Արժանապատիւ
տէր
Ստեփան
աւագ
քահանայ
իմ
մշտակարօտ
որդի.
Աւետիս
մատուցանեմ
քեզ,
որ
միակ
սիրական
որդին
քոյ`
միջնորդութեամբ
սրբազան
կաթողիկոսին
եւ
Հօր
մերոյ
ազատեցեալ
եղեւ
ի
կրկին
գերութենէ
Համատանցի
մահտեսի
Յովհաննէսին
եւ
առաքեցաւ
առ
ողորմելի
կարօտեալ
մայրն
իւր
ի
Մօզդոկ:
Թէպէտ
աւելի
քան
զՃԼ
(130)
թուման
ծախեցաւ,
ապա
ոչ
են
ինձ
հոգս,
փառք
Տեառն,
որ
ազատեալ
եղեւ:
Շուշանի
յետն
եւս
յատուկ
մարդ
եմ
առաքեալ:
Իմ
իղձն
է
այն`
զի
զաւակունքդ
ի
մի
ժողովեցից,
որ
ի
գալդ
Աստուծով
ամբողջ
տեսցես,
եւ
եթէ
սրտապակասութիւն
ունիցիս
ի
մէնջ,
վասն
ամենայնի
գտանելոց
ես
զիս
ազատ
եւ
պատրաստ`
վասն
հաւատարմութեան
քոյ,
ըստ
կարեաց
բաւականութիւն
տալ
քեզ:
Միայն
փութա
շուտով
գալ:
Իսկ
զոր
ինչ
պարոն
Ներսէսն
Յովհաննէսեան
յաղագս
քոյ
գրեալ
է
մեզ`
բոլորն
սնոտի
պատՃառք
են.
դու
իմ
ես,
եւ
ես
քոյ.
ես
վասն
քոյ
ափսոսամ,
դու
վասն
իմ,
երբ
զմիմեանս
տեսցուք,
ամենայն
ի
բարին
ուղղի.
ըստ
որում
անչափ
երախտիք
քոյ`
գեր
քան
զչափն
զգամ:
Գրեցի
Թինաթինին,
գալ
ի
Հաշտարխան
ի
տուն
մեր
Թինաթինին,
մինչեւ
ցգնալն
իմ:
Ես
եւս
Աստուծով
ահա
զերծանիմ
ի
դրան
Մեծի
Կայսերս.
զամենայն
ազգային
հարկաւորութիւնս,
ի
յաւիտենական
երջանկութիւն
նոցա,
որպէս
սուղ
ինչ
միջոցի
տեսանելոց
է
աշխարհ,
եւ
մխիթարեալ
լինելոց
են
համայն
ազգք
մեր`
չորս
պրվէլիկօք,
որպէս
յառաջ
քանիցս
գրեալ
եմ
քեզ
եւ
բարեկամաց:
Ապրանքն
մեր`
ի
Մօսկով
է,
տակաւին
չեն
ծախեալ,
յոյս
գոյ
ծախել
եւ
ազատիլ
ի
պարտուց,
վասն
զի`
լաւն
է
Կոպընհակ
են
ծախեալ,
եւ
վասն
մեզ
առաքեալ:
Պարոն
Անդրէաս
Մինասեանն
գրեալ
էր
թէ
Կ.
Պօլիս
չղրկես,
որ
տեղս
շատ
կայ
եւ
պակաս
ծախի.
վասնորոյ
մեք
ի
Մօսկով
կամիմք
ծախել.
շիրին
շաքարին
բԵՌդն
աղաբանին
տան
եւ
գեօտին
շատ
պակաս.
լաչակն
բոլորովին
ոչինչ:
Մնաց
մեր
յոյսն
ի
սպիտակ
մարմառն,
զոր
ինչ
Աստուած
յաջողեսցէ:
Ես
գոհ
եմ
վասն
այնմ
յԱստուծոյ,
ի
բարի
ժողովրդէն
եւ
ի
յաշխատանաց
քոց:
Չիք
Ղայթմազի
որչափ
չիք
Յովսէփ
սարկաւագ
ոմն
Թիֆլիզեցի,
զկնի
գնալոյն
քոյ,
եկն
առ
մեզ
ի
Նախիջեւան,
իբր
սարկաւագ:
Կացուցի
զնա
տպիչ
տպարանին
եւ
ձեռնադրեցաք
յաբեղայ.
այլ
զկնի
ի
վանիցն
սուրբ
Խաչին,
խաչ,
սկիհ
եւ
այլ
անօթներ
գողացեալ,
զնա
առաքեալ
էին
առ
մեզ
ի
Ղռիմ.
յետ
քննութեան
եւ
վատնելոյն
գտաք
զնա
աւազակ,
որ
ի
Տաթեւու
վանից
գրքատունն
եւս
է
յափշտակեալ
եւ
փախեալ:
Զկարգն
առաք
եւ
զհերսն
խուզեալ,
վանեցաք
ի
յերկրէս,
գնացեալ
աստ
եւ
անդ,
ձեւացեալ
եղբօրորդի
իմ,
եւ
ի
բազմաց
զբազում
ինչ
ընկալեալ
յանուն
մեր:
Մինչ ...
բարեկամք
ոմանք ...
գրեցաք
որոնել
զնա ...
ի
յԵաշ
եւ
եպիսկոպոս
ձեւացեալ
շնատանն
Լիբանանու
եւ
անդ
զաստիՃանս
տուեալ,
եւ
գնացեալ
ի
Լիով:
Ես
յայնժամ
գոլով
ի
Պարսս,
Գրիգոր
վարդապետն
մեր`
զինուորօք
պահանջեալ
զնա
տեղւոյ
եպիսկոպոսէն,
եւ
նա
անՃարացեալ
իբրեւ
զկալանաւոր
առաքեալ
էին
առ
Գրիգոր
վարդապետն,
որովհետեւ
մեք
հեռի
գոլով
չկարացեալ
պահել
զնա,
զկնի
բազում
խրատուն,
կրկին
խուզեալ
զմորուս
նորա
եւ
զգլուխ
ըստ
հրամանի
մերոյ
արտաքսեալ
էր:
Այժմ
կրկին
նա
մտեալ
ի
սուտ
կարգ`
աստ
եւ
անդ
շրջի`
յանուն
մեր`
որպէս
կարգաւոր
եւ
ժողովէ
ինչս,
եւ
կազմեալ
վասն
իւր
մեծ
կնիք
մի`
իշու
նալի
չափով,
որպէս
թէ ...
Ստեփաննոսի
առաջնորդ
է:
Գրեմ
քեզ`
եթէ
ի
կողմունսն
ուր
եւ
դու
հանդիպիս,
պատահեսցի
քեզ,
ոչ
միայն
ծանուսցես
ժողովրդեանն`
խոտել
զխոտեալն
յԱստուծոյ
եւ
զպիղծ
հերետիկոսն,
այլեւ`
եթէ
հնար
իցէ
շղթայեալ
ի
Պօլիս
առաքեսցես,
որպէս
զգող,
զի
բազում
ինչ
ի
գողունեացն
վանից
մերոց
առ
նա
է,
առաքեսցես
անտի
առ
մեզ
ի
դատել:
Գրեցի
վասն
այսմ
եւ
մեր
տիրացու
Մանասէին,
յայտնել
սրբազան
պատրիարքին,
յամենայն
տեղիս
տալ
որոնել,
գտանել
եւ
մեզ
առաքել.
զի
մինչ
երկու
տէրութիւնքն
այժմ
մի
են,
կարեն
ամենեքեան
օգնել
քեզ
ի
կառավարչացն
Հագարացւոց:
Ուր
եւ
իցես,
քահանայից
եւ
ժողովրդեան`
զօրհնութիւն
իմ
յայտնեսցես:
Մեր
Գրիգոր
վարդապետն
եւ
քնեազքն`
զքեզ
սիրով
ողջունեն:
Եւ
ես
մնամ
վասն
քոյ
աղօթարար`
Յովսէփ
արքեպիսկոպոս
եւ
կավալեր
1799
սեպտեմբերի
1.
ի
Պետրօբոլք.
Արժանապատիւ
տէր
Ստեփան
աւագ
քահանային
Նոր
Նախիջեւանու,
թիֆլիզեցի
Տէր
Յարութիւնեան
իմ
հարազատ
գործակալին,
ուր
եւ
իցէ:
Դեկտեմբեր
10
եհաս
ի
Պասրայ:
