Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Աստուածայինքն ամենայն խոր են եւ անհաս ծածուկ եւ թաքուն յերեւելի տեսութեանց եւ եղական մտաց։ Ո՛ խորք մեծութեան եւ իմաստութեան Աստուծոյ. զի առանց քննելոյ են դատաստանք նորա. եւ առանց զննելոյ են ճանապարհք նորա։ Զի յառաջ ճանապարհ, ի ստեղծումն աշխարհի. կամ ճանապարհ մարդեղութեան, ի փրկութիւն աշխարհի. կամ դատաստան իրաւանցն, ի նորոգումն աշխարհի։ Այլ զոր յայտնէ հոգին սուրբ, որ քննէ զամենայն եւ խորս Աստուծոյ, փոքրիշատէ տեղեկացեալ հաւատով, յայտնեմք հաւատացեալ սիրելեացդ. ըստ որում ծածուկն Տեառն Աստուծոյ. եւ յայտին մեզ եւ որդւոց մերոց։ Յորոց մի է բանս աղօթական եւ կանխատես հոգւով խօսեցեալ. զի նախ՝ աղօթէ եւ հայցէ ի դիմաց մարդկայինս ազգի։ «Աստուած զիրաւունս քո արքայի տուր» եւ այլն. եւ ապա ասէ։ «Իջցէ որպէս զանձրեւ եւ որպէս զցօղ»։ Ի բրթէ ընկալաւ զաղօթս սրբոց. եւ էջ որդին Աստուծոյ իբրեւ զանձրեւ յերկնից ի ցամաքեալ եւ պասքեալ բանական երկիր մարդկայինս ազգի։ Իսկ որ ասէ. «Իջցէ որպէս զանձրեւ ի վերայ գեղման»։
       Նախ իմանալի է զօրինակն. եւ ապա ճշմարիտ յատկութիւն անձրեւին։ Եւ օրինակ՝ նախ առ Գեդէօն երեւեցաւ հրեշտակն եւ ասէ՝ «Տէր ընդ քեզ». քանզի յաղթեսցես դու Մադիամու։ Եւ ետ նշան իջանել անձրեւ ի վերայ գեղման, զի մնասցէ կալն ցամաք եւ եղեւ այնպէս։ Եւ ապա ցօղ յերկիր, եւ մնասցէ գզաթն ցամաք, եւ եղեւ այնպէս. եւ գնացեալ յաղթեաց զՄադիամ. եւ կոտորեաց իսպառ։ Արդ նոյն հրեշտակն՝ որ ետ զաւետիսն Գեդէօնի վասն յաղթութեան Մադիամու. եւ նոյն հրեշտակն աւետեաց Կուսին Մարիամու վասն յաղթութեան մահու եւ դժոխոց։

       «Աստուածածին Կուսին»
       Եւ զգաթն՝ էր Մարիամ։ Զառաջինն ընկալաւ զանձրեւն երկնային՝ եւ կրեաց յարգանդի իւրում. եւ ապա ի նմանէ ցօղն կենաց յամենայն երկիր։ Դարձեալ անձրեւ ի վերայ գեղման, եւ ցամաք մնալ երկրի, նշանակէ զազգն հրէից. որ ունէր զանձրեւ գիտութեան եւ շնորհացն Աստուծոյ. եւ ամենայն հեթանոսք ցամաքեալ ի նմանէ։ Իսկ երկրորդն ցօղեալ ի վերայ երկրի եւ ցամաք մնացեալ գեղմանն, նշանակէ զազգս հեթանոսաց. որ ցօղով գիտութեան Աստուծոյ շնորհացն լցաւ երկիր. իսկ ազգն հրէից ցամաքեալ յօրինացն եւ մարգարէիցն եւ ի շնորհաց Աստուծոյ։ Զայս նշանակէ բան մարգարէին որ ասէ։ «Իջցէ որպէս զանձրեւ ի վերայ գեղման»։ Եւ դարձեալ՝ յառաջագոյն խօսեցաւ Մովսէս մեծն յականջս ամենայն ժողովրդեանն եւ ասէ։ «Ընդունելի լիցի որպէս զանձրեւ բարբառ իմ. եւ իջցեն որպէս ցօղ պատգամք իմ։ Որպէս զանձրեւ ի վերայ սիզոյ. որպէս տարափ ի վերայ խոտոյ. զի զանուն Տեառն կարդասցուք եւ տուք օրհնութիւն Տեառն Աստուծոյ մերոյ»։ Ցամաք եւ ծարաւ երկիր ժողովուրդն է՝ որ կարօտ էին յորդ անձրեւի, զոր տարափ կոչէ. եւ հանդարտ անձրեւի եւ ցօղոյ իջման։
       Եւ սէզ արմատն է որ կորդէ երկրի խոտ բոյս եւ դալարի։ Նոքա առին զառաջին օրէնքն որպէս զանձրեւ ի վերայ սիզոյ. եւ երկրորդ օրէնքն որպէս տարափ ի վերայ դալարոյ եւ ետուն զմեծութիւն եւ զօրհնութիւն Աստուծոյ մերոյ։ Արդ բանն Աստուած յառաջագոյն խօսեցաւ զպատգամս զայս լեզուաւն Մովսէսի առ ժողովուրդն. եւ ի լրումն սահմանեալ ժամանակին ի վերջին դարուս, նոյն բանն Աստուած խօսեցաւ հրեղէն լեզուաւն Գաբրիէլի առ Սրբուհի Կոյսն Մարիամ զաւետիս յղութեան։ Այն պատգամ. եւ այս պատգամ։ Զի պատգամն՝ ոչ զիւրն ասէ ինչ, այլ զառաքչին։ Վասն այն եկեալ առ նա ասէ։ «Ուրախ լեր բերկրեալ Տէր ընդ քեզ»։ Այլ ողջոյնս այս գովելի է վասն չորս պատճառի։ Նախ վասն առաքողին. զի Աստուած առաքեաց զողջոյնն։ Երկրորդ վասն պատգամաւորին. զի հրեշտակապետն Գաբրիէլ էր ողջունաբերն։ Երրորդ վասն նորա որ ընկալաւ զողջոյնն. զի սրբուհի Աստուածածին Կոյսն՝ էր պարծանք ամենայն Կուսից։ Չորրորդ վասն կերպի ողջունին որ ասէ. «Ուրախ լեր բերկրեալ»։ Որ նշանակէ զուրախութիւն անմեղութեան, զի ողջ էր բնութեամբ։ Եւ ասելն բերկրեալդ. ցուցանէ զշնորհս բերկրալի կենցաղավարութեան։ Եւ Տէր ընդ քեզ, զգերազանց յղութիւն. որ զՏէրն երկնի եւ երկրի յղացաւ, եւ ծնաւ զԱստուած մարդացեալ։ Զայսոսիկ նշանակէ ողջոյն հրեշտակին։ Դարձեալ ուրախութիւն՝ է զոր մատուցանէ. ընդնմին եւ զողջոյնաւանդն։ Այլ «հոգին սուրբ եկեսցէ ի քեզ՝ եւ զօրութիւն բարձրելոյն հովանասցի քեզ»։ Զերրորդութեան անձնաւորութիւն յայտնապէս քարոզէ։ Տայ զբանն ողջոյնաւանդ. որպէս ասէ. «Տէր ընդ քեզ. եւ հոգին սուրբ եկեսցէ ի քեզ. եւ Զօրութիւն բարձրելոյն հօր հովանասցի քեզ»։ Այսպէս զի սուրբ հոգին էջ ի հոգի Աստուածածին Կուսին. եւ բանն մարմնացաւ ի նմանէ. եւ զօրհնութիւն հօրն շուրջանակի հովանի եղեւ նմա։ Դարձեալ Հոգին Սուրբ մաքրեաց ի սկզբանէն զնա, եւ Որդին Միածին էառ յարենէ յամենամաքուրն Կուսէ. եւ Հայրն հովանի անարատ պահելով յեկամուտ եւ ի ներելի կրից. զի յարգանդէ ընտրեալ էր ի մահացու արկածից։ Դարձեալ հայր մարմնացոյց. բանն մարմնացաւ. եւ հոգին սուրբ գործակից եղեւ. որպէս յայլ ուր ասաց թէ , հայր է օծօղն. եւ բանն օծեալ մարմնովն. եւ հոգին սուրբ իւղ օծումն։ Զոր եւ նշանակեաց Մովսէս ի պատգամս իւր. Անձրեւ է բանն պտղաբերեալ. ցօղն հոգի սուրբ զուարթաբար. եւ յորդ անձրեւն տարափ Հօր զօրութեամբն դալարացեալ։ Եւ յորժամ հարցեալ հրեշտակին թէ, «ո՞րպիսի ինչ է ողջոյնն»։ Ուսաւ ի նմանէ զանճառելի խորհուրդն թէ, յղութիւն քո ի Հոգւոյն Սրբոյ է. եւ ծնեալն որդի Աստուծոյ։ Ապա հաւանեցաւ եւ ասէ. «կամ աղախին Տեառն եղիցի ինձ ըստ բանի քում»։ Եւ ապա գնաց առ Եղիսաբէթ. եւ ստուգեաց ի նմանէ։ Եւ ասէ. «օրհնեալս դու ի կանայս. եւ օրհնեալ է պտուղ որովայնի քո»։ Եւ ապա ինքն համաձայնեալ նմա ասէ։ «Մեծացուսցէ անձն իմ զՏէր։ Այսինքն, օրհնեսցէ. զի օրհնութեամբն մեծացուցանեմք եւ այլն։ Եւ ասա գիտելի է՝ զի Է բան յիշէ Աւետարանն զոր խօսեցաւ Աստուածածին Կոյսն։ Առաջին՝ որ խօսեցաւ հրեշտակին. զի ա՞րդ լինիցի ինձ այդ, զի զայր ոչ գիտեմ։ Երկրորդ՝ Ահաւասիկ կամ աղախին Տեառն. եղիցի ինձ ըստ բանի քում։ Երրորդ՝ յորժամ գնաց ի լեառնակողմն եւ ետ ողջոյն Եղիսաբէթի։ Չորրորդ՝ որ ասէ. մեծացուսցէ։ Հիներորդ՝ Ո՛րդեակ զի՛նչ գործեցեր մեզ զայդ։ Վեցերորդ՝ որ ասէ. Գինի ոչ ունին։ Եօթներորդ՝ որ զինչ ասասցէ ձեզ արարէք։ Առաջինն ցուցանէ զմեծ խոհեմութիւն . զի է հարց եւ ընտրեց զբանն. եւ ապա հաւանեցաւ։ Երկրորդն ցուցանէ զառաւել խոնարհութիւն։ Երրորդ գնալն առ Եղիսաբէթ՝ ցուցանէ զքաղցր մարդասիրութիւն։ Չորրորդ զջերմեռանդ աղօթքն եւ զգոհութիւն։ Իսկ Հինգերորդն որ ասէ. որդեակ իմ զի՞նչ գործեցեր. ահաւասիկ մեք տառապէաք եւ խնդրէաք՝ ցուցանէ զմեծագոյն սէրն։
       Վեցերորդն ցուցանէ զընդարձակագոյն գութն՝ զոր ունի առ օտարսն։
       Եօթներորդն խրատ է ուսման. որ զինչ ասասցէ ձեզ՝ արասջիք. զի պարտ է զամենայն հրամանսն Քրիստոսի պահել եւ կատարել։ Եւ տես՝ զի ամեննայն բանք սրբուհւոյն՝ կարճ եւ համառօտ է։ Այլ աղօթքն եւ գոհութիւնքն յերկար։ Զոր եւ պարտ է մեզ զնոյն առնել. Մանաւանդ դասք կանանց, կարճ եւ համառօտ խօսիլ. եւ զբանս աղօթից յերկար։
       Եւ աստ կատարեցաւ բան մարգարէին. «որպէս զանձրեւ ի վերայ սիզոյ. որպէս տարափ ի վերայ խոտոյ. զի զանուն Տեառն կարդասցուք. եւ տուք օրհնութիւն Աստոծոյ մեծին»։ Այս ըստ նշանակութեան եւ օրինակինն որ ասէ։ «Իջցէ որպէս զանձրեւ»։
       Իսկ երկրորդն ճշմարիտ յատկութեան։ Այպէս գիտելի է կրկին իմանի գալուստն Քրիստոսի։ Առաջին ծածուկ եւ խոնարհութեամբ յուսուցանել եւ ի բժշկել. որ օրինակեցաւ յատկութեան։ Այսպէս գիտելի է՝ զի կրկին իմանի գալուսն Քրիստոսի։ Առաջինն ծածուկ եւ խոնարհութեամբ յուսուցանել եւ ի բժշկել. որ օրինակեցաւ ի ցօղն Գեդէօնի, եւ ի ցօղ մանանային յանապատին, եւ ի մորենին վառեալ ի Քորեբ լերինն։
       Իսկ երկրորդ գալուստն՝ յայտնի եւ բարձրութեամբ. հուր եւ փայլատակումն. ամպ եւ շարժումն. եւ ձայն փողոյն. զի դատեսցէ զաշխարհ եւ հատուսցէ ըստ գործոց. եւ այս օրինակեցաւ ի լեառն Սինա։ Ուր էջ Աստուած հրով եւ ամպով եւ միգով. որոտ եւ ձայն փողոյ. եւ որք լուան՝ հրաժարեցան. զի մի կրկնեսցի առ նոսա բանն։ Արդ՝ ի յերկրորդ գալուստն՝ հրով երեւի եւ պատեժեսցէ։ Եւ զառաջինն ցօղով, զի խնամարկեսցէ. վասն որոյ մարգարէն ասէ. «իջցէ որպէս զանձրեւ ի վերայ»։ Եւ վասն տասն պատճառի։ Նախ որպէս անձրեւն էջ ի վերայ գեղման. նշանակէ զհեզութիւն եւ խոնարհութիւն բանին. որ էջ յերկնից եւ բնակեցաւ յորովայն սրբոյ կուսին Մարիամու։
       Երկրորդ՝ որպէս անձրեւն ի վերայ գեղման. եւ առանց ոտնաձայնի էջ բանն Աստուած յերկիր։ Երրորդ՝ որպէս ցօղն անտես եւ անձայն իջանէ. Նոյնպէս թաքուն եւ անիմանալի է ի մտաց խորհուրդ մարդեղութեան Աստուծոյ «զի ոչ ոք յիշխանաց աշխարհիս ծանեաւ»։ Չորրորդ՝ ցօղն ամպով եւ օդով իջանէ. եւ բանն Աստուած հոգւով սրբով, եւ մարգարէից միջնորդութեամբն։ Հինգերորդ՝ անձրեւք ի ծովէ ելեալ, ցօղեն առ մեզ. եւ բանն Աստուած յիմանալի ծովէ ի հօրէ Աստուծոյ իջանէ։ Վեցերորդ՝ անձրեւն շիջուցանէ զհուր. եւ բանն Աստուած շիջոյց զհուր մեղաց։ Որպէս ի Բաբիլօն զերից մանկանցն։ Եօթներորդ՝ անձրեւն բարեխառն է զտապ եւ զերաշտացեալ երկիր։ Եւ բանն Աստուած՝ զծարաւ կարօտութեան մարդկան ելից. եւ զտապ փորձանաց զովացոյց։ Ութներորդ՝ անձրեւն դալարէ եւ բուսուցանէ եւ պտղաբերէ. եւ բանն Աստուած դալարացոյց հաւատով եւ պտղաբերեաց գործով։ Իններորդ՝ անձրեւ հաւասար ցօղեալ ի լերինս եւ ի դաշտս, ի վէմս եւ ի հողս, եւ իւրաքանչիւրն՝ ըստ արժանեացն կրեն։ Նոյնպէս աւետարանն եւ շնորհ մադասիրութեան Քրիստոսի՝ հաւասար ծագեաց. այլ չափու հաւատոց՝ առաւել եւ նուազ արժանաւորին։
       Տասներորդ՝ Նախ անձրեւ իջանէ բուսուցանէ եւ շարժէ ի պտուղ. եւ յետոյ ցօղն զուարթարար եւ դալարապահ. այսինքն։ Զի նախ բանն Աստուած մարդացեալ քարոզեաց զհաւատս եւ զգործս. եւ յետոյ ցողքն ի նմանէ հայրապետք եւ վարդապետք ըստ չափու քարոզեն մանկանց եկեղեցւոյ . զի զհաւատոյ դալարութիւն եւ զզուարթութիւն հոգեւոր միշտ պահեսցեն եւ պտղաբերեսցեն գործովք բարեաց։ Այս՝ եւ այլ սոյնպիսի յատկութիւն է իմանալի անձրեւին որ ասէ։ «Իջցէ որպէս զանձրեւ ի վերայ գեղման»։ Իսկ գեղմն իմանալի եւ գզաթ կոչի Մարիամ. Նախ զի՝ տեղի է իջման անձրեւին։ Երկրորդ՝ զի ծածկաբար ընտրեցաւ։ Երրորդ՝ եւ սուրբ յաղտոյ։ Չորրորդ՝ եւ ի սուրբ յաղտոյ։ Չորրորդ՝ եւ ի սուրբ կենդանւոյ։ Հինգերորդ՝ երկիր եւ զգեստ սրբութեան մեզ. որ ի նմանէ մարմնացաւ։ Նաեւ երկիր կոչի։ Նախ զի՝ տեղի է իջման ցօղոյն։ Երկրորդ՝ երկիր պարարտ եւ ծարաւի։ Երրորդ՝ վասն գերազանց խոնարհութեան։ Չորրորդ՝ երկիր եւ խաղալից։ Հինգերորդ՝ երկիր մնացական. զի ազգ գայ եւ ազգ գնայ. եւ երկիրս յաւիտեան մնայ։ Իսկ կոչի սէզ եւ խոտ իմանալի։ Սէզ. Նախ զի՝ դալարացաւ ցօղովն վերոյ եւ ներքոյ։ Երկրորդ՝ զի արմատն է յԵսսեայ։ Երրորդ՝ զի արմատն է տընկոյն։ Չորրորդ՝ զի է ի կորդ երկրի։
       Հինգերորդ՝ եւ անտեսութեամբ է ծածկեալ։ Իսկ Խոտ Նախ զի՝ բոյս բարի ի զաւակս Դաւթի։ Երկրորդ՝ կանանչագեղ գունով։ Երրորդ՝ դիւրանցուկ եւ տկար մարմնով որպէս մորենին վառեալ։ Չորրորդ՝ պայծառ ծաղկեալ անթառամելի։ Հինգերորդ՝ պտղաբերեալ զՔրիստոս. որ եղեւ մեզ անմահութեան կերակուր. «եւ պտուղ որովայնի նորա նստցի յաթոռ հօր նորա»։ Եւ աթոռ նորա յաւիտեան կայ հաստատեալ յերկինս, որպէս արեգակն բազմապայծառ ի բարձունս մշտնջենաւոր. «որոյ թագաւորութեան ոչ գոյ վախճան ասէ». եւ նմա փառք յաւիտեանս ամէն։
       Իսկ առ մեզ դարձուցեալ զբանս ցօղոյ եւ անձրեւոյ։ «Իջցէ ասէ որպէս զանձրեւ՝ եւ որպէս զցրօղ»։ Անձրեւ կենաց են աստուածայի բանք. որ յօրէնս եւ յաւետաարանս խօսի ընդ մեզ։ Զոր օրինակ ասէ. «Անձրեւ եւ ցօղ իջեալ յերկնից, ոչ դարձցի ի նոյն, մինչեւ լնու եւ բուսուցանէ»։ Նոյնպէս բանք հրամանացն աստուածային իջանէ առ մեզ. եւ կատարէ ըստ կամաց իւրոց։ Եւ երեք ազգ է անձրեւն եւ ցօղն եւ տարափն։ Անձրեւն՝ է յայտնի քարոզութիւն եւ բանք սրբոց գրոց. եւ ցօղ ծածուկ ազդումն շնորհաց ի հոգիս մեր. եւ տարափխրատիչք մարմնականք. ուր ուրեք հիւանդութիւնք մահ տարաժամք սովք սրածութիւնք, եւ այլք սոյնպիսիք. զի թէպէտ պատուհաս թուին մեզ, սակայն գութ եւ խնամք արարչին է որ խրատիւ դարձուցանէ զմեզ յուղղութիւն. եւ զանհանդուրժելի եւ զյաւիտենից պատուհասն՝ ի ժամանակեայ եւ ի չափաւորս փոխէ։ Եւ այս անձրեւ երկնային եւ իմանալի ի ձեռն ամպոյ իջանէ առ մեզ. այսինքն, հրեշտակաց մարգարէից առաքելոց քարոզչաց, եւ այլոց քարոզչաց, եւ այլոցն։ Զի սոքա լինին ամպ. եւ առնուն յիմանալի եւ յանազրական ծովէն Աստուծոյ. եւ անձրեւեն առ մեզ ըստ չափու տարողութեանս մերում։ Իսկ մեք որպէս երկիր ծարաւեալ եւ սէզ եւ խոտ՝ ախորժելով լուիցուք զպատգամս հրամանացն Աստուծոյ։ Զի «անձն իմ որպէս զերկիր ծարաւի է առ քեզ»։
       Զի յայնժամ զսերմն հրամանացն Աստուծոյ բուսուցեալ ի մեզ՝ տան զպտուղն որպէս պարարտ երկիր երեսնաւոր, վաթսունաւոր, հարիւրաւոր. որ է պտուղ առաքինութեան ըստ մարմնոյ եւ հոգւոյ եւ մտաց մերոց։ Նաեւ հաւատն երեսնաւոր. եւ յոյսն վաթսունաւոր. եւ սէրն կատարեալ հարիրաւոր։ Այլեւ կուսութիւն հարիւրաւոր. եւ վաթսունաւորն՝ հալալ ամուսնութիւն. եւ դարձեալքն ի մեղաց՝ երեսնաւոր։ Այլեւ մարտիրոսքն եւ ճգնաւորքն հարիւրաւոր. եւ ուսուցիչքն վաթսունաւոր . եւ ուսեալքն երեսնաւոր։ Այլեւ քահանայպետք հարիւրաւոր. եւ քահանայք վաթսունաւոր. եւ պաշտօնեայք երեսնաւոր։ Այլեւ բարեպաշտ թագաւորք եւ իշխեցեալք՝ ունին եւ զայս կարգ. թէ օրինօք կենցաղավարին ըստ հրամանացն Աստուծոյ։ Այլեւ որք ի տղայութեան հասակէն ի վեր գան յաստուածպաշտութիւն , իբրեւ զխոտ դալարի պտղաբերեն զհարիւրաւորն. եւ որք ի միջի հասակէն ի վեր, զվաթսունաւոր. եւ ի ծերութեան գան յուղղութիւն, որպէս զսէզ դալարին եւ տան պտուղ երեսնաւոր։ Զի թէ սակաւ ժամ լինի մնացեալ ի կեացն, որքան աւազակին ի յելս շնջոյ, եւ նա յառաջ քան զամենայն արդարս եմուտ ի դրախտն Աստուծոյ ընդ Տեառն։ Այլեւ զղջացեալքն զերեսնաւորն. եւ խոստովանեալքն զվաթսունաւորն. եւ Ապաշխարեալքն հատուցմամբ զհարիւրաւորն։ Այլեւ որ նախքան զօրէնսն, զերեսնաւորն. եւ որք ընդ օրինօք , զվաթսուաւորն. եւ որք ընդ շնորհօքն, հարիւրաւորն տացեն պտուղ։ Այլեւ ի ժամանակս այս՝ առցեն սուրբք զերեսնաւորն զխնդութիւն ի միտս. եւ յետ մահու՝ զվաթսուաւորն զհանգիստն ի հոգիս. եւ ի յարութեան՝ զհաիւրաւորն յարքայութեան յերկնից։ Այլեւ են ոմանք որք ասեն զերկիրս մաքրեալ երեսնաւոր. եւ զդրախտն վաթսունաւոր. եւ զվերինն Երուսաղէմ հարիւրաւոր։ Այլ զայս՝ ոչ իմանան հասարակ կարծիք. զի արքայութիւն մի է. այլ փառք եւ պսակն են զանազանեալ առաւել եւ նուազ։
       Եւ զայս եւս պարտ է ուշ ի մտի դնել. զի լիցուք անձրեւք եւ ցօղք դալարաբերք, ձրի առեալք եւ ձրի տուեալք. որպէս ուսուցիչք՝ առաջնորդք հոգեւորք եւ պետք. կամ լիցուք միայն դալարացեալք. եւ պտղաբերեալք. այսինքն հաւատովք եւ գործովք. որպէս հետեւեալք եւ ուսեալքն զաստուածային հրամանս օրինացն, եւ յանձինս կատարեալք։
       Եւ մի լիցուք խոտ եւ խռիւ չորացեալք եւ լուցկիք յաւիտենական հրոյն. որպէս ասէ Պօղոս. «հիմն Քրիստոս է. եւ շինուածն փայտ խոտ եղէգն. կամ ոսկի արծաթ եւ ակունս պատուականս»։ Զի ոսկեղէն էր մեր բնութիւնս. այսինքն, անմահ անապական եւ անմեղ ի պատկերն Աստուծոյ արարեալ. իսկ մեղօք դարձուցաք զմեզ ի խոտ որ անասնոցն է ուտելի. որպէս ասէ մարգարէն «Մարդ ի պատուի էր եւ ոչ իմացաւ հաւասարեցաւ անասնոց անբանից եւ նմանեցաւ նոցա։ Եւ այս էր խոտն։ Նախ զի եղաք դիւրանցուկ եւ ապականելի. եւ դարձեալ եղաք խոտ գարշահոտ մեղօք եւ զազիր գործով. վասն այնորիկ բանն Աստուած էջ ի յերկիր եւ մարդ եղեւ. եւ զանմեղութիւն եւ զանմահութիւն իւր խառնեաց ի մեղաւոր եւ ի մեռելոտի բնութիւնս մեր. զի յառաջին ոսկեղէն բնութիւն, այսինքն յանմեղն եւ յանապականն զմեզ հանիցէ։ Այլեւ ցօղէ ի վերայ մեզ հանապազ զքարոզութիւն եւ զբանս սուրբ գրոց. զի որպէս զառաջին զանապակութիւն մեզ շնորհեսցէ։ Զի այժմ գործով սրբիցուք. եւ յետոյ ի յարութեան անմահ եւ անապական լիցուք։ Այլեւ այս գիտելի է. զի մարդեղութեամբ բանին՝ այլ ազգ փոխեցաք ի յառաջին անմահութիւն, եւ այլ ազգ գործովք մերովք։ Զի որպէս առաջին մարդն Ադամ անմահ եւ անապական եղեւ բնութեամբ, եւ ապա երեւեցաւ անմեղութիւն բնութեան։ Նոյնպէս Տէր մեր երկրորդն Ադամ զառաջին կարգն պահելով. նախ միաւորելով ի յարգանդին, եղեւ բնութեամբ անմահ եւ անապական մարմնով։
       Եւ ապա զանմեղութիւն երեւեցոյց սուրբ գործով. «Որ երեւեցաւ մարմնով՝ արդարացաւ հոգւով գրէ առաքեալն». եւ ոչ արար մեղս. եւ ո՛չ գտաւ նենգութիւն ի բերան նորա ասէ մարգարէն։
       «Իսկ մեք ո՛չ այսպէս. այլ զառաջին կարգն պահելով ի յառաջին դառնամք»։ Զի Ադամ նախ մեղօք ապականեցաւ. եւ ապա յետ բազում ամաց մարմնով մահացաւ։ Նոյնպէս նախ գործովք սրբութեան արդարանամք. եւ ապա յետոյ ի յարութեան լինիմք անապական, եւ անմահանամք մարմնով։
       Զայս նշանակէ որ ասէ. «Անձրեւ ի վերայ սիզոյ եւ ցօղ ի վերայ խոտոյ»։ Վասն որոյ զձեզ սիրովն Քրիստոսի աղաչեմ. մի յուսահատութեամբ անկեալ ի մեղս խոտ խռիւ լիցուք յաւիտենից գեհենին։ Զի այնչափ առաւել է շնորհք մարդասիրութեան Աստուծոյ, զի թէ սէզ լիցուք ի ծերութեան՝ եւ ի վերջին շունչն յոր ժամ զղջանամք ի մեղաց, կարեմք արդարանալ ողորմութեամբն Աստուծոյ որպէս աւազակն որ արդարացաւ յամենայն մեղաց. եւ նախ քան զամենայն սուրբս՝ եմուտ ի դրախտն Աստուծոյ։ Իսկ խոտ կանանչ եւ մանուկ դիօք՝ կարեմք զհարիւրաւորն տալ պտուղ Աստուծոյ ի հաճոյս նորա. բայց միայն այս, զի մի նայեսցուք ի մանկութիւնս մեր եւ հեռի ի մահուանէ տեսցուք զմեզ։ Լսեսցուք մագարէին որ ասէ. «Ամենայն մարմին խոտ է եւ ամենայն փառք մարդոյ որպէս զծաղիկ խոտոյ. ցամաքեցաւ խոտն եւ թօթափեցաւ ծաղիկ նորա. զի հոգի Տեառն շնչեաց ի նա»։ Եւ Դաւիթ ասէ. «Մարդոյ որպէս խոտոյ են աւուրք իւր. որպէս ծաղիկ շնչէ ի նա հողմ ոչ է»։ Եւ վասն դիւրանցութեան՝ յայլ ուրեք ասէ։ «Աւուրք իմ որպէս հովանի անցին. եւ ես որպէս ցամաքեցայ»։ Զի շուտով շրջին կեանք մեր ի տղայութեան ի մանկութիւն եւ ի ծերութիւն եւ ի մահ. եւ յայնժամ մարմինս մեր որպէս խոտ ցամաքեալ ի հող լուծանի եւ լինի խոտ ժահահոտ եւ զազիր ապականեալ։ Նոյնպէս եւ հոգին լինի մեղօք ապականեալ եւ ժահահոտ եւ զազիր եւ ապականեալ խոտ եւ լուցիկ հրոյն յաւիտենից։ Յորոց փրկեսցէ զմեզ Քրիստոս որդին Աստուծոյ առ հասարակ զամենայնսն զհաւատացեալս ի Քրիստոս ի դառն տանջանացն եւ ի հրոյն յաւիտենից։ Եւ բեւեռեսցէ զմեզ ի սէրն եւ յերկիւղն իւր սուրբ. եւ ողորմութեան եւ անճառ պարգեւացն արժանի արասցէ ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր. որում փառք յաւիտեանս յաւիտենից Ամէն։