Ի
յօգոստոսի
Ա
որ
թուղթ
գրեցաւ
առ
Գեանջացի
Մնացականի
ի
յԱմստէրդամ,
և
ի
վերայ
Զմիւռնոյ
ի
ձեռն
Եսայի
վարդապետի՛ն
առ
նա
յղեցաւ՝
հասեալ
էր
առ
նա:
Ուստի՝
նա
այժմ
զթուղթս
գրեալ
առ
իւր
կինն՝
և
ծանօթսն:
ԴՃ
ղռուշ
ևս
խառճի
էր
յղեալ
կնոջն:
Զոր
Եսայի
վարդապետն
առեալ
փօլիցայիւ
հասուցեալ
էր
ի
Կարին
առ
մեր
վէքիլ
Հայրապետն.
և
ըստ
աղերսանաց
Մնացականին
գրէր
առ
սրբազան
վեհն,
հասուցանել
առ
կինն
և
զմիամտական
ղապզ
բերել
ի
կնոջէն,
և
յղել
առ
ինքն:
Իսկ
ինքն
Մնացականն
այժմ
գիր
չէր
գրեալ
սրբազան
վեհին,
այլ
խոստացեալ
էր
Եսայի
վարդապետին
յետոյ
գրել:
Եւ
սրբազան
վեհին
կամեցեալ
էր
հաւատարմաւ
հասուցանել
առ
կինն՝
զի
մի՛
այլք
կերիցեն,
կոչեաց
աստ
յԵրևանու
զԳեդրոնցի
Աղաբաբն,
(զոր
յանցեալ
ամին
ի
Գեանջայու
բերել
ետ
աստ
խանն,
հանդերձ
տամբն
և
եղբայրն
իւր
մահտեսի
Յակոբն
անդ
էր
):
Եւ
պատուիրեաց
նմա,
զի
գրեսցէ
եղբօրն
իմանալ
նախ.
եթէ
դեռ
ևս
կենդանի՛
իցէ
կինն,
Է
թուման
դրամ
տալ
նմա,
և
ասել
ևս,
թէ
այսքան
խարճի
յղեալ
վասն
քո
այր
քո,
ԴՃ
ղռուշ,
այս
տուռալս
յայնմանէ՛
է,
և
մնացեալն
է
ի
ձեռս
սրբազան
վեհին,
զոր
ո՛չ
կամի
միանգամայն
աստ
յղել՝
զի
մի՛
այլք
իմացեալ
յափշտակեսցեն.
այլ
երբ
և
պիտոյասցի
քեզ
դու
աստ
յինէն
խնդրեա՛
և
ա՛ռ,
և
ես
բերել
տաց
անտի:
Այլ
այժմ
վասն
ԴՃ
ղռուշին
մէկ
հաստատուն
ղապզ
հոգացեալ
տու՛ր
ինձ,
զի
յղեցից
առ
սրբազան
վեհն,
և
նա
յղեսցէ
առն
քում՝
ի
միամտութիւն
նմա:
Եւ
Մնացականի
յղեալ
թուղթն
ևս
ետ
նմա,
յղել
առ
եղբայրն՝
տալ
այն
կնոջն:
Բայց
զի
կամէր
ծածուկ
լինել՝
զի
մի՛
իմասցին
այլք,
և
զայն
դրամն
յափշտակեն ,
իսկ
այն
պահարանի
երեսն
ի
ձեռն
Գեանջայու
աւագ
քահանային
էր
գրեալ,
ո՛ւստի՝
ասաց
նամակ
գրել
եղբօրն,
զի
թէ
կենդանի
է
կինն
ինքն
բացեալ
ըեթեռնուցու
առ
նմա,
և
զպատասխանին
առեալ
աստ
յղեսցէ,
իսկ
թէ
մեռեալ
է ,
զնոյն
պահարանն
ամբողջ
յետս
յղեսցէ
աստ,
և
մի
ումեք
յայտնեսցէ
ինչ:
Եւ
վասն
այսր
զթուղթ
գրեաց
առ
Իսրայէլ
կաթողիկոսն,
նախ
յիշեցուցանելով
զպատասխանիս
իւր
թղթոյն
գրելն
առ
ինքն
ի
յապրիլի
Ը:
Իսկ
և՝
Թասալուի
Յարութիւնին
գիր
էր
գրեալ
նա,
յորում
զքանի
մի
թօհմաթս
գրելով,
թէ
ես
սրբազան
վեհին
ուխտեցի
մինչև
ցմահ
հնազանդ,
և
ինքն
ուխտեաց
ինձ՝
առնել
վասն
իմ
զհոգս
և
շահել
զիս
կերպիւ
իւիք,
այժմ
չերևի
այն
նշան,
իսկ
ես
յուխտին
իմում
հաստատուն
կամ:
(Այլ
սրբազան
վեհն
յանցեալ
ամին
ի
յունիսի
ԺԴ
զկոնդակ
յղեաց
վասն
սորա
տիրել
Նուխւոյ
և
Շաքւոյ.
այլ
չէհաս
նմա,
որպէս
յօգոստոսի
Ա
ասացաւ
):
Վասնորոյ
գրեաց
սրբազան
վեհն
թէ՝
զայդ
թօհմաթսդ
թող
ի
բաց ,
զի
մեք
քեզ
ո՛չ
եմք
չարակամ:
Զի
որպէս
դու
գրես
թէ՝
ի
վերայ
իմ
ուխտի՛ն
կամ,
մեք
ևս
ի
նոյն
մեր
խոստման
կամք:
Այլ
տեսանես
զերկիրդ
քո
ահա,
զի
օր
մի
գոնեայ՝
չդադարի
ի
խռովութենէ ,
և
տիրօղքմ
զմիմեանս
կլանել
ջանան:
Ուրեմն՝
դու
զայլ
և
այլ
կարծիսդ
թողեալ
է
բաց,
միայն
զայս
խնդրեա՛
ի
Տեառնէ,
զի
խաղաղութիւն
լիցի
երկրացդ,
և
տեսցուք
թէ
ու՞մ
մնա՞ն
վերջապէս՝
իշխանութիւնք
իւրաքանչիւր
տեղեաց,
կամ
թէ
որք
այժմ
կամ,
մնան
ի
կայի՝
թէ
ո՛չ,
յայնժամ,
զոր
ինչ
և
կամիցի
Տէր,
ա՛յնպէս
է՛
լինելոց:
Եւ
թէ
Աղաբաբն
մերովս
հրամանաւ
գիր
գրեաց
իւր
եղբօրն,
յորժամ
նա
ծանուսցէ
քեզ,
զոր
ինչ
գրեցուցեալ
եմք
առ
նա,
դու
ևս
հո՛գ
տարցիս
առանձնօրէն,
և
լաւ
հոգասցես,
այն
կերպիւն,
զոր
գրեալ
է
Աղաբաբն:
Զի
բան
իմն
է
ասէ
հարկաւոր
մերովս
ձեռօք,
ում
լաւապէս
հոգ
տարցիս:
Եւ
հոգալին
այս
էր ,
զի
թէ
կինն
կենդանի
լիցի,
և
զդրամն
առեալ
զղապզն
տացէ,
զայն
ղապզն
սոյն
Իսրայէլ
կաթողիկոս
ևս
կնքեսցէ,
զի
հաւատալի
լիցի
Մնացականին:
Իսկ
թէ
մեռեալ
իցէ
կինն,
նմա
ևս
չյայտնեսցէ
զայս
բանս
մահտեսի
Յակոբն,
այսինքն
Իսրայէլ
կաթողիկոսին,
այլ
զայս
գիրս
և՛ս
յետ
յղեսցէ
առ
մեզ:
Ետուք
Աղաբաբին
ի..
Եկաւ
հասավք
ընդ
Թաթարբազարջուղցի
ուխտաւորաց:
Երկու
ուխտաւորք
եկին՝
ի
Թաթարբազարջուղու՝
որ
է
ի
յՈւռումէլին,
մինն
էր
Գոշեցի
անունն
մահտեսի
Խաչատուր.
իսկ
միւսն
էր
ի
Նախիջևանու
տանէն՝
անունն
Ստեփան:
Որք
և
ի
բարեպաշտից
ոմանց
անձանց
բերեալ
էին
զտուրս,
առ
որս
և
գրեցաք
թուղթք
օրհնութեան
և
շնորհակալութեան,
որք
ցուցանին
ահա:
ԺԲ
թուղթք
գրեցան,
ա՛ռ
Սարգսի
որդի
Յարութիւնն,
(ե
)
առ
Պէքմէզ
օղլի
Գրիգորն,
(գ
)
առ
տէր
Յակոբի
դուստր
Եղիասբեթն,
որ
Ա
արծաթեայ
չիւթիշի
ձեռաց
խա՛չ
էր
յղեալ:
Առ
Թագուհին,
որ
մէկ
ծաղկեայ
լաւ
փէշկիր
էր
յղեալ:
Առ
Աննա
խաթունն:
(գ
)
Առ
մանուշակն,
(կ
փր
)
առ
Վարիկ
խաթունն:
(գ
)
Առ
Աբրահամ:
(ա
)
Առ
Մարգրիտն
(ա
)
առ
Աթանան,
որ
է՛ր
այր:
(բ
)
առ
մահտեսի
Ստեփանն,
(ա
)
և
առ
Ստեփանի
կինն,
(ի
փր .
)
այսք
ամենեքեանքն
ձեռամբ
մահտեսի
Խաչատուրին
վերոյ
յիշեցելոյ:
Թուղթք
ևս
գրեցան
ձեռամբ
պարոն
Ստեփանին
վերոյ
յիշելոյ,
ի
Թաթարբազարջուղ
դարձեալ,
առ
Պօղոսի
որդի
Յարութիւնն:
(ի
)
Առ
մահտեսի
Յովհաննէսն,
որ
զաջահամբոյր՝
և
զմոմի
ստա՛կ
էր
յղեալ:
(զ
փր՛՛
)
Առ
մահտեսի
Հայրապետի
կին
Մարգարիտն:
(բ
)
Առ
Ազարիայի
կին
Հռիփսիմէն:
(ա
)
առ
Փաշամ
խաթունն:
(բ
)
Աթանայի
կին
Գիւլլու
խաթունն:
Որ
Ա
ծաղկեայ
փէշկիր
էր
յղեալ:
Առ
Աւետիքի
կին
Բրաբիոնն,
որ
մէկ
ծաղկեայ
փէշկիր
և
Կ
փարայ
էր
յղեալ:
(Այլ
Կ
փարայն
սխալմամբ
չգրեցաւ
ի
թղթին
):
Եւ
առ
տիրացու
Յովհաննէսն
և
տիրացու
Յարութիւնն:
(գ
)
Թուղթ
մի
ևս
ի
վերայ
չորեցունց
անձանց,
որք
ազգականք
էին
սոյն
Ստեփանիս.
այսինքն
առ
Բ
մահտեսի
Նազարի
որդի
Մանուկն,
(գ
)
Ա
Մուրադի
որդի
մահտեսի
Պետրոսն:
(դ
)
Մահտեսի
Նազարի
դուստր
Գիւլաֆն:
(ա
)
Եւ
իւր
քոյր
Սողովմէն:
(գ
)
Այսք
ամենեքեանքն
ի
Թաթարբազարջուղ:
Եւ
ի
Հիւլիւպա
թուղթք
գրեցան
ձեռամբ
նոյն
Ստեփանին,
ա՛ռ
մահտեսի
Թասալին,
որ
քառասնից
(գ
)
և
մոմգին
էր
յղեալ,
(ա
)
առ
Մկրտչի
դուստր
Եղիսաբէթն,
(բ
)
և
առ
Պօղոսի
որդի
Ղազարն:
(խե
փր՛՛
)
թուղթ
մի
ևս
ի
վերայ
չորից
անձանց,
այսինքն՝
առ
Ղազարի
որդիսն՝
Յօհանն՝
(գ
)
և
Առաքելն:
(գ
)
Ղազարի
կին
Ոսկին,
(ծ
փր՛՛
)
և
Յօհանի
կին
Նարին
խաթունն:
(կս
)
Եւ
ի
յԱտրանայ
ձեռ.
նոյն
Ստեփանին
թուղթ
առ
Սառաֆ
Աղէքսանդրն:
Ի
Յերզնկան
եկաւ
հասաւ:
Օրհնութեան
թուղթ
ևս
ի
յԵրզնկան
գրեցաւ
առ
Յարութիւն
ոմն,
յառաջ
զայս
(ի
փր՛՛
)
ձեռ.
տիրացու
Կարապետին:
Օրհնութեան
թուղթ
ևս
ի
կողմունսն
Զմիւռնոյ
առ
Սըրտի
անուամբ
կին
ոմն,
որ
ձեռամբ
որդւոյն
իւրոյ
Աղաջանին
(որ
ընդ
Մասեհեան
Եսայուն
եկեալ
էր
աստ
)
աջահամբոյր
էր
յղեալ:
(գ)
