Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
* Եւ լուեալ Հազարաւուխտոյ յաշխարհին Վրաց զսպանումն Պերոզի եւ զանթիւ կոտորած բազմութեանն Պարսից` զարհուրեալ տարակուսէր յանձն իւր, գնալ վաղվաղակի երթալ հասանել յերկիրն Պարսից։ 2  Եւ հասեալ ի դուռն` ժողովէին առ նմա մնացորդք Արեաց աւագանւոյն, ուրումն որդի եւ այլոյ եղբայր, ըստ գիւտից ապրելոց ի ժամուն։ 3  Խորհուրդ ի մէջ առեալ, թէ զո՞ արժանի թագաւորութեան նմանեցուցանել կարասցեն. եւ խորհեալ զայս ի բազում աւուրս` հաստատէին միաբանութեամբ զիրսն ի վերայ Վաղարշու, որ էր եղբայր թագաւորին Պերոզի, որպէս ի վերայ առն բարերարի եւ հեզոյ։ 4  Եւ ժողովեալք ամենեքեան առ Վաղարշ` սկսանէր խաւսել Հազարաւուխտ եւ յայտնել նմա զխորհեալսն ամենեցուն, յիշեցուցանելով նմա զանձնահաճութիւն եւ կամակորութիւն զթագաւորին Պերոզի։ 5  «Որ բռնութեամբ միայն, ասէր , ըստ կամի, եւ թէ բնաւ համարելով ինչ զոք եւ կամ խորհելով ընդ ումեք` առնէր` զոր ինչ եւ կամէր առնէր, եւ բռնաւոր կամաւորութեամբ գործէր զինչ եւ կամէր։ 6  Որոց ելք անհարց զոք նորա իմաստիցն` ոչ միայն նորա անձինն, այլ ընդհանուր աշխարհիս Արեաց բերին զկործանումն եւ զբեկումն։ 7  Եւ արդ` կամաւ յաւժարեալ ամենեքեան մեք ընտրեցաք զքեզ, որպէս զայր քաղցր եւ աշխարհաշէն, կանգնել քեւ եւ հաստատել զգահ թագաւորութեան աշխարհիս Արեաց, ունել քեւ շէն զմասն մնացեալ Արեաց աշխարհիս, եւ զայլ եւս աշխարհս, որ ընդ թագաւորութեամբս այսուիկ հնազանդեալ են. քաղցրաբանութեամբ եւ սիրով ածել ի հաւան զազգս, որ ընդդէմ եւ ապստամբ. ճանաչել զիւրաքանչիւր ոք յԱրեաց եւ յանարեաց ըստ իւրում արժանաւորութեան. գիտել ընտրել զպիտանին եւ զանպիտանն. խորհել ընդ իմաստունս, սիրել զընկերասէրս, ատել եւ կորուսանել զնախանձոտս եւ զբանսարկուս. հայել յամենեսեան, ճանաչել զբարեգործս, հատուցանել վաստակաւորաց զարժանի հատուցումնն վաստակոց իւրեանց»։ 8  Զայս ամենայն եւ զսոցին նման խրատս խաւսեցեալ ընդ նմա եւ եդեալ վկայութիւնս` բազմացուցանէին զնա ի գահու թագաւորութեանն Պարսից։