Դաւթար (1778-1800)

Իմ յատկեղ բարեկամք.

Անցեալ փոստի ընկալեալ գրովս մահտեսի Միեսէր եղբօրէս տրտմեալ կայի ի հոգս որ յաղագս ծերունոյդ լռեալ էր եւ դուք չունէիք գծագրութիւն ի նմա, արդարեւ ի խոր տրտմութիւն զմեզ իջոյց, զի ի մէջ բազմավիշտ հոգոց զայդ եւ եթ ունիմք մեզ հոգեկան մխիթարութիւն, այսինքն առողջութիւն անձնադիր բարեկամացդ եւ զայն ենթ տարակուսանաց արկեալ, արդարեւ էհան զմեզ ամենեւին եւ ի խելաց, խնդրեմ եթէ ձեզ չիցէ ձեռնահաս եղբայր Միեսէրն, չձանձրասցի յիշել զառողջութենէ հոգէհատոր սիրելոյդ իմմէ, զի ես ո'չ ցանկամ զլուր թագաւորաց եւ ազգաց գիտել ի ձերդ գրոց քան զառողջութենէ, որոց ես կապեալ կամ հոգւովս, թէպէտ Գեւորք աղայդ ո'չ գրես առ մեզ անձամբ զգիր, սակայն` զառողջութեան զքոյին անձին լուր մահտեսու գրովն լւեալ ուրախացեալ բերկրիմ, Եփրեմին շատ գնոյ եղեւ այս անգամ ժամանակաւոր մնալն ի Պետրբուրխ, մէկ օֆիցէր եկն անտի, այսինքն Մսր օղլու Կարապետն որ երթմամբ հաստատէ թէ, երեսուն հինգ հազար ռուպլու վէքսիլն Եփրեմի ես տեսայ ասէ աչօք, հաւատարմական ստորագրութեամբ Լազրովի, որ երբ Դանիէլն պպզեսցի յաթոռ յայնժամ ի արդեանց եւ կամ ի անօթից աթոռոյ վՃարեսցեն, այս երեւելին, որ ի տեսութեան, թող բաց այսմանէ զկանայս եւ զմանկտիս: Տակաւին կայ ի Պետրբուրխ վերջին գրով յայտ առնեն մեզ թէ պահոց առաջի շաբաթոջն ելանելոց է, բայց` չունիմ տակաւին կատարեալ տեղեկութիւն:

Իւրոցն տեղս գրեալ էր թէ հրաման գնաց զԳեւորք Աղաեկովն ղարաւուլի տակ առնուլ եւ ապրանացն Յովսէփայ հաշիւս խնդրել թէ ու տւել է, եւ թէ պատՃառ է Լուսաւորչանման հայրապետին Դանիէլի չարչարանացն, որ այժմ ընկալեալ է իւր ս. Աթոռն, եւ փոխանակ ինքեան զանարժանն արկեալ է ի պանտ եւ կապանս եւ այլն, զի երբ լւան ասէ Երեւանու իշխանքն զառումն Գնջայու, զմահ նորին խանի եւ որդւոյն ի պատերազմի, վասնորոյ խորհեցան ասէ ընդ խանի իւրեանց տալ զբալանիսն պերթի, եւ զԴաւիթն կապեալ կողմնակալին եւ այլ բազում առասպելս, զոր կուտեսցէ ի յիւր գլուխ, Աստուածն սաբաթ խոսողացն զայս ամենայն պատշաՃին պատասխանելոյս զկնի, վասն ապրանացն ասեմ, նախ` որ Յովսէփ կաթողիկոսն ի Պոլիս ապրանք չէ առաքեալ, եւ ո'չ վաՃառողքն գիտէին թէ նորայն է, այլ ես որպէս առաքեալ եմ նոյնպէս եւ գինն ստացեալ, եւ մանաւանդ ո'չ առ Գեւորք Աղաեկովն այլ` առ այլս այսր եւս սպառնալիս է արձակեալ թէ զիա՞րդ համարձակիք ընդ սեւորիդ այդմիկ միանալ, զիա՞րդ զհաշիւս քաղաքի ձերոյ ոչ խնդրէք, ահա' ես զքսան եւ հինգ հազար ռուպլին եւ ապրանքն ստացայց, իսկ զմնացելոյն դուք գիտէք, եւ վասն այսց ընկալման մինչեւ ցայսօր ինքն եւ կամ Լազրովն գային իսկ այժմ գրեն թէ, կացուցանեմք վէքիլ զչիք Օհաննէսն էրէց Ախքիրմանու, եւ աղայ Յովհաննէս Սաթովն, իսկ ես չկամիմ խոսիլն եւս ընդ սոսա եթէ եւ Սաթովն յիմարեալ մտցէ ի մէջ բանիս եւ սկիսբն արասցէ հարցանել, զի ես ութն հարիւր թւոյն, ըստ ձեռագրոյ եւ հրամանի հոգեւոր տեառնս, դրամն կայսերական յանձնեալ յինքեան, սոյն ապրանքս ընկալեալ եմ, եւ նոյն գրոյ զօրութեամբն յանձնեալ տեղոյս շինող վէքիլաց իմոց, որ վաՃառոյ գինն ըստացեալ լրացուսցեն զքսան եւ հինգ հազար ռուպլին, որպէս եւ վկայեցին մաղիսթրաթոջ եւ քաղաքացոց համակամութեամբ առին զներկայ եղեալ ապրանքն ի տեղի մնացեալ գումարին քսան եւ հինգ հազար ռուպլու. եւ սոյն մաղիսթրաթն կարգաւորութիւն արարեալ ծանոյց բարձրագոյն կառավարութեան, եւ մեզ գւիթանձի ետ, այսինքն ղաւզ եւ կամ սէնադ որ այլ տեսակ առնելիք ո'չ մնաց առ մեզ ամենն ստացան, նոյնպէս ետ եւ ժողովուրդն երկու հարիւր մարդոյ ստորագրմամբ. եւ ի պոլիցայն ժուռնալ արկմամբ. այժմ զայս իրաւունք բերէ Եփրեմն թէ, այս ապրանքն երբ ժողովեալ լինէր, ես օգնական եղէ վասն պայծառութեան Ռուսաստանու տէրութեան որ ակն ունէի անցանել այսկոյս, եւ այլ այսպիսի առասպելաբանութիւնս: Այժմ թող ընդ տեղոյս մաղիսթրաթին եւ ժողովրդեան զինեսցի ես թուղթս առեալ յետս նստիմ, -եւ լսել եւս չկամիմ չիք Յօհաննէս էրէցով քանի մարդիք կողմն են անկեալ Եփրեմի, եւ Մալխասն ընդ նոսա, որք ասեն թէ ապրանքն Եփրեմին է, բայց` հարկանելոց է տէրութիւնն թէ ուստի գիտեն եւ զինչ վկայութիւն ունին. այնժամ սեւերես եւ խայտառակ մնալոց են, ողորմութեամբ տեառն:

Վասն որդեկիդ խնդրեմ լինիլ միամիտ, ի բարեաւ գալն, առնելոց եմ ըստ ախորժակացդ զանազան լուրք որք ի չարասիրաց ծաքին չթողուն զերեխայն շարժել ի տեղոյն, զկատարեալսն երբեմն խափեն, ուր մնաց զանկատարս, եւ զկանայս:

Խնդրեմ որպիսի լուր իցէ այդ կողմն առ մեզ պատկանեալ միամտութեան անապաղ ծանուցանելն փութալ, սրբազան պատրիարգին, երկուց Աբրահամ արհեացն, եւ Գեւորք վարդապետ բարեհամբոյր առնն բարեկամին քոյ եւ անտես սիրելոյն մերոյ զողջոյնս ձոնեմ, եւ մնամ վասն ձեր պատրաստական ծառայութեամբս:

Գրիգոր արքեպիսկոպոս

մարտի 28 1804

ի Գրիգորիպոլ.

Պարոն Անտօնին եւ քոյր Գայանէին օրհնութիւն եւ սէր նւիրեմ, - սպասեմ Փիլիպպոսի գալստեան, գիտել զմիտս դոցա: Չիք հաջի Յօվանէսի արարքն գիտացի եւ ծանուցի, նա դառնալն ո'չ տեսանէ, եղիցի ի... ամենայն խաղաղասէր իշխանաց օրհնութիւն եւ սէր նւիրեմ: