Դաւթար (1778-1800)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Յորմէ սիրով եւ կարօտիւ` քրիստոսականաւ սուրբ ողջունիւ, եւ նոյնաէջ սրբոյ տեղւոյս շնորհիւն` ծանուցումն լիցի սիրելի եղբօրդ մերոյ եւ հարազատ որդւոյդ սրբոյ Աթոռոյս` Տեառնդ Իսրայէլի սրբասէր կաթուղիկոսիդ Տանդ Աղուանից: Զի թուղթ քո ի յունիսի ամբողջն գրեցեալ` էհաս առ մեզ ի յօգոստոսի ամսեանն. զոր ընթերցեալ ծանեաք նախապէս զնեղսակրութիւնսդ ի պատՃառս վրդովմանց երկրիդ եւ սղութեան. եւ տրտմեցաք: Իսկ մեր եւս նեղութիւնն ո'չ է պակաս: Թերեւս լսես զորպիսութեանց երկրիս` եւ կողմանցս որք ո'չ են ի կատարեալ խաղաղութեան. մանաւանդ յայսմ յամի զօրաժողով եւ հեծելաշարժութիւն շատ եղեւ, եւ ոչ սակաւ խռովեցաւ երկիրս, եւ սուրբ Աթոռս եւ մեք եւս զոչ սակաւ ծանրութիւնս կրեցաք. թող զմշտակայ նեղսակրութիւնսն եւ զհոգսն. այլ ոչ ինչ ունիմք առնել, բայց թէ փառս մատուցանել Բարձրելոյն Աստուծոյ, եւ ի նմանէ զխաղաղութիւն խնդրել: Որ եւ ողորմեալ ըստ մեծի ողորմութեան իւրում բարձցէ զխռովութիւնսի յերկրացս վրդովելոց. եւ խղաղացսուցէ զկեանս բնակչացն եւ մանաւանդ տառապեալ ազգիս մերոյ: Ապա գրեալ էիր` որպէս թէ ի Հաշտարխան առ հանգուցեալ Ղեւոնդի որդիսն գանձանակադրամ գոյ. գրիցեմք Յովսէփ վարդապետին առ ձեռն բերել եւ յղել: Եւ մեք խորհէաք ըստ խնդրոյդ գրել. բայց յայս աւուրքս թուղթ առաք ի նմանէ. որ գրեալ էր թէ ի Նոր Նախիջեւան եմ, եւ աստի գնալոց եմ ի Պետրպօլք վասն պարտուց քաղաքացւոցս զոր առեալ են, եւ չունին կարողութիւն հատուցանելոյ այժմոյս` եւ այլն: Եւ մինչ զայս իմացաք, անդէպ վարկաք զգրելն. գիտելով որ ի հեռուստ անձեռնհաս լինի հոգ տանել, եւ գրութիւնն մեր ներկայապէս ի դերեւս անցանէ: Այլ յետ միջոցի մինչ դարձցի նա անտի ի Հաշտարխան, յայնժամ գրեսցուք նմա, հետեւիլ, որ իցէ թէ առ ձեռն գայցէ դրամն: Նաեւ` ծանուցեալ էիր թէ առ շամախեցի մահտեսի Յարութիւնն Բ. խաչք եւ քանի գրեանք գոն. եւ խնդրեալ էիր վասն այնց եւս նմա գրել, զի հասուսցէ քեզ: Այդ` այնքան ինչ խնդիր չէ, սակայն յայնժամ հարկաւորիւր մեր գրելն` որ նոքա խորդ լինիցէին առ քեզ, եւ անհպատակ. բայց մեք կոնդակ եմք գրեալ վասն քո առ նոսա, եւ նոքա ոչ են անծանօթ քեզ: Ապա վասն փոքու ինչ իրաց մեր բան գրելն առ նոսա այլ իմն երեւի: Թերեւս դեռ դու չիցես խնդրեալ ի նմանէ. կամ թէ ի նմա դիտումն մի գոյ: ՊատշաՃ է, որ սիրելիդ նախ գրեալ խնդրեսցես յորդորմամբ առ ի տալ, եթէ չտայցէ, ի հարկէ պատասխանի մի գրելոց է առ քեզ. յայնժամ զայն թուղթն նորա յղեա' առ մեզ, եւ մեք տեսեալ ըստ այնմ գրեսցուք առ նա զթուղթ, որ տացէ: Դարձեալ զայս ծանի'ր, զի Հնդկաց Մատրասու պ. Շահամիր Աղայն խնդրեալ է ի մէնջ զԱղուանից պատմագիրքն տպագրել, եւ գրեալ է թէ` Իսրայէլ կաթողիկոսն խոստացեալ է ինձ զմինն յղել ի ս. Աթոռսդ. զայն ընկալ, եւ այլն: Ի հարկէ խոստացեալ ես նմա, որ նա այսպէս գրէ: Արդ` մինն գոյ ի սուրբ Աթոռոջս, բայց միովն տպելն կասկածելի է. քանի օրինակք պարտին ի միասին լինիլ, որ համեմատեսցուք միմեանց եւ զսխալանսն իմացեալ` զուղիղն տպագրեսցուք: Վասնորոյ` գրեմ սիրելի եղբօրդ, որ որպէս խոստացեալ ես Շահամիր Աղային` զայն Աղուանից պատմագիրքն հաւատարիմ մարդոյ ձեռօք յուղարկեսցես առ մեզ, որ տպագրութեան ձեռնտու լիցի: Եթէ բարեաւ տպագրեսցի, քեզ եւս բաժին եմք յղելոց ի տպեցելոյն: Իսկ թէ առ քեզ չգտանիցի, յոյր մօտ եւ իցէ, խնդրեալ առնուցուս եւ յղեսցես. կամ թէ մեզ ծանուսցես` որ մեք ի նմանէ խնդրեսցուք եւ բերել տացուք: Ահա հանգուցեալ Յովհաննէս կաթուղիկոսի եղբայր Սարգիս վարդապետին եւ'ս գրեցաք որ եթէ առ ինքն գտանիցի յայն պատմագրքէն, զայն եւս յղեսցէ. որովհետեւ քանի օրինակք են պիտոյ որպէս ի վերոյ ասացաք: Այսպէս գիտացեալ առ այժմ` զսէրդ եւ զհարազատութիւնդ հանդերձ որպիսածանոյց գրովդ անպակաս արասցես ի մէնջ. ըստ որում եւ մեք կամք ի յանխարդախ սէր եղբայրութեան առ քեզ: Ո'ղջ լեր: Գրեցաւ ի ՌՄԼԸ թուոջս, եւ ի սեպտ. ելն, ի լուսակառոյց Աթոռս ս. Էջմիածին:

Երկրորդ օրինակ է գրութեանս, զի զառաջինն ի վերոյ ցուցեալ ժամանակին յղեցաք ի Գեանջայ` անտի հասանիլ առ քեզ, բայց վասն խռովութեանցն արգելեցեալ էր անդ. զոր մինչ իմացաք, թէպէտ կրկին հարկ գրեցաք անդ զի յուղարկեսցեն առ քեզ, սակայն` թուի թէ ո'չ էհաս, որովհետեւ յայսքան երկար միջոցի զպատասխանի ո'չ ընկալաք: Վասնորոյ այժմ կրկին գրեցաք զայս եւ յղեցաք առ Տաթեւու առաջնորդ Յովակիմ վարդապետն զի նա հասուսցէ առ քեզ: Կրկին ո'ղջ լեր:

Գրեցաւ ի ՌՄԼԹ թւոջս, եւ ի նոյեմբեր ամսոյս: