Մասեհեան
պարոնԵսային
յայսմ
ամի
սակս
վաճառականութեան
յայս
յայս
կողմունքս
եկեալ՝
իրսն
վաճառեալ,
դրամ
եբեր
աստ
և
ետ
սրբազան
վեհին,
(ա
)
և
խնդրեաց
փօլիցագիր
տալ
ինքեան
զի
ի
Պօլիս
առնուցու
ի
ձեռն
Ագուլեցի
Մեյրամզուլուն,
և
իւր
որդի
Թումանին ,
զի
ինքն
այժմ
չերթայր
ի
մեծն
Պօլիս.
վասնորոյ՝
զփօլիցագիր
գրեալ
սրբազան
վեհին
ի
վերոյ
Պօլսոյ
նուիրակ
Մինաս
վարդապետին՝
ետ
նմա,
(ա
)
գրելով
թէ՝
մեք
աստ
զդրամն
առեալ՝
ետուք
զայս
թուղթս,
այլ
ինքն
այժմ
չէ
գալոյ
յայդր ,
այլ
յղելոց
զայս
գիրս
յայդր
առ
Ագուլեցի
Մեյրամղուլին՝
և
իւր
որդի
Թումանն,
զի
նոքա
առնուցուն
ի
քէն:
Ո՛ւստի՝
մինչ
նոքա
այսու
թղթով
խնդրեսցեն,
տու՛ր
և
զայս
թուղթս
ա՛ռ.
թուղթ
ևս
գրեաց
առ
Պօլսոյ
նուիրակ
Մինաս
վարդապետն,
ըստ
այնմ
մտաց,
զոր
ի
մայիսի
Է
ընդ
Փիլիպպոս
վարդապետին
գրեաց
առ
նա:
Զի
Դ
ամին
էր,
որ
ի
նմանէ
թուղթ
ո՛չ
առնուաք,
բաց
յայնմանք,
զոր
ի
փետրուարի
ԺԲ
գրեալ
էր
նա
առ
Մկրտիչ
վարդապետն,
և
յայտնեալ
էր
նմա
զհասանելն
առ
ինքն՝
մեր
ի
դեկտեմբերի
Դ
գրեալ
թղթոյն:
Իսկ
մեք
որ
ի
փետրուարի
Զ,
ի
մարտի
Ա,
և
ի
մայիս
Է
ևս՝
ընդ
Փիլիպպոս
վարդապետին՝
գրեանս
գրեցաք
առ
ինքն ,
զայս
ծանոյց
սմա,
և
զպատասխանիսն
խնդրեաց:
Եւ
յոյժ
հա՛րկ՝
զի
գրեսցէ
զպատճառն,
թէ
վասն
է՞ր
յետացոյց
զթուղթն
յայսչափ
ժամանակ:
Իսկ
թէ
ինքն
գրէ
և
տայ
մուրտիկեանց,
և
նոքա
յուշացուցանեն,
գրեսցէ
ինեան,
և
նոցա
այլ
մի՛
տացէ
թուղթ,
և
ոչ
զդրամ
բնաւ.
այլ
գրեսցէ
զնոցին
որպէսն,
թէ
զիա՞րդ
կան
և
Առաքելն
ընդէ՞ր
բնաւ
զգիր
չգրէ՝
որքան
անդ
գնաց:
Գանեայ
ասէ
զդրամն
զոր
տուեալ
ես,
(ա)
(որպէս
ասացաւ
ի
մայիսի
Է
),
զայն
ևս
չգրեն
մեզ,
ոչ
ինքեանք
և
ոչ
եղբարք
իւրեանց՝
ի
Կարնոյ.
մեք
գրեմք,
մեզ
պատասխանի
ևս
չգրեն:
Եւ
յո՛յժ
հարկ՝
գրել
զստոյգ
որպէսնն
նոցա,
և
այլ
բնաւ
չտալ
նոցա
դրամ,
այլ
ում
և
գրեսցէ:
Եւ
Հայրապետն
եթէ
անդ
մարդ
ցուցանիցէ
ինքեան,
նմա՛
տացէ
զդրամ:
Նամանաւանդ՝
ջանալ
և
գտանել
զայնպիսի
ոք,
որ
նման
Նազարէթին
մեր
բանիցն
հոգացօղ
լիցի:
Զի
ահա
ասէ
Մուրտիկեանքն
այլ
իմն
երևին:
Եւ
եթէ
գիտէ՝
զթուղթն
իւր
հասուցանել
մեզ,
զգիր
ևս
մի
տացէ
նոցա,
այլ
գտցէ
զայլ
ոք
հաւատարիմ,
որ
ի
Կարին
մարդ
ունիցի,
և
կարիցէ
զթուղթն
իւր
ի
ձեռն
մէնզիլի
ի
Կարին
հասուցանել
առ
իւր
մարդն
զի
նա
մեզ
հասուսցէ:
Եւ
մինչ
գտցէ,
գրեցէ
մեզ
զանունն
և
յո՞ր
տեղւոջ
նստելն
զի
և
մեք
ասէ
պատուէր
գրեսցուք
ի
Կարին
առ
մեր
գործակալսն,
զի
զմեր
թուղթսն
ի
ձեռն
մէնզիլի
առ
նա՛
հասուսցեն՝
տալ
քեզ:
Մեր
գիտացեալն
ասէ՝
Ակնեցի
Թէրզի
կարապետի
որդի
Յակոբ
Ամիրայ
գոյ
յայդր
ասէ,
և
ի
Կարին
Յովհաննէս
եղբայր
ունի,
եթէ
զթուղթ
նմա՛
տաս,
մէնզիլով
է
կարին
կու
յղէ
առ
իւր
եղբայրն,
և
մե՛զ
կու
հասանի:
Եթէ
դու
քան
զնա
լաւագոյն
ոք
գտցես,
նմա՛
տուր,
և
թէ
ոչ,
յակոբին
տուր:
Եւ
որպէս
յառաջ
ի
մայիսի
Է,
այժմ
ևս
գրեաց.
զի
զի՞նչ
և
յղել
կամիցի՝
յղեսցէ
առ
Հայրապետն
ի
Կարին,
զի
նա՛
է
ասէ
մեզ
հաւատարիմ.
եթէ
թուղթդ
ևս
առ
հասուսցես
ի
ձեռն
յիշեալ
մարդկանց,
շուտո՛վ
կու
հասուցանէ
մեզ:
Էհարց
և
վասն
առ
պատրիարքն
եղեալ
դրամոցն,
թէ
առե՞ր,
և
զՍտեփանի
փօլիցայն
ետուր,
թէ
ո՛չ:
(եէհա
)
Եւ
ի
Բաղդատու
որ
դրամ
(մհե
)
և
արծաթ
պարտէին
գալ
(գճյա
)
եկի՞ն
և
առե՞ր
թէ
ո՛չ:
Եւ
հա՛րկ՝
գրել
զորպէսն
տեղւոյն,
զի
այլ
և
այլ
ձայնս
լսեմք
ասէ
այտի,
ո՛չ
ի
քէն
առնումք
զգիր,
և
ո՛չ
յայլոց
և
չիմանամք
զստոյգն
(այս
վասն
ի
մայիսի
Ի
ասացեալ
բանին
գրեցաւ,
որ
լսէաք
թէ՝
զԱխթարմայից
քննութիւնն
թուլատրեալ
են,
և
ժողովուրդքն
զպատրիարքէն
տրտնջեն
):
Իսկ
և
յիշեաց
աստ
զվերոյգրեալ
փօլիցայն՝
(ա
)
զոր
արար
ի
ձեռն
Մասեհեան
եսայուն
և
հարկեաց
տալ՝
և
զղապզ
առնուլ
և
գրել
ինքեան:
Զայս
թուղթս
ետուք
նոյն
Մասեհեան
Եսայուն
զի
ընդ
իւր
թղթոյն
ի
Պօլիս
յղեսցէ
հասուցանել
առ
նա:
Իսկ
և
Ուրուսջուղցի
և
Թօխաթցի
ուխտաւորքն՝
որք
ի
վերդ
յամսոյս
Գ
յիշեցան,
զթուղթս
էին
բերեալ
ի
Թօխաթու
ի
մահտեսի
Գրիգորէն
Թադէոսեան,
որ
վասն
ՈւրուսջուղցիՄարութային
զյանձնարարութիւնս
էր
գրեալ:
Եւ
նոյն
Մարութայն
ի
մահտեսի
Աղամջանէն
ևս
էր
բերեալ
զթուղթ,
որ
գրեալ
էր
սրբազան
վեհին
հանել
զինքն
ի
գործոյն,
որպէս
և
յառաջ ,
զի
տեղւոյ
Բօյվատայն
ի
կալանս
էր
եդեալ
զնա,
զի
ասացեալ
փօլիցայ
գրել
ի
Պօլիս՝
տալ
անդ
իւր
մարդոյն,
իսկ
նա
հրաժարեալ
էր,
թէ
անդ
ո՛չ
մա՛րդ
ունիմ
և
ո՛չ
դրամ.
ու՛ստի՝
Բօյվատայն
ի
կալանս
էր
եդեալ
զնա,
և
քաղաքի
գլխաւոր
հայքն
աղաչեալ
էին,
և
շուտով
մուրախաս
առնել
տուեալ:
Միայն
ԵՃ
ղռուշ
փօլիցայ
էին
տալ
տուեալ
նմա,
որ
անդ
Թումաջանին
էր
տուեալ,
և
նա
գրեալ
էր
ի
Պօլիս
իւր
մարդոյն՝
տալ
Բօյվատայի
մարդոցն:
Եւ
այն
ստակն
ևս
ելանելոց
էր
ի
Բօյվատայէն,
որպէս
վկայէին
եկօղ
ուխտաւորքն,
զի
այլոց
ևս
սովորութիւն
էր
նմա
(ասէին
)
զփօլիցայ
գրեցուցանել՝
ի
Պօլիս,
և
յետոյ
ինքն
տայր
անդ
նոցա:
Որպէս
և
մահտեսի
Աղամջանին
էր
կամեցեալ:
Այլ
մահտեսի
Աղամջանն
կարծէր
զայս
ի
մահտեսի
Գրիգորէն
սադրեցեալ,
զի
թշնամի
և
վնասատու՛
զնա
ինքեան,
որպէս
և
ի
մարտի
ԻԶ
ցուցաւ:
Եւ
այնպէս
էր
տրտունջն,
իբր
թէ՝
վասն
սրբոյ
Աթոռոյս
գործոյն
հասանի
այնպիսի
վնաս
ինքեան:
Վասնորոյ
և
սրբազան
վեհն
կամեցաւ
նախ
հաշտութիւն
ձգել
ի
մէջ
նորա
ի
մահտեսի
Գրիգորին.
իսկ
թէ
բաց
յայսմանէ
ունիցի
զայլ
իմն
ևս
պատճառ
հրաժարելոյն
ի
գործոյն,
հրաժարեսցի:
Ուստի՝
զթուղթ
գրեաց
առ
Թօխաթու
նուիրակ
Սահակ
վարդապետն,
նախ
յիշեցուցանելով
նմա,
որ
ի
փետրուարի
Զ
և
ի
մաչտի
ԻԶ
զթուղթ
ևս
գրեցաք
առ
նա,
որոց
դեռ
րգրեաց
զպատասխանիս:
Եւ
ի
մայիսի
Է
ևս
ընդ
Փիլիպպոս
վարդապետին,
որ
հասանելոց
էր
առ
նա:
Ապա
մեղադրելով
յիշեաց
և
զայն,
որ
ի
նոյեմբերի
Ե
և
ի
մարտի
ԻԶ
գրեաց
հարկիւ
իմանալ
զպատճառս
տրտջանաց
մահտեսի
Աղամջանին,
և
զսիրտն
շահել,
և
յորդորել,
մնալ
ի
գործն
սրբոյ
Աթոռոյս,
իսկ
թէ՝
նա
իսպառ
չկամիցի
մնալ
ի
գործն,
ապա
զա՛յլ
ոք
հաւատարիմ
գտանել՝
և
հաստատել
ի
գործն:
Այսմ
ասէ՝
ո՛չ
դու՝
և
ո՛չ
դա,
զպարզաբար
ինչ
բանս
գրեցիք
մեզ
վասն
այդր:
Այլ
թէպէտ
ասէ՝
դուք
զպատճառս
յուսահատութեան
դորա
չգրէք,
բայց
մեք
ի
յայլուստ
լսեմք
թէ
զմահտեսի
Գրիգորէն
ունի
զվէրք,
և
նա
է
պատճառս
յուսահատութեան
դորա:
Այլ
մեք
զնա
մեզ
և
սրբոյ
Աթոռոյս
հարազատ
գիտելով՝
չկարծեմք
յիրաւի
լինել:
սակայն
դու
զերկուսն
րս
առ
քեզ
կոչեալ՝
տես,
թէ
յիրաւի
սրտամնա՛յ
են
ի
միմեանց.
հաշտեցո՛:
Եւ
ապա՝
որպէս
և
յառաջ
ևս
եմք
գրեալ,
յորդորեա՛
զնա
մնալ
ի
գործս
սրբոյ
Աթոռոյս,
և
թէ
զկամիցի,
ապա
խորհելով
ընդ
մահտեսի
Գրիգորին,
զայլ
ոմն
հաւատարիմ
նման
մահտեսի
Աղամջանին՝
գտեալ
գրեսցես
մեզ՝
զի
կոնդակաւ
հաստատեսցուք
զնա
սրբոյ
Աթոռոյս
վէքիլ
և
գործակալ:
Եւ
հարկ՝
հոգալ
զայս:
Թուղթ
ևս
առ
վերոյիշեալ
Թադէոսեան
մահտեսի
Գրիգորն
գրեաց,
ի
պատասխանի
թղթոյն,
որ
վասն
Ուռուսջուղցի
Մարութային
յանձնարարութիւն
էր
գրեալ.
միամտութիւն,
թէ
շահեցաք
ըստ
ամենայնի,
և
ուղւորեցաք,
յորմէ
իմանալոց
ես
զմեր
որպէսն:
Եւ
շնորհակալութիւն
վասն
ի
մտի
ունելոյն
զառաջին
սէրն,
և
զթուղթ
գրելոյն:
Եւ
ի
մարտի
ԻԶ
զթուղթ
գրելն
առ
ինքն
ծանոյց,
և
պատասխանին
խնդրեաց :
Իսկ
ապա
և
զայս
թէ՝
դու
գիտես,
որ՝
մահտեսի
Աղամջանն
խղճուկ
ոմն
է,
և
ի
գործս
սրբոյ
Աթոռոյս
կայ՝
և
վասն
մեր
աշխատի:
Այժմ
զզուեալ
հրաժարիլ
խնդրէ
ի
գործոյն.
և
մեք
զպատճառն
չիմանամք,
զի
ինքն
զբան
ինչ
ո՛չ
գրէ
մեզ:
Սակայն՝
յայլուստ
լսեմք
թէ՝
ի
քէն
ի
զզուեալ,
որում
թէպէտ
ո՛չ
հաւատամք,
գիտելով
զքոյդ
սէրն
և
զհաւատարմութիւնն
որ
առ
մեզ
և
առ
ս.
Աթոռս,
սակայն՝
կարծեմ
թէ
որոմնացան
թշմանիք
այդպէս
որոմն
ցանեն
ի
մէջ
ձեր,
որ
ինքեանք
ծիծաղեսցեն:
Վասնորոյ
ասէ
գրեցաք
մեր
նուիրակին՝
զձեզ
ընդ
միմեանս
հաշտեցուցանել՝
և
հայր
և
որդի
շինել
միմեանց,
և
բառնալ
ի
ձէնջ
զպատճառն
զզուանաց
եթէ
գոյ
յիրաւի:
Եւ
մահտեսի
Աղամջանն
հաստատել
վերստին
ի
գործն
իւր:
պարտիս
և
դու
հետևիլ
խաղաղութեան,
և
հաշտիլ
ընդ
նմա:
Եւ
զոր
ինչ
գրեալ
եմք
ի
թղթոջ
նուիրակին,
իմանալ
և
այնպէս
առնել:
Զի
երկուքդ
ևս
մե՛ր
էք,
և
միմեանց
համշարիք ,
պարտիք
ընդ
միմեանս
սիրով
մնալ,
զի
և
մեք
լուեալ
ուրախասցուք:
Զայս
առ
Սահակ
վարդապետն
յղեաց
տալ
նմա:
Թուղթ
ևս
առ
սրբոյ
Աթոռոյս
գանձապետ
և
վէքիլ
մահտեսի
Աղամջանն
գրեաց
ի
պատասխանի
թղթոյն
վերոյ
յիշելոյ՝
զոր
յապրիլի
ԺԹ
էր
գրեալ:
Յիշելով
նախ
զյառաջ
քան
զայս
գրեալ
թուղթսն,
որոց
դեռ
ո՛չ
ունէաք
զպատասխանի.
այսինքն՝
որք
ի
փետրուարի
Զ
և
ի
մարտի
ԻԶ
գրեցան:
Յետոյ
առ
որ
ընդ
Փիլիպպոս
վարդապետին
ի
մայիսի
Է
գրեցաւ:
Եւ
վասն
տրտնջանացն
որ
ի
վերն
յիշեցաւ,
գրեաց
թէ
զի՞նչ
է
այդր
պատճառ,
որ
պարզապէս
չգրես
մեզ՝
և
մեք
չիմանամք:
Եթէ
մէկ
գլխաւոր
վնաս
հասանի
քեզ՝
և
այն
վասն
գործոյն
սրբոյ
Աթոռոյս,
ֆժդու
ընդէ՞ր
ո՛չ
գրես
մեզ՝
զի
և
մեք
գրեսցուք
քեզ
թէ՝
դու
վասն
մեր
գործոյն
զվնաս
մի՛
կրեր:
Եւ
թէ
կամիս
հրաժարիլ՝
հրաժարեաց:
Կամ
թէ՝
ի
մեր
գործոյն
քեզ
ի՞նչ
վնաս
պիտի
հասանի,
կամ
ո՞վ
է
քեզ
այնպէս
թշնամի,
որ
չկամիցի
թէ
դու
զգործն
մեր
կատարիցես:
Գիտեմ
ասէ՝
դու
զմահտեսի
Գրիգորէ՛ն
ունիս
կարծիս,
իբր
թէ՝
նա
լինի
քեզ
թշնամի՝
և
չկամեցօղ
գործակալութեանդ:
Այլ
ըստ
մեր
գիտելոյն՝
այդ
կարծիքդ
ի
զուր
է,
և
թշնամեաց
խօսք,
որք
կամին
զորոմն
չար
ի
մէջ
ձեր
սերմանել:
Զի
մահտեսի
Գրիգոր
չէ՛
այդպիսի
ոք,
զոր
և
մեք
լաւ
ճանաչեմք:
Մանաւանդ
թէ՝
նա
վասն
խաթեր
և
սիրոյ
սրբոյ
Աթոռոյս
և
մեր՝
քեզ
վնասուց
կամեցօղ
ո՛չ
լինի:
Ուստի՝
զուր
է
այդ
պաղութիւնդ
որ
ի
մէջ
ձեր
կայ:
Ահա
գրեցի
նուիրակին
զձեզ
հաշտեցուցանել,
հաշտեցարու՛ք
և
զորոմն
չար
բարձէ՛ք
ի
միջոյ
ձերմէ:
Եւ
դու
զգործն
սրբոյ
Աթոռոյս
միամտութեամբ
կառավարեա՛
և
մի
տրտնջար,
զի
թէպէտ
հարազատօրէն
ծառայութիւնդ
ի
վեր
քան
զչա՛փն
է,
և
մեք
շնորհակա՛լ
եմք,
այլ
տրտունջ
շա՛տ
առնես:
Եւ
ապա
յորդորումն,
զի
թէ
կամիցի
անտրտունջ
և
հարազատօրէն
ծառայեսցէ
սրբոյ
Աթոռոյս՝
որպէս
մինչև
ցարդ,
իսկ
եթէ
ո՛չ,
որպէս
և
կամի՛
հրաժարեսցի,
և
լիցի
ապահով:
Մեք
գրեալ
եմք
ասէ
Սահակ
վարդապետին
զայլ
ոք
գտանել
վասն
գործակալութեան,
որպէս
և
ինքն
ընդ
քեզ
խօսելոց
է:
Եւ
վասն
Ձ
հատ
տօնացուցիցն՝
որք
յառաջագոյն
յղեցեալ
էին
առ
սա,
գրէր
թէ՝
Ի
հատն
հղեալ
եմ
Եսայի
վարդապետին,
Ժ
հատն
տուեալ
եմ
Սահակ
վարդապետին,
ԺԱ
հատն
դեռ
ևս
գոյ.
իսկ
ԼԹ
հատն
ծախեալ
եմ,
գինն
լեալ
է
ԱՃԾ
ղռուշ՝
որ
քե՛զ
է
հասեալ:
Գրեաց
թէ
ե՞րբ
ես
հասուցեալ
մեզ,
և
ու՞մ
ձեռօք:
Եւ
հարկեաց
գրել
զորպէսն:
Եւ
Կեսարիոյ
Առաջնորդ
Մատթէոս
վարդապետն
Ի
տօնացուցից
գին
էր
յղեալ
առ
սա՝
Ձ
ղռուշ,
թէ՝
ևս
ի
մէջ
այդ
ԱՃԾ
ղռուշի՞դ
է,
թէ
ո՛չ:
(Գրեալ
էր
ևս,
թէ
ի
ՌՄԻԵ
թուէն,
և
ի
հոկտեմբերի
ԺԸ
էն՝
յորում
ել
աստի
Նախիջևանցի
Պետրոս
վարդապետ
նուիրակն,
սկսեալ
եմ
ես
առնուլ
զկտակ
և
զգանձանակ,
որ
դաւթարն
քեզ
կու
յղեմ,
և
զհաշիւս
ետու
Սահակ
վարդապետին:
Եւ
ի
ՌՄԻԷ
թուէն
և
ի
դեկտեմբերի
ԺԵեն
յայսկոյս՝
գանձանակի
ձեռնամուխ
չեմ
եղեալ,
միայն
ԱՃ
ղռուշ
եմ
առեալ:
Եւ
թէ՝
մնացեալ
ԺԱ
տօնացոյցն
ևս
մինչ
ծախեցից,
Զ
ղռուշ
բերօղ
թաթարի
եմ
տուեալ,
զայն
վեր
կառնում
և
զմնացեալն
կուտամ
նուիրակին :
Այլ
այսց
աղագաւ
չգրեցի
ինչ:
Թուղթ
ևս
առ
Կեսարիոյ
հին
Առաջնորդ
Դաւիթ
վարդապետն
գրեաց,
առ
որ
հասեալ
էր
թուղթն
միամտական,
զոր
գրեաց
առ
նա
սրբազան
վեհն
ի
յուլիսի
Թ:
Ուստի՝
գրեալ
էր
առ
սրբազան
վեհն,
զոր
դեռ
ևս
չէր
յղեալ,
այլ
գրեաց
զշնորհակալութիւն,
թէ՝
ի
հարկէ
մեզ
են
հասանելոց:
Եւ
զի
գրէր
թէ՝
այժմ
կամ
ի
սուրբ
Սարգսի
քայքայեալ
վանս,
կամիմ
երթալ
ի
սուրբ
Կարապետ,
իսկ
Մատթէոս
վարդապետն
և
իշխանքն
արգելուն
թէ՝
մեք
ի
սրբազան
վեհէն
կերկնչիմք:
Իսկ
ևս
կամ
յամենայնի
ի
յողորմելի
կացութիւն,
խնդրեմ
գրել
նոցա,
զի
զիս
տարցեն
ի
սուրբ
Կարապետ:
Գրեաց
թէ՝
ահա
դու
գիտես
զի
մեք
մեզէ՛ն
չհանաք
զքեզ
անտի,
այլ
գրեցին
մեզ՝
թէ
չէ՛
մեզ
ընդունելի
մնալ
աստ,
վասն
այն
և
մեք
հանաք:
Այժմ
մինչ
այդպէս
ասեն
քեզ,
ի
հարկէ
իւրեա՛նք
չկամին,
վայն
մեզ
վրայ
ձգեն:
Եթէ
իւրեանք
կամիցին
և
տարցեն
զքեզ
անդ՝
մեք
զինչ
եմք
ասելոց:
Ա՛րդ՝
թէ
իւրեանց
հաճո՛յ
է
զքեզ
անդ
տանել,
և
մէնջ
ևս
հրամա՛նէ,
թող
տարցեն:
Իսկ
որ
զթուղթ
խնդրէր
առ
նոսա,
գրեաց
թէ՝
անօգուտ
է:
Զի
թէ
իւրեանց
կամք
չլինիցի,
նոր
ևս
մահսար
են
գրելոց՝
և
անկարելի
ցուցանելոց
զերթալդ
ի
սուրբ
Կարապետ.
և
մեզ
գլխացաւութիւն
է
լինելոց:
Ուստի
ա՛յն
է
բարւոք,
զի
ընդ
իւրեանց
խօսեսցիս՝
և
հաճեսցես
զմիտս
նոցա
ի
լսել
քեզ՝
և
տալ
ի
սուրբ
Կարապետ
ըստ
փափագանացդ :
Զայս
առ
մահտեսի
Աղամջանն
յղեաց
հասուցանել
առ
նա,
զի
զնորին
գիրն
ևս
նա՛
էր
յղեալ
առ
սրբազան
վեհն:
Զթուղթ
Սահակ
վարդապետին
և՛ս
առ
նա
յղեաց
տալ
նմա:
Թուղթ
ևս
ի
Կարին
առ
սրբոյ
Աթոռոյս
վէքիլ
Հայրապետն
գրեալ
զպահարանն
մահտեսի
Աղամջանին
յցեաց
առ
նա՝
հասուցանել
առ
նա
ի
Թօխաթ:
Այլ
և
յիշեաց՝
որ
ի
մայիսի
Է
ըստ
Փիլիպպոս
վարդապետին՝
և
ի
Ի
ընդ
Գէորգ
Կարսեցւոյ՝
գիրս
գրեաց
առ
ինքն
խնդրելով
գրել
զորպիսութիւնս՝
զՊօլսոյ՝
և
զայլ
կողմանց՝
և
զՄուրտիկեանց,
և
վասն
առ
մեզ
թուղթ
չհասանելոյն
ի
Պօլսոյ՝
և
զայլ
և
այլ
ձայնս
լսելոյն
մեր
անտի.
զնոյնս
այժմ
ևս
կրկին
յիշեաց
և
հարկեաց
գրել
զստոյգ
որպիսութիւնս,
մանաւանդ
թէ՝
վասն
է՞ր
է
որ
ի
Պօլսոյ
մեզ
գիր
չհասանի,
չլինի՞
թէ՝
յայդր
արգելուն՝
և
չհասուցանեն
մեզ:
Էհարց
և
զՎանայ
փօլիցայի
որպէսն,
որպէս
և
ի
մայիսի
Է
և
ի
Ի:
Թէ
զի՞նչ
եղև,
ետու՞ն
թէ
ո՛չ:
Իսկ
և
ծանոյց
զԿարսեցի
Գէորգայ
այժմ
երթալն
աստի
ի
Կարս,
և
պատուիրեաց
զի
այսուհետև
եթէ
թուղթ
իցէ
յղելոց
աստ՝
և
թէ
ամանաթ,
առ
նա
յղեսցէ.
զի
նա
շուտով
կուհասուցանէ
մեզ
ասէ.
և
ի
վերոյ
Կարսայ
այժմ
աներկիւ՛ղ
է
յղելն,
քան
թէ
ի
վերայ
Բայազիտու:
Այլ
և
վասն
վերոյյիշեալ
Մասեհեան
եսայուն,
(որոյ
ձեռօքն
փօլիցայ
արարաք
ի
մեծն
Պօլիս
)
գրեաց
սմա,
զի
զորքան
դրամս
տացէ
ինքեան
անդ
ի
Կարին,
առնուցու
և
ղապզ
տացէ
նմա,
և
գրեսցէ
ինքեան:
Զի
և
նա
բերեալ
աստ՝
ցուցցէ
ինքեան
զայն
ղապզ՝
և
ինքն
փօլիցայագիր
տացէ
նմա,
որ
գնացեալ
ի
Պօլիս
առնուցու:
Զի
Եսային
անդ
փո՛ղ
ունէր,
և
խնդրեաց
ի
սրբազան
վեհէն
այսպէս
գրել
նմա:
Քանզի
ինքն
զվերոգրեալ
փօլիցայագիրն
յղելոց
էր
անտի
ի
Պօլիս՝
և
զանդ
եղեալ
դրամն
իւր
տալոց
էր
մեզ
ի
ձեռն
Հայրապետին,
զի
վերստին
աստ
եկեալ
փօլիցայագիր
առնուցու,
և
գնասցէ
ապա
դէպի
մեծն
Պօլիս:
Վասնորոյ
և
սրբազան
վեհն
այսպէս
գրեաց
Հայրապետին:
Փուսուլայ
ևս
գրեաց
առ
Հայրապետն,
զի
մինչ
ի
Վան
չտայցեն
զՍտեփանի
դրամն՝
և
ինքն
անդ
ջանասցէ
առնուլ
ի
Մուրտիկեանցն:
Եւ
յառնուլն՝
մի
տացէ
Ստեփանի
մարդոցն,
զի
մեք
ասէ
տուեալ
եմք
ի
Պօլիս:
Այլ
և
ի
մայիսի
Է
գրեցաւ:
Եւ
վասն
Աղամջանի
թղթոյն
պատուէր
շուտով
յղել:
Թուղթ
մի
ևս
հրամանաւ
սրբազան
վեհին
Մկրտիչ
վարդապետն
գրեացառ
Կարնոյ
նուիրակ
Նորսէս
վարդապետն,
որ
այժմ
է՛ր
զԵրզնկան:
Զի
առանց
սրբազան
վեհի
կարմրակնիք
գրոյն
և
հրամանին՝
մի
ումեք
տայցէ
զդրամ,
ո՛չ
Մուրտիկեանց,
և
ո՛չ
այլոց:
Այլ
զոր
ինչ
ժողովեսցէ
հասուսցէ
ի
ձեռն
մեր
վէքիլ
Հայրապետին
հասուցանել
առ
մեզ
աստ:
Զայս
յղեցաք
առ
Հայրապետն
հասուցանել
առ
նա:
Եւ
իւրեան
պատուէր
գրեցաւ
ի
փուսուլայոջն
թէ
զոր
ինչ
հասուսցէ
քեզ
Ներսէս
վարդապետն՝
ա՛ռ
և
մեզ
գրեա՛:
Թուղթ
ևս
առ
Կարնոյ
Առաջնորդ
Ստեփանոս
վարդապետն
գրեցաւ
մեղադրութիւն
յոյժ,
վասն
զգիրն
պակաս
առնելոյն՝
և
զորպիսութիւնս
չգրելոյն:
Իսկ
այլն
ամենայն՝
նման
թղթոյն
Հայրապետին,
ծանուցանելով
զգրելն
առ
ինքն
զթուղթս
ընդ
Փիլիպպոս
վարդապետին
ի
մայիսի
Է,
և
Գէորգին
ի
Ի:
Եւ
հա՛րկ՝
գրել
պատասխանիսն.
և
զՄինաս
վարդապետի
առ
ինքն
յղեալ
քսուր
եթէ
դեռ
չիցէ
յղեալ՝
շուտով
ի
վերայ
Կարսայ,
զի
Գէորգն
ասէ
այժմ
ի
Կարս
է,
զի՞նչ
և
յղիցէք,
թէ
թուղթ
և
թէ
ամանաթ
ի
ձեռն
նորին
յղեսջիք:
Եւ
որպէս
Հայրապետին,
նոյնպէս
և
սմա՛
հարկ,
գրել
զորպիսութեանցն
պօլսոյ՝
զինչ
և
լսէ.
և
թէ
վասն
է՞ր
այսպէս
յուշ
հասանի
մեզ
անտի
թուղթ,
և
այլն
որպէս
և
Հայրապետին:
Զայս
ևս
ուրոյն
ետուք
Մասեհեան
Եսայուն
տալ
նմա:
Որ
ել
աստի
ընդ
վերոյիշեալ
Թօխաթցի
և
Ուռուսջուղցի
ուխտաւորացն
ի
յունիս
Գ:
