ԾԵ.
Իսկ
Վեհդենշապհոյ
ի
սկզբանն
ոչ
համարէր
արժանի
պատմել
Խուժկին
զսուրբ
քահանայիցն,
զոր
ինչ
գործելոց
էր
ընդ
նոսա,
այլ
ա
սէր,
թէ
«ի
Վրկան
տանիմք
եւ
անտի
արձակեմք»։
2
Եւ
երթային
այն
աւր
ի
գեաւղ
մի,
որում
անուն
էր
Ռեւան,
հեռի
ի
Նիւշապհոյ
որպէս
հրասախաւք
վեցիւք
եւ
թէ
աւելի
եւս,
ըստ
չափոյ
համարուց
Պարսկացն,
եւ
դադարէին
անդ
մինչեւ
ցառաւաւտուն
։
3
Եւ
յառաւաւտեան
պահուն
յարուցեալ
փութով
գաղտ,
ոչինչ
ումեք
ի
գեղջէն,
եւ
ոչ
ամենեցունց
զորս
ընդ
ինքեանս,
բայց
միայն
երանելի
Խուժկաւն
եւ
անաւրէն
դահճաւքն,
որովք
սպանանելոց
էին
զսուրբսն
ըստ
հրամանի
թագաւորին`
ի
գեղջէն
լռելեայն։
4
Եւ
առեալ
զսուրբսն
դահճացն`
գնացին
զբովանդակ
մնացեալ
մասն
ի
ընդ
անկոխ
անապատն,
հեռի
ի
գեղջէն
որպէս
պարսիկ
հրասախաւ
միով
եւ
թէ
աւելագոյն.
եւ
ընդ
ծագել
առաւաւտուն
հասանէին
ի
տեղի
մի
քարուտ,
աւազուտ,
ի
տեղի`
յոր
ոչ
արաւտական
եւ
ոչ
բնաւ
անցանէր
ընդ
նա
ուղեւոր,
վասն
ոչ
երբէք
ի
նմա
ճանապարհ։
5
Եւ
արկեալ
աթոռս
երեցունց
իշխանացն`
նստէին
ամբարապետն
Վեհդենշապուհ
եւ
Ջնիկան
մայպետն
արքունի
եւ
Մովան
անդերձապետն։
6
Իսկ
երանելւոյ
Խուժկին
համբարձեալ
առ
Արարիչն
ամենայնի
զուշն։
7
Եւ
կացուցեալ
զսուրբ
նահատակսն
յատենի`
ասէ
ցնոսա
Վեհդենշա
պուհ.
«Բազում
եւ
անհամար
չարիս
գործեալ
է
ձեր,
եւ
բազում
Արեացն
կոտորածի
պարտաւոր
էք.
զի
թէ
լոկ
միայն
երկուց
եւ
կամ
երից
անձանց
մահու
պատճառ
էիք`
սակայն
մեծ
էր,
եւ
չէիք
արժանի
կելոյ,
թող
թէ
այնպիսւոյ
աշխարհի
մեծի,
որպէս
Հայքն
են,
եւ
այնչափ
բազում
արեանց
որ
անդ
հեղան.
եւ
ամենայնի
այնմ
դուք
եք
պարտաւորք,
եւ
ձեր
առնելով
եւ
խրատու
գործեցաւ
ամենայն
գործն
այն։
8
Եւ
ի
վերայ
այդչափ
ձերոյ
յանցանաց
եւ
մահապարտութեան`
արքայից
արքայ
առ
ձեզ
կարի
բարերարութիւն
արար,
զի
մեզ
հրաման
ետ
եւ
ա
սէ.
«Թէ
հաւանին
արեգական
եւ
կրակի
երկիր
պագանել,
եւ
զմեր
աւրէնս
յանձն
առնուն
պաշտել`
նոցա
զմահապարտութիւնն
թողում,
զազատորեարսն
զոր
կապեալ
`
արձակեմ
ի
Հայս,
եւ
զիւրաքանչիւր
ուրուք
զտանուտէրութիւն
տամ
եւ
զգահ
եւ
զպատիւ»։
9
Արդ`
դուք
յիշեցէ՛ք
ե՛ւ
զձեր
անձինսդ
զմտաւ
ածել
եւ
զայնչափ
կապելոց
զոգիս
որք
ի
բանտին
էին,
եւ
[զի]
զհրամանն
արքայից
արքայի
կամաւ
եւ
ախորժելով
յանձն
առէք.
եւ
որպէս
եղէք
պատճառք
բազում
արեանց`
լերո՛ւք
այժմ
պատճառք
բազմաց
կենդանութեան։
10
Ապա
թէ
ոչ
առնուք
յանձն,
եւ
տակաւին
ի
նմին
ապշութեան
յամառեալ
կեայք`
դուք
մեռանիք,
եւ
զնոսա
հրամայէ
սպանանել.
եւ
ամենայն
արիւնքն
որ
յառաջն
հեղան
եւ
որ
այժմ
հեղլոց
են`
ի
ձեր
յոգւոց
խնդրին
յաստուածոց»։
11
Եւ
զայս
ամենայն
բանս
խաւսեցաւ
Վեհդենշապուհ
հանդերձ
ընկերաւքն
իւրովք
ընդ
սուրբսն։
12
Հրաման
տային
երանելւոյն
Սահակայ
եպիսկոպոսին`
թարգմանել
սրբոյն
Յովսեփայ
եւ
սրբոյն
Ղեւոնդի
եւ
այլոց
ընկերակցացն.
քանզի
սուրբ
եպիսկոպոսն
միայն
գիտէր
պարսկերէն,
եւ
այլ
ոք
ի
սրբոցն
ոչ
գիտէր։
13
Որոյ
անդրէն
պատասխանի
արա
րեալ
սրբոյ
եպիսկոպոսին
Սահակայ`
ասէ
ցԴենշա
պուհ
եւ
ցայլսն
որ
նստէին
ընդ
նմա.
«Մի՛
տայք
ինչ,
ասէ,
ասել
ցդոսա
բանս,
որ
ոչ
են
արժանի
սոցա
լսողութեան.
վասն
զի
խաւսք,
որ
ինձ
ատելի
թուին
եւ
արժանի
ծաղու,
զի՞
եւս
ասեմ
ցնոսա,
զոր
գիտեմ
թէ
իբրեւ
լսեն`
եւ
զձեզ
եւ
զյղելիսն
ի
միասին
։
14
Արարէ՛ք
զինչ
եւ
կամիք,
եւ
մի՛
յերկարեալ
խաւսիք
ընդ
մեզ
բանս
սնոտիս
եւ
պատգամս
ընդունայնս»։
15
Եւ
սրտմտեալ
Դենշապհոյ
եւ
այլոցն`
ա
սեն
ցսուրբն.
«Դու
հարկաւորութեամբ
ասա՛
ցդոսա.
թող
գիտասցուք
եւ
զդոսա
եւ
զկամս»։
16
Եւ
սրբոյ
եպիսկոպոսին
կարճառաւտիւ
զբանսն
եւ
զպատգամս
թագաւորին
ասացեալ
ցսուրբ
իւր,
եւ
սրբոցն
լուեալ`
մեծաձայն
ծաղու
անգոսնեցին
զբանիւքն.
զոր
եւ
իմացեալ
անաւրէն
իշխանացն`
առաւելապէս
զայրացան։
17
Սակայն
պատասխանի
տուեալ
սրբոյ
կաթողիկոսին
Յովսէփայ`
ա
սէ,
թէ
«Եղեւ
այդ
ատենաւ
ի
դրան
առաջի
հազարապետին
Արեաց
Միհրներսեհի,
եւ
լուեալ
ի
մէնջ
զբանս
մեր
եւ
զկամս,
զոր
եւ
թագաւորին
գիտել
ետ։
18
Նոյն
են
մեր
ամենեցուն
կամք
եւ
բանք,
եւ
ոչ
փոփոխեմք
զբանս
մեր,
որպէս
երբեմն
խաւլացեալք
իբրեւ
զանխորհուրդս`
եւ
այժմ
զղջացեալ
ապաշաւեմք
իբրեւ
զվնասակարս։
19
Այս
եւեթ
խորհուրդ
եւ
խնդիր
աւր
քան
զաւր
աճէ
ի
սիրտս
մեր,
թէ
ընդէ՞ր
ոչ
այսաւր
զերեկն
եւ
զեռանդն
ցուցանի
գործ
յանձինս
մեր
լաւութեան
եւ
արարուած
բարւոյ,
՟
ի
հաւատս
յորում
եմք`
խորհել
ի
սոյն
եւ
կեալ
սովաւ
եւ
ի
վախճանել։
20
Այլ
յաղագս
երկրպագութեան
արեգականդ
որ
ասէք,
թէ
հրաման
ետ
թագաւորն,
զոր
թէ
յանձն
առեալ
հաւանիք`
ասէ,
կեայք
եւ
ազատորեարն
որ
ի
կապանս
են,
եւ
եթէ
յամառեալ
չկամիք
առնուլ
յանձն`
եւ
դուք
մեռանիք
եւ
զնոսա
հրամայեմք
սպանանել.
՟
մեզ
մի՛
լիցի
ուրանալ
զճշմարտութիւն
եւ
ծառայել
սուտ
անուանելոց
աստուածոց,
որ
ոչ
են
աստուածք.
եւ
մերով
ուրացութեամբ
ումեք
ի
հաւատացեալ
կապելոցն
մի՛
լիցի
արձակումն
եւ
ի
յաւիտենից
անլոյծ
կապանսն
անկանել.
զոր
եւ
նոքա
այժմ
առաւել
եւս
քան
զմեզ
խնդրեն
յԱստուծոյ,
զմեր
վասն
Աստուծոյ
զվախճանն,
քան
թէ
զկեալն
մեր
ուրացութեամբ։
21
Այլ
թէ
հնար
էր
ձեզ
այժմ
գիտել
մարգարէութեամբ,
թէ
ո՛րպէս
(վասն)
պատգամիդ
,
զոր
բերէք
առ
մեզ
հրամանաւ
թագաւորին,
թուիք
անմիտք
եւ
կորուսեալք,
եւ
դուք
եւ
որ
զձեզն
յղեաց`
ողորմելի
զանձինս
ձեր
եւ
զթագաւորին
քան
զամենայն
թշուառացելոց
ի
մարդկանէ
հաշուէիք։
22
Բայց
զոր
ինչ
կամիք`
արարէք
վաղ,
եւ
կամ
երբ
կամիք»։
23
Եւ
ասացեալ
զայս
սրբոյ
կաթողիկոսին
Յովսեփայ`
սրտմտեալ
զայրացաւ
Վեհդենշապուհ
եւ
որք
ընդ
նմա
հաւատարիմքն
էին,
եւ
հրաման
ետ
սրբոյն
Սահակայ
ա
սել
ցնա.
«Զի
թէպէտ
եւ
թուին
մեզ
ծանր
թշնամանքդ,
որով
թշնամանեալ
ասացեր
զմեզ
անմիտս
եւ
կորուսեալս,
սակայն
առ
համարձակապէսն
յանդգնութեամբն,
զոր
իշխեցեր
յաստուածանման
թագաւորն
ասել
բանս
անարժանս`
իբրեւ
թուին
ի
մեզ
կողմն
թշնամանքդ
մեր
անձանց
եւ
թեթեւութիւն։
24
Բայց
դու
,
զի
քեզէն
զկորուստ
անձինդ
խնդրեցեր
եւ
առեր,
եւ
կեալ
քեզ
այսուհետեւ
անհնար
է.
սակայն
պարտ
է
մեզ
եւ
զիւրաքանչիւր
զայլոց
գիտել
զկամս
եւ
զընտրողութիւն,
վասն
զի
աւրէնք
մեր
ասեն»։
