Սրբազնագունեղ
տեառն
Յովսէփայ
Արհի
եպիսկոպոսին
ռուստաց
յերկրի
եղեալ
Հայոցն`
եւ
ազգասէր
առաջնորդի
եւ
հիմնադրի
նոր
Նախիջեւան
եւ
Գրիգորիպօլ
քաղաքացն
Իմ
ողորմածագունեղ
եւ
գերապայծառ
Տեառն
Սրբոյ
աջոյն
ջերմեռանդական
եւ
խոնարհութեան
համբոյր:
Մեծ
եղեւ
օրս
այս
ինձ,
ուստի
եւ
բերկրեալ
զուարՃանամ
յընկալնուլն
իմ
զօրհնութեան
գրուածսն
ձեր
առ
ինձ,
որ
են
1793.
սեպտեմբեր,
15.
ի
Գրիգորիպօլ:
-1794,
յօգոստոսի
10.
ի
սուրբ
Խաչ
վանքն
ի
Ղռիմ.
եւ
1794,
յունվար
1.
դարձեալ
ի
Գրիգորիպօլ:
-
Յորում
գրեցեալ
բանքն
եւ
ախորժակ
լուրն
առողջութեան
Սրբազան
եւ
պատուական
անձինդ:
Ընդնմին,
յաջողումն
ձեր
ի
շինութիւնս
ազգաօգուտս:
Զխաղաղութիւնն
եւ
զսէրն
ընդ
սրբազան
պատրիարգն
Պօլսոյ
եւ
իշխանս
նորին:
Եւ
եւս
զկէսն
Կափայ
քաղաքի
եւ
զհին
Ղռիմոյ
ըստանալդ,
եղեն
ցաւագնեալ
անձինս
բժշկութիւն:
Վասնորոյ
օրհնեալ
է
մարդասիրութիւն
պարգեւողին`
զՍրբազանութիւն
ձեր,
յազգիս
մեր,
եւ
նա
ինքն`
դարձեալ
շնորհեսցէ
զձեզ`
մերազնեացն,
ի
բազում
ժամանակս:
Ահա
երեք
տարի
եղեւ
զի
ի
Սրբազնութենէդ
թուղթ
չունէի
ընկալեալ,
եւ
այժմ
ընկալայ
այսօր
երեք
թուղթն
ի
միասին:
Զորս
ի
Բասրայու
առաքեալ
էին
ի
Բումբայի,
եւ
անտի`
մեզ
առաքեցաւ:
Չգիտեմ
թէ`
զիարդ
են
յերկար
ժամանակ
ի
Բասրայ
պահել:
Առ
պարոն
Կարապետ`
Ծատուրն,
առ
պարոն
Նիկողոս
Յարութիւնն
եւ
առ
պարոն
Մարտիրոս
Տէր
Ստեփանն,
եւ
առ
միւսսն,
դեռ
ոչինչ
գիր
չեմ
տեսեալ
եւ
չէ'
եկեալ,
նոյնպէս
տետրակն
պարոն
Նիկողայոսի,
կամ
բառարանն,
եւ
կամ
Թելամաքօյ
գիրքն,
չէ
եկեալ
եւ
նոր
լսեմ.
չգիտեմ
թէ
զիա՞րդ,
եւ
ո՞ւր
պահեն
ի
բանտի:
Իմ
աստ
յամեցմանն
տրտմիս,
եւ
ընդ
այն
մեղադրես,
այլ
հաւատա'յ
զի
չեմ
մեղադրելի:
Մօսէս
Խաչիկի
արարքն
ինձ
շղթայ
եղեւ
եւ
մաշեաց
զիս
առանց
կապանաց
երկաթի:
Զի՞նչ
առնիցէի,
եւ
կամ
ի՞նչ
այլ
հնար
կայր
շուտով
ելանելոյ:
Այո՞յ
կայր
հնար,
եթէ
զանցառութեամբ
թողուի
ըստ
կամացն
սորա
եւ
ելանէի
աստի:
Գիտասցե'ս
ըստուգի~ւ,
զի
եթէ
ես
աստէն
ելանիցէի,
յայդր
ո'չ
լինէր
հատուցումն
դրամոցն.
քանզի
միտք
սորա
այլ
իմն
էր:
Իմ
աստ
մնալս
եւ
ստիպումն
էր
որ
պարտաւորեաց
սմա
գրել
յայդր
եւ
փութով
հատուցանել:
Մինչ
զի
եւ
ոչ
այն
ստիպմամբս
բաւականացայ,
այլ
ի
նեղ
արկեալ,
աստ
ըստացայ
զյիշեալ
դրամն
հանդերձ
իւր
հարիւրին
Ժօ.
վաշխիւքն:
Օրումս
թուղթ
գտայ
ի
Սուրաթու,
որպէս
թէ`
աղայ
Յօհանջան
Յակոբն
մարտ
վերջումն
ելանելոց
է
յԵգիպտոս,
եւ
անտի
ի
սուրբ
յԵրուսաղէմ,
եւ
թէ
յիրաւի
իցէ,
ունայն
է`
լինելոց
գնալն
իմ
ի
Սուրաթ:
Տեսից
թէ`
ո՞րպէս
լինի
վախՃանն,
որպէս
եւ
իցէ
յայսմ
ամի
հարկի~ւ
ելանել
պարտիմ
աստէն,
եւ
ի
ձմռանս
յԵրօշ
եւ
կամ
ի
Բասրայ
կամ
Հալապ
հասանիլ:
Վասն
թագին
գրեալն
ձեր`
տրտմեցոյց
զիս,
եւ
զիա՞րդ
է
պատահեալ,
եւ
կամ
արդեօք
չկա'յ
ինչ
հնար
չափա~ւորելոյ,
որ
այդպէս
ափսոսաս:
Յանցեալ
ամի
գրեալ
կոնդակն,
եւ
քաղաքաց
պլէնն,
եւ
Պօտէմկինի
մահուան,
եւ
քաղաքի
հիմնարկութեան
պատմութիւնն
տպեալ
եկն
ինձ
ի
Մատրասու,
եւ
բաժանեցի
ուրախութեամբ:
Եւ
ինձ
գիր
չլինելն
տրտմէի
յոյժ,
եւ
զպատՃառն
անգիտանայի:
Այլ
այժմ
յայտնի
եղեւ,
եւ
կարծեմ`
զի
Սուրաթու
պարոնաց
դրամն
չըստանալդ
կարծէիր
թէ
ես
իցեմ.
եւ
մինչ
ըստացար,
միամտեալ
յայնժամ,
օրհնութեան
թղթով
յիշեցեր
զիս
հազի~ւ:
Բայց`
Տէր
քննէ
զսիրտս
եւ
զերիկամունս,
եւ
նա
հատուսցէ'
ինձ
վարձս
ըստ
մտերիմ
եւ
արդարութեան
վաստակոց
իմոց.
առ
որ
Ճգնիմ,
եւ
յորմէ
իսկ
ակն
ունիմ
գտանել:
Ե~ւ
միայն
զայս
խնդրեմ
ի
Տեառնէ`
Աստուծոյ,
այսինքն
ողորմելով
ողորմեսցի
Տէր
ազգին
մեր`
եւ
ըստ
նմանութեան
ձեր
զմի
ոմն
ազգասէր
եպիսկոպոս
եւ
հովի~ւ
եւս
շնորհեսցէ
ազգիս
մեր,
եւ
նա
լա~ւ
քան
զիս
հաւատարիմ
գտանելով`
գուցէ
թէ
մեծամեծս
ինչ
գտցէ
յազգէն:
Ինչ
եւ
իցէ,
ես
ո'չ
այլոց
ինչ
փափագիմ,
եթէ
ոչ,
հասանիլ
առ
Սրբազանութիւն
ձեր`
բանի~ւ
զամենայն
հարկաւորն
լիովին
պատմել,
եւ
շահաւէտութեան
Ճանապարհն
յայտնել,
եւ
այնուհետեւ
դադարիլ
յանկեան
ուրեք`
ուրախանալով
ի
վերայ
մեծամեծ
յաջողութեան
գործոցն
եւ
աշխարհաշինութեանդ
եւ
այլն.
մնամ
Սրբազան
Տեառնդ
իմ`
Խոնարհ
ծառայ
եւ
որդի
Ստեփաննոս
քահանայ
Տէր
Յարութեան:
1795
ապրիլ
1.
Ի
Կալկաթայ:
Ամենայն
միաբանութեանն
ձերում`
խոնարհութիւն
մատուցանեմ:
