Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Խորհուրդն որ ծածկեալ է յազգաց եւ յաւիտեանց որպէս ասէ մարգարէն Եսայի, այսօր յայտնեցաւ մարդկային ազգի ի ձեռն Միածին Բանին Աստուծոյ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ Զի զնա մեծի խորհրդոյն սպասաւոր եւ միջնորդ կոչէ մարգարէն ասելով. «կոչեսցի անուն նորա հրեշտակ մեծի խորհրդոյ. հզօր իշխան. ծնօղ հանդերձեալ աշխարհին»։ Եւ այնքան ծածկեալ էր խորհուրդն որ յայտնեցաւ մեզ՝ մինչեւ հրեշտակք «յեկեղեցւոյ ուսան զբազմապատիկ զիմաստութիւնն Աստուծոյ ասէ առաքեալն»։ Եւ թէ զի՞նչ էր ծածկեալ խորհուրդն յաւիտենից։ Նախ եւ առաջին այն էր՝ որ Բանն Աստուծոյ եկն աշխարհի. եւ առեալ մարմին յաստուածային Կուսէն, մարդ եղեալ վասն մարդկան փրկրկութեան։ Եւ այն չափ ծածկեալ էր խորհուրդն, մինչ զի եւ դասք հրեշտակաց որք ոչ էին սպասաւորք տնօրէնութեանն Քրիստոսի, յորժամ համբարձաւ եւ ել յերկինս, տեսեալ զմարմին նորա հարցանէին տարակուսեալ։ «Ո՞վ է սա որ դիմեալ գայ յԵդօմայ. կարմրացեալ հանդերձիւք եւ բուռն զօրութեամբ»։ Եւ պատասխանեալ ասէր. «ես եմ որ խօսիմ զարդարութիւն եւ զիրաւունս փրկութեան. հնձան հարի միայն». վասն խաչին ասէ յորժամ ճմլեցաւ ի վերայ, կարմրացեալ սուրբ եւ անապական արեամբ։ Եւ զի այսպէս ծածուկ խորհուրդ էր մարդեղութիւն բանին. վասն այն հեթանոսք յիմարին. եւ անհաւատքն ծիծաղին թէ՝ ո՞րպէս Աստուած մարդ լինի եւ ընդ մարդկան շրջի։ Երկրորդ՝ ծածուկ խորհուրդ էր փրկութիւն մարդկայինս ազգի վասն չորից։ Նախզի՝ որպէս հրեշտակք մեղանչեցին եւ ոչ փրկեցան. նոյնպէս անհաւատ թւիւր փրկութիւն մարդկան։ Երկրորդ՝ զի ասաց Աստուած Ադամայ. «յորում աւուր ուտիցես ի պտղոյն՝ մահու մեռանիցիս». եկեր եւ մեռաւ։ Երրորդ՝ զի արտաքսեաց զնա ի դրախտէն փափկութեան. եւ քերովբէիցն պահել ետ զճանապարհ ծառոյն կենաց։ Չորրորդ՝ զի դատապարտեաց զնա անիծիւք՝ փշով եւ տատասկաւ, եւ քրտամբք երեսաց. եւ թէ՝ «հող էիր եւ ի հող դարձցիս»։ Եւ այսպէս չորիւք պատճառաւ՝ անգիտելի էր փրկրութիւն մարդկան. եւ ի ձեռն փրկչին մերոյ յայտնեցաւ։ Եւ զի հրեշտակք որք եղեն դեւք՝ ոչ փրկեցան։ Նախզի՝ ոչ ունէին զղջումն. իսկ մարդն զղջացաւ. վասն այն փրկեցաւ։ Երկրորդ՝ զի հրեշտակաց մասն կորեաւ, եւ բոլորն մնաց. իսկ մարդն բոլոր ծննդօք իւրովք կորեաւ. եւ թէ ոչ էր փրկեալ՝ բոլոր ազգ մարդկան կորուսեալ լինէր եւ ջնջեալ յաշխարհէ. վասն որոր՝ Բանն Աստուծոյ մարդ եղեւ, եւ զդատապարտութիւն նախահօրն ի յինքն ընկալաւ. եւ մեռաւ մարմնով եւ ի գերեզման եւ ի դժոխս եմուտ եւ ազատեաց զհոգիսն , եւ եհան վերստին ի դրախտ արքայութեան երկնից։ Երրորդ՝ ծածուկ խորհուրդ էր փրրկութիւն հեթանոսաց՝ եւ կորուստն հրէից։ Զի հրեայքն բազմամօք յառաջ ծանեան զԱստուած. եւ ունէին զօրէնս եւ զմարգարէս. եւ յազգէ նոցա երեւեցաւ Քրիստոս. եւ առ նոսա քարոզեաց։ Եւ նոքա ոչ հաւատացին. այլ անարգեցին զփրկիչն իւրեանց եւ ի խաչ հանին, եւ տիրասպանք եղեն։ Վասն որոյ՝ «յԱստուծոյ աչացն ելին, եւ ամենայն մարդկան ատելիք եղեան»։ Իսկ ազգն հեթանոսաց՝ ոչ ունէին օրէնս եւ ոչ մարգարէս. յորժամ լուան զքարոզութիւն առաքելոցն՝ հաւատացին ի Քրիստոս. եւ հասին փրկրութեանն Իսրայէլի. եւ աւազանաւն եղեն շնորհօք որդիք Աստուծոյ. եւ ժառանգորդ արքայութեանն երկնից։ Չորրորդ՝ այս էր ծածուկ խորհուրդն. որ ոչ միայն մարդացաւ Բանն Աստուծոյ, այլ խոնարհեցաւ կամաւ ի չարչարանս . օրհնութիւնն՝ զանէծս ընկալաւ. եւ կեանքն զմահ ճաշակեաց. որ ամենեցուն պաշտելին էր՝ պաշտեաց եւ սպասաւորեաց մարդկան. որպէս այսօր խոնարհեցաւ ի ծունկսն եւ լուաց զոտս աշակերտաց իւրոց։ Եւ այսպէս զամենայն խորհուրդ տնօրէնութեան իւրոյ՝ ծածուկ կատարեաց. զի մի գիտասցէ թշնամին սատանայ եւ խափան լիցի փրկութեան մարդկան որպէս ասէ առաքեալն։ «Ոչ ոք յիշխանաց աշխարհիս այսորիկ ծանեաւ. զի թէ էր ծանուցեալ՝ ոչ արդեօք զՏէրն փառաց ի փաչ հանէին»։ Վասն որոյ այսօր՝ յորում հանդերձեալ էր Տէրն մեր մեռանիլ եւ զմեզ կեցուցանել, եկեալ ի վերնատունն խորհրդոյ՝ զհին օրէնս ի կատարումն հանեալ. եւ նորոյս օրինաց սկիզբն եդեալ, յառնէ ի սեղանոյն. եւ հանէ զհանդերձն. եւ կապէ զղենջակ, եւ արկանէ ջուր ի յանօթ. եւ լուանայ զոտս աշատկերտացն։ Եւ թէ վասն է՞ր՝ եւ զի՞նչ է խորհուրդն լուանալոյ զոտս նոցա։ Պարտ է ի սկիզբն արարչութեան աշխարհիս ընթանալ. եւ ըստ կարգի ցուցանել զխորհուրդն։ Զի վասն բազում պատճառի ասեն վարդապետք. եւ դնեն տասն պատճառ։ Նախզի՝ յառաջին արարչութեան աւուր՝ «արար Աստուած զերկինս եւ զերկիր. զլոյս եւ զայլն. որպէս ասէ մեծ մարգարէն Մովսէս»։ Յերկրորդ օրն՝ զհաստատութիւն. եւ անջրպետաց ի մէջ վերին ջրոյն եւ ներքին։ Եւ յերրորդ օրն՝ արար զծովն. եւ ցամաքեցաւ երկիր. եւ բղխեցոյց զբոյսս եւ զտունկս։ Եւ ի չորրորդ օրն՝ զլուսաւորսն զարեգակն եւ զլուսին եւ զաստեղս։ Եւ ի հինգերորդ օրն որ էր հինգ շաբաթի՝ գոյացոյց ի ջրոյ զլօղակս. եւ զթռչունս որ ի յօդս։ Այսպէս եւ յայս հինգ շաբաթի որս՝ լուաց զոտս աշակերտացն. եւ թեթեւացոյց զնոսա թռչիլ յերկինս. զի ծանիցի թէ, նոյն Աստուած է որ յաւուր հինգ շաբաթոջ ի ջրոյ գոյացոյց զթռչունս. եւ յայսմ հինգ շաբաթոջ ի վերնատանն լուաց զաշակերտսն։ Այս է առաջին պատճառ։ Երկրորդ՝ զի նախաստեղծքն Ադամ Եւա յաւուր ուրբաթուն ոտիւք գնացին ի ծառն եւ կերին ի պտղոյն. եւ յանցեան ի պատուիրանն Աստուծոյ. վասն որոյ դատապարտեաց զգարշապարս նոցա եթէ, «օձն սպասեսցէ ձեր գարշապարիցդ». վասն որոյ լուաց զոտս աշակերտացն. եւ ազատեաց ի դատապարտութենէ նախաստեղծիցն։ Երրորդ՝ յետ այնորիկ մարդկրային ազգս զանազան մեղօք շաղախեցաւ եւ ապականեցաւ. որպէս ասէ գիրն. «ապականեաց ամենայն մարմին զճանապարհս իւր ի վերայ երկրի». վասն որոյ Աստուած ջրով հեղեղին սրբեաց զաշխարհս. եւ կորոյս զմեղս եւ զմեղսասէրսն. եւ մնաց Նոյ եւ որդիքն իւր . եւ արդարութեամբ սերմն եւ սկիզբն եղեն աշխարհի։ Նոյնպէս եւ տէր մեր լուաց զոտս աշակերտացն. եւ սրբեաց զնոսա յամենայն գնացից մեղաց. եւ նոքա սրբութեամբ ծնօղ եւ սկիզբն եղեն ամենայն հաւատացելոց։ Չորրորդ պատճառ՝ զի Աբրահամու երեւեցաւ Բանն Աստուծոյ երկու հրեշտակօք. եւ նա լուաց զոտս նոցա. եւ եբեր բաղարջ եւ կաթն եւ կոգի եւ որթն զոր խորավեալ կերին։ Այսպէս կամեցաւ այսօր Բանն Աստուծոյ զոտս որդւոցն Աբրահամու լուանալ եւ զպարտսն վճարել։ Եւ փոխանակ բաղարջին՝ ետ նոցա զմարմին իւր. եւ կաթին զիմաստութիւնն. եւ կոգւոյն զլոյս շնորհացն։ Եւ փոխանակ որթոյն՝ ինքն Քրիստոսի եզն պարարակ զենաւ։ Հինգերորդ՝ մարգարէն Մովսէս յորժամ եհան զժողովուրդն յԵգիպտոս, զծովն պատառեաց. եւ ապա եհան յանապատն եւ մանանայիւն կերակրեաց. այսպէս եւ Տէր մեր՝ որոշեաց զաշակերտսն յազգէն հրէից. եւ լուաց զոտս նոցա. եւ ապա երկնային մանանայիւն կերակրեաց զնոսա։ Վեցերորդ՝ նոյն Մովսէս մարգարէն ի յանապատին աւազան կազմեաց. եւ քահանայքն լուանային զոտս իւրեանց. եւ ապա մտանէին ի սրբութիւնն։ Նոյնպէս սողոմօն ի տաճարին աւազան կազմեաց պղնձի. եւ սոքա նշանակեն զսրբութիւն աւազանին։ Այսպէս եւ Քրիստոս աւազան կազմեաց եւ լուաց զոտս աշակերտացն. զի կարողասցին ի սուրբ տաճարն մտանել. այսինքն, ի նորս եկեղեցի. եւ նորոյս լինիլ քարոզ։ Զի ցուցցէ թէ՝ հին եւ նոր օրինացս մի եւ նոյն Աստուածն է։ Եօթներորդ՝ յԵսու նաւեայ յետս դարձոյց զՅորդանան, յորժամ ոտք քահանայիցն մխեցան ի գետն. եւ ապա էանց ժողովուրդն յերկիրն պարգեւաց։ Այսպէս ճշմարիտն Յիսուս եւ փրկիչ մեր՝ զոտս աշակերտացն մխեաց ի ջուրն. եւ զգետ մեղացն որ գայր յԱդամայ հետէ՝ ի յետս դարձոյց. եւ ապա եհան զնոսա յերկիրն պարգեւաց ի վերինն Երուսաղէմ։ Այս եօթներորդ միտքս՝ օրինակաւ է ըստ հնոյն. որ լուաց Քրիստոս զոտս աշակերտացն։ Ութներորդ եւ ճշմարտութիւնն՝ զի նախ զոտս լուաց. եւ ապա զմարմին եւ զարիւնն իւր սուրբ բաշխեաց նոցա. եւ զայս կացոյց խորհուրդ. զի պարտ է մեզ մկրտիլ եւ ապա հաղորդիլ. զի ոչ մկրտեալքն՝ ոչ հաղորդին. զի մկրտութիւն է դառն ամենայն շնորհաց եւ խորհրդոյ. եւ հաղորդութիւնն կատարումն. վասն այն յամենայն խորհուրդս՝ թէ մկրտին, թէ դրոշմին, թէ խոստովանին, թէ պսակին եւ այլն, ի կատարումն հաղորդեն զամենայն։ Իններորդ՝ որպէս նախ մկրտեցաւ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս՝ եւ ապա բարձրացաւ ի խաչն՝ եւ ապա ել յերկինս. զի զխաչն որպէս զաշտարակ եւ որպէս զսանդուխ կազմեաց. եւ ինքն ել ի վեր ի յերկինս. այսպէս եւ զոտս աշակերտացն նախ լուաց. եւ ապա առինքն խաչիւն իւրով յերկինս կոչեաց։ Նոյնպէս եւ ամենայն հաւատացեալք նախ մկրտին . եւ ապա կարողանան յերկինս ելանել։ «Եւ որ ոչ մկրտի՝ ոչ կարէ մտանել յարքայութիւնն երկնից ասէ ճշմարտութիւնն»։ Տասներորդ՝ լուաց զոտս աշակերտացն եւ ուսոյց զկատարեալ խոնարհութիւնն. զի ամենայն տնօրէնութիւն Միածնին՝ խոնարհութիւն էր. որպէս ի սկիզբն ի յաղքատ մօր ծնաւ . եւ խանձարրապէտ ի մսուր բազմեցաւ. եւ հետիոտս շրջեցաւ. եւ վաստակեցաւ եւ նախատեցաւ. քաղցեալ եւ ծարաւեցաւ եւ տնանկացաւ։ Նոյնպէս եւ այսօր խոնարհեցաւ եւ զոտս լուաց աշակերտաց իւրոց. զի եւ մեք զնոյն ուսանիմք եւ միմեանց առնիցեմք։ Նախ ընդդէմ հպարտացելոյն սատանայի՝ որ հպարտութեամբն անկաւ ի յերկնից. վասն որոյ եւ մեք խոնարհեսցուք՝ զի յերկինս ելցուք. որպէս ասէ աւետարանն. «զխոնարհս բարձրացոյց՝ զկարօտեալսն ելից բարութեամբ. եւ զամբարտաւանն արձակեաց ունայն»։ Վասն որոյ յետ լուանալոյն զոտսն՝ ասէ աշակերտացն. «օրինակ մի ետու ձեզ. զի որպէս ես ձեզ արարի՝ եւ դուք առնիջիք միմեանց»։ Եւ զի՞նչ է խոնարհութիւնս մեր առ նորայն. մեք մարդիկ ստեղծուածք ի հողոյ՝ եւ մարդոյ հողածնի խոնարհիմք. իսկ նա Աստուած արարիչ երկնի եւ երկրի՝ մարդկան եւ հողոյ խոնարհի։