Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԿԷ. Մի ոմն անդէն եւ անդ ի նախարարացն հայոց, որում անուն էր Վարազ-շապուհ, ի տոհմէն Ամատունեաց, ելեալ ի խորհրդենէ միաբանութեանն, որպէս մերժեցաւ Յուդա ի գնդէն սուրբ առաքելոցն` գնաց ի նմին գիշերի եւ պատմեաց մարզպանին եւ այլոցն ամենեցուն զխորհուրդ միաբանութեանն, եւ զերդումն Աւետարանին, եւ զխաւսս ամենայն նախարարացն Հայոց։ 2  Զոր իբրեւ լսէր մարզպանն Ատրվշնասպն եւ այլ պարսիկ մարդիկն եւ ջոկք ուրացողացն Հայոց` սրտաբեկեալք զարհուրէին եւ անքունք լինէին զմնացորդ մասն գիշերոյն յերկիւղէ։ 3  Հասեալք ի ժամ առաւաւտուն` չուէին ի տեղւոյն եւ երթեալ բանակէին մաւտ ի պարիսպ բերդին, որ անուանեալ կոչի Անի. եւ առ աղէտի` խրատատուք խաբէութեանն եւ մարզպանն կասկածանաւք կային զտիւն զայն անդէն, ծանուցանելով այլոցն ստուգիւ, թէ եւ վաղիւն անդէն լինին։ 4  Եւ ի նմին գիշերի հեծեալք յիւրաքանչիւր յերիվարս մարզպանն եւ հազարապետն եւ որք ընդ նոսա միաբանք էին` փախստականք լինէին։ 5  Զոր զգացեալ նախարարացն Հայոց` հետամուտ լինէին զկնի փախստէիցն. եւ վասն տեղեակ առաջնորդաւք փախչէին մարզպանն եւ հազարապետն, որ ընդ ուղղորդ տեղիս ճանապարհացն, այլ ընդ այլ եւ այլ տեղիս` զերծեալք անկանէին ի բերդն Արտաշատու. որոց ոչ կարէին հասանել նախարարքն Հայոց։ 6  Բայց զգրաստ ամենայն Պարսկացն կասեալ ըմբռնէին ի ճանապարհին, եւ զՄախազն Գադիշոյ ձերբակալ արարին, ածէին ընդ ինքեանս. եւ հասեալք ի Դուին` երթեալ պաշարէին զբերդն Արտաշատու։ 7  Իսկ մարզպանն եւ հազարապետն գաղտ ի գիշերի ելեալ ի բերդէն փախստեայ գնային ի կողմանս Ատրպատականի։ 8  Եւ սեպուհ մի ուրծացի, որում անուն էր Վարազներսեհ , որդի Կողթեկայ իշխանին Ուրծայ, որ էր յերդմանն ընդ նախարարսն Հայոց, նենգեալ ուխտին սրբոյ` երթեալ աւերէր զշահաստանն Բռնավիժի, եւ առեալ զամենայն կարասի շահաստանին` դիմեալ ամրանայր ի բերդն որ անուանեալ կոչի Սագրայ բերդ, որ էր բերդ ամուր իշխանութեանն իւրեանց։
       9  Իսկ ոմանք ի հայ նախարարացն ամբարշտելոցն խրատ տուեալ մարզպանին Հայոց Ատրվշնասպայ` ա սէին, թէ «Թագաւորն Վրաց ապստամբեալ է եւ Հոն կամի հանել, բայց հանեալ չեւ եւս է. եւ դարձեալ` Հայոց առ կայսր զգնդէ յղեալ է, եւ դեռ չեւ եւս երեւի ի միջի. եւ ինքեանք չեւ եւս քաջ կազմեալ են, որպէս արժան է. եւ դու թէ այժմ փութով հասանես ի վերայ նոցա` դիւրով եւ թեթեւով վճարես զգործ մի կարի մեծ, եւ լաւ անուն յանձն առեալ` պատիւս եւ շատ պարգեւս գտանեմք յարքայից արքայէ եւ դու եւ մեք։ 10  Ապա թէ ծուլացեալ հեղգաս` երկնչիմք, մի՛ գուցէ զաւրացեալ անձամբ եւ կամ ուստեք աւգնականութիւն գտանելով` ոչ գիտեմք , թէ ո՛րպէս պատահեալ իրացն աշխատիցիմք եւ զղջանայցեմք»։
       * բանն մարզպանին եւ ամենեցուն որ ընդ նմայն էին. եւ վաղվաղակի յԱտրպատականէ գունդ առեալ, եւ ի Կոպրեաց մարզպանէն, եւ զգունդն Կատշաց որ զայն տեղաւքն էին` գայր հասանէր յաշխարհն Հայոց, ի գետեզերն Երասխայ. կամեցան անցանել ի գեաւղն որ կոչի Նախճաւան, ի սահմանակցութեանն Սիւնեաց։