Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Աստուածաբանութիւն  
Դիտել
Այլեւ Դ հինգ օրն դարձեալ գան ի գերեզմանն. եւ այս ունի բազում տեսութիւն։ Նախզի մարդն ունի հինգ զգայութիւն մարմնոյ, եւ հինգ հոգւոյն. եւ սոքօք գործէ զչար. թէ մարմնական, թէ հոգեկան. վասն որոյ ի հինգ օրս՝ թողութիւն խնդրեմք։ Դարձեալ զերծաւ ի կրից զգայարանաց՝ ներքոյ եւ արտաքոյ. վասն որոյ ուրախացեալ մեք, զի հանգեաւ ի կրից չարչարանանց հոգւոյ եւ մարմնոյ, գամք ի գերեզմանն եւ խաչակնքեմք։ Երրորդ դարձեալ ի հինգ աւուր արարչութեան՝ բաժանեցան թռչունք եւ ելին յօդս. եւ զուարճացան ընդ հոմացեղս իւրեանց. այսպէս եւ բաժանեալ հոգին թռեալ յերկինս՝ ուրախացեալ բերկրի ընդ հոմացեղ հոգիս անդրանկաց կատարելոցն. վասն որոյ՝ եւ մեք եկեալ այսօր ի գերեզման, պարակից լինիմք յիշատակութեամբ սոցա։ Չորրորդ դարձեալ՝ ի հինգերորդ դարուն Մովսէս կարգեաց եռայարկեան խորան՝ որ ունէր զձեւ աշխարհիս։ Արտաքին սրահն՝ երկրիս. ուր զոհքն մատչէին. եւ միջինն՝ հաստատութեանդ եօթն աստեղեան լուսով պայծառացեալ. եւ ներքին սրբութիւն սրբոցն, ուր էր քաւութիւն քերովբէիւքն հովանացեալ՝ է վերինն երկնից, ուր միայն երրորդութիւնն սուրբ բնակեալ է ի լոյս անմատոյց, եւ ի հրեղէն քերովբէից ահիւ շրջապարեալ։
       Այսպէս եւ բաժանեալ ոգին՝ արտաքին խորան է երկրի. մտանէ ի սրբութիւնն միջին, ուր է կայանք հոգւոց. զոր յետ յարութեանն՝ ի ներքին կողմն վարագուրին ընդ հրեշտակաց դասս խառնեսցէ քահանայապետն մեր Քրիստոս. որպէս ասաց. «ուր եսն եմ, անդ եւ պաշտօնեայն իմ՝ եղիցի»։ Հինգերորդ դարձեալ՝ հինգ են փոփոխմունք մարդկան. չորս հասակն որպէս ասացաւ ի կեանս. այսինքն, ի տղայութենէ ի մանկութիւն. անտի յերիտասարդութիւն. անտի ի յալեւորութիւն. անտի ի ծերութիւն. եւ անտի ի մահ. վասն այս հինգ փոփոխմանցս՝ հինգ անգամ գամք ի գերեզմանն։ Վեցերորդ դարձեալ՝ հինգ են ամենայն օրէնք զորովք անցանեմք. մէկ բնական՝ որ տուաւ Ադամայ. երկու բանական Աբրահամու. երեք գրաւորն Մովսէսի. չորս աւետարանն Քրիստոսի. հինգ օրէնք յաւիտեանական՝ որ է անփոփոխելի. վասն որոյ հինգ օրեայ փոփոխեմք զաղօթս ննջեցելոյն՝ որ փոխեցաւ ի յաւիտենականն։ Եօթներորդ դարձեալ՝ ի հինգ շաբաթոջ աւուրն ծնաւ Քրիստոս ի մօրէ. որպէս ի չորեք շաբաթի յղացաւ. եւ ի հինգ շաբաթոջ աւուրն փրկական խորհուրդ բաշխեցաւ. եւ ի հինգ շաբաթի աւուր համբարձաւ մարմնով առ հայր։ Վասն որոյ՝ ի հինգ օրս գամք ի գերեզման. եւ այսպիսի փրկաւետ խորհուրդ յիշատակեմք ննջեցելոյն, զի հաղորդեսցի փրկութեանն։ Նախ որպէս ծննդեամբն երեւեցաւ մեզ փրկիչ. եւ փրկեց զմեզ յանիծից երկանց նախահօրն, նոյնպէս եւ փրկեսցէ զսա յերկանց անիծից դժոխոցն։
       Ութներորդ դարձեալ՝ որպէս ի հինգ շաբաթոջն լւաց զոտս աշակերտացն յաղտոյ մեղացն. եւ հաղորդեցոյց իւր սուրբ մարմնոյ եւ արեանն միաւորութեամբ. աղօթեմք՝ զի եւ զսորայ լուասցէ զաղտ մեղաց հոգւոյ եւ մարմնոյ. հաղորդ եւ մասնակից առնելով սուրբ յարութեանն, եւ յօդեսցէ ի գլուխն որ է ինքն Քրիստոս։ Իններորդ դարձել՝ որպէս ի Ե շաբաթոջ կրկին հրեշտակօք եւ ամպօք համբարձաւ առ հայր. աղաչեմք, զի եւ զգնացս հոգւոյ սորայ՝ ի ձեռն հրեշտակաց ուղղեսցէ առ հայր ի երկինս յօթեւանս սրբոց։ Որեւ յետոյ լուսեղէն ամպօք ընդառաջ Քրիստոսի ելցէ, յորժամ գայ Աստուածն ի մէջ աստուածացելոցն. «եւ այնպէս յամենայն ժամ ընդ Տեառն եղիցի»։
       Տասներորդ դարձեալ՝ յայնմ աւուր՝ հինգ են որոշմունք մարդկան ի դատաստան եկելոց. այսինքն, զի ոմանք ո՛չ դատին, եւ ո՛չ դատապարտին. որք են ամենեւին սրբոք։ Եւ ոմանք ո՛չ դատին եւ դատապարտին . որք են ամենեւին մեղաւորք. սոցա երկոցունց՝ ո՛չ է պիտոյ դատաստան քննութեան. վասն զի յայտնի ընտրեալք են, եւ յայտնի դատապարտեալք. որպէս եւ Տեր վասն ոմանց ասէր. ո՛չ եկեսցեն ի դատաստան. եւ այլոց թէ, արդէն իսկ դատապարտեալ են»։ Այլ միջակք ոմանք գան ի քննութիւն. որք ունին մեղս՝ եւ ունին բարիս. եւ սոքա յերեք բաժանին սոյնպէս։ Զի ոմանք դատին եւ դատապարտին, որոց չարն առաւել է քան զբարին. եւ ոմանք դատին, այլ ո՛չ դատապարտին. որք առաւել ունին զբարիս քան զչարս. այս չորրորդ բաժինն։ Եւ որք հաւասար ունին զչարս եւ զբարիս։ Եթէ հաւատս ունին եւ ո՛չ զգործս, ո՛չ փրկին. որպէս չար հաւատացեալք. եւ որք զգործս ունին՝ եւ ո՛չ զհաւատս, ո՛չ փրկին որպէս անհաւատ բարեգործքն. եւ որք չափաւոր են առ երկոսին, փրկին։ Այս քննութիւն առ հասարակ ամենայն կատարելոց։ Իսկ տղայք որք ի հինն թլփատեալք են, եւ ի նորա մկրտեալք՝ փրկին եւ նոքա. եւ որք կարօտ են երկուցն, ո՛չ փրկին։ Իսկ ի նորս՝ «թլփատութիւնն ոչ ինչ օգուտ է». որպէս հեթանոսաց. եւ ի հինն՝ մկրտութիւնն ոչ ինչ օգուտ էր, որպէս հրէից. վասն որոյ՝ ի հինգերորդ օրս աղօթեմք վասն ննջեցելոցն. զի մասին փրկելոցն արժանաւորս կացուսցէ զնոսա դատաւորն ամենեցուն Քրիստոս Աստուածն մեր. որ է օրհնեալ յաւիտեանս ամէն։