
զարմացեալ
ամենեքեան
ընդ
իմաստութիւնն
Մամիկոնենին
եւ
ընդ
շնորհ
աջողութեանն
բանիցն
որ
ելանէին
ի
բերանոյ
նորա։
24
Քանզի
ոչ
միայն
հաւատացելոցն,
այլ
եւ
անհաւատիցն
երեւէր
բղխումնն
պարգեւեալ
յԱստուծոյ
բանիցն
առն
Մամիկոնենի,
որ
ախորժակ
քաղցրութեամբ
լսելի
լինէր
յականջս
ամենեցուն։
հայ
նախարարսն
ուխտակիցս
Մամիկոնե
նին.
«Եւ
զամենայն
զոր
ինչ
խորհեալ
է
ձեր
եւ
իմացեալ,
եւ
խաւսեցաւ
առաջի
մեր
ձեր
Վահանն`
տուեալ
եղիցի
ձեզ
մեր
եւ
կնքով
զամենայն
խնդիրդ
ձեր
այսաւր
մինչեւ
ցյաւիտեանս։
26
Եւ
զգործս
ապստամբութեանդ,
զոր
ի
բռնութենէն
Պերոզի,
եւ
ոչ
ի
ձեր
կամաց
գործեցէք`
թողեալ
ձեզ
այսաւր,
եւ
մի՛
ոք
իշխեսցէ
ի
թագաւորաց
որ
զայս
գահ
ունին,
եւ
կամ
Արի
այր`
յիշել
կա՛մ
առանձինն
յիւրեանց
խաւսս
եւ
կամ
առաջի
առն
Հայոց
յայսմ
հետէ
մինչեւ
յաւիտեան։
27
Բայց
դուք
հպատակութիւն,
զոր
արժան
է
ծառայից
առ
տեարս
առնել`
հատուցէ՛ք
առ
մեզ
լիով
եւ
կատարեցէ՛ք»։
28
Եւ
զայս
ասացեալ
արձակեցին
զատեանն։
