Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Սովորութիւն է թագաւորաց որք գնան յասպարէզն եւ յորժամ ժողովի ամենայն քաղաքն, դնեն պատուական իրս ի բարձր տեղւոջ. եւ մունէտիկն կանչէ. որ փութով առնու զընծայն՝ նմա լինի պսակն։ Այսպէս թագաւորն երկնից Աստուած՝ զկէտ սահմանին եդ յերկինս. եւ եդ անդ զպսակն կենաց։ Եւ Պօղոս առաքեալն որպէս զմունէտիկ աղաղակէ. «եթէ ոք բարւոք եւ փութով երթայ, առնու զպսակն պատուական. զոր ակն ոչ ետես, եւ ունկն ոչ լուաւ, եւ այլն»։ Եւ Յակոբոս ասէ. «երանեալ է այր՝ որ համբերիցէ փորձանաց. զի թէ ընտիր եւս գտանիցի, առցէ զպսակն կենաց»։ Եւ Պօղոս ասէ. «յասպարիզին ամենայնքն ընթանան. բայց մի ոք առցէ զպսակն կենաց». վասն այն ասէ։ «Այնպէս ընթասցարուք՝ զի հասանիցիք»։ Եւ պարտ է գիտել՝ զի բազում ինչ պիտոյ է ընթանալոյն, զի հասանիցիմք։ Նախ՝ փութով ընթանալ։ Երկրորդ՝ իմաստութեամբ ընթանալ։ Երրորդ՝ թէթեւ ընթանալ։ Արդ առաջին՝ զի պա՛րտ է փութով ընթանալ որպէս ասէ. առաքեալն. «փութասացուք այսուհետեւ մտանել ի հանգիստն. զի մի ոք օրինակաւ անհաւատութեան անագան լիցի»։ Զի Աստուած եդեալ էր հրէիցն պայման զերկրաւորն Երուսաղէմ. այլ նոքա որ ծուլութեամբ գնացին եւ անհաւատութեամբն ի յանապատին, ոչ մտին ի նա. որպէս ասէ Դաւիթ. «երդուայ ի բարկութեան իմում թէ՛ մտցեն ի հանգիստ իմ»։ Այսպէս մեզ պարտ է փութով ընթանալ եւ հասանիլ յերկնաւոր հանգիստն. զի մի ըսատ օրինակի նոցա արտաքս մնասցուք։ Զի թէպէտ բազումք գնան յասպարէզն՝ բայց ըզպսակն սակաւք առնուն. այսպէս յերկնաւոր ասպարէզն՝ բազում քրիստոնեայք ընթանան. բայց զպսակն սակաւք առնուն։ Ապա պարտ է մեզ փութով ընթանալ վասն բազում պատճառի։ Նախզի՝ ազնիւ եւ պատուական է երկնային պսակն. եւ զայս չորս յատկութիւնս ունի։ Մին զի առաւել պայծառ է քան զոսկի. որո՛ց ի գլուխն լինի, պայծառանայ քան զարեգակն։ Երկրորդ՝ զի յո՛յժ ծանրագին է. զի թէ զամենայն չարչարանս մարտիրոսաց ի մի կողմն դնեն, եւ զպսակն ի մի, քարշէ զկշիռն. որպէս ասէ Պօղոս. «ոչ են արժանի չարչարանք ժամանակիս հանդերձելոց փառացն. որք յայտնելոց են մեզ»։ Երրորդ՝ զի անապական է . որպէս ասէ Պօղոս։ «Նոքա որք ի մարմնաւոր ասպարէզն ընթանան՝ զեղծանելի պսակն առնուն. եւ մեք զանեղծանելին»։ Չորրորդ՝ զի պսակն այն զարդարեալ է զանազան պատուական ակամբ. որպէս ասէ Դաւիթ. «եդեր ի գլուխ նորա պսակ ի քարէ պատուականէ». եւ զայլ երեք տունն ասա՛։ Երկրորդ պատճառ պարտ է փութով ընթանալ. զի ամենայն գնացեալ սուրբքն՝ բարեկամք են մեզ. եւ ցանկան փութով երթալ մեզ. զի ի միասին պսակիցուք. որպէս ասէ առաքեալն. «սոքա ամենայնքն վկայեալք ի հաւատոցն, չեւ ընկալան զաւետիսն. Աստուծոյ վասն մեր լաւագոյն համարեալ, զի մի առանց մեր կատարեսցին»։ Այլեւ հրեշտակք ցանկան մեզ՝ զի լցցուք զտեղի անկելոցն։ Այլեւ սուրբ երրորդութիւն ցանկայ մեզ. հայր՝ զի ժառանգեսցուք զհայրենիս նորա. որդին՝ զի ցուցցէ հօրն զգնեալ հաւատացեալսս արեամբ իւրով. հոգին՝ զի գնամք որդէգիրքս առաջին նորա։ Երրորդ՝ պարտ է փութազ. զի բազում թշնամիք ունիմք յաշխարհիս. եւ բազում վիշտս հասուցանեն մեզ դեւք, եւ անօրէնք, եւ մարմինս մեր, եւ այլք. որպէս ասէ Դաւիթ. «յաճախեսցին հիւանդութիւնք նոցա. յետ այսորիկ ապա վաղվաղեսցին»։ Որպէս զգրաստն բարձեալ համարեն մախաթով՝ զի սուր հասցէ յօթեւանսն. նոյնպէս բառնայ ի վերայ մեր զաղքատութիւնս մեր, եւ արկանէ ի վիշտս, զի փութով ընթանամք ի ցաւոց մարմնոյս։ Չորրորդ՝ վասն գարշելի տեղւոյս. զի զի՛ է ժահահոտութեամբ, եւ փութով կոծանի. որպէս ասէ Յօհաննէս ի տեսիլն. «ելէք ժո՛ղովուրդք իմ ի դմանէ. եւ մի հաղորդիք մեղաց դորա»։ Հինգերորդ՝ պարտ է փութով ընթանալ. զի ժամանակս կա՛րճ է . եւ առ վաղիւն յոյս ոչ ունիմք. որպէս ասէ Յօհաննէս. «երանի որ ընթեռնու զբան յայսմ գրի. զի ժամանակս մերձեալ է։ Վեցերորդ՝ պարտ է փութով ընթանալ. զի ճանապարհն յոյժ հեռի է. որպէս ասէ Դաւիթ. «հեռի է ի մեղաւորաց փրկութիւն. զի զիրաւունս քո ոչ պահեցին»։ Եւ գիտելի է՝ զի ի մարմնաւոր ասպարէզս՝ ծերքն՝ եւ տղայքն՝ եւ տկարքն՝ եւ կանայք՝ ոչ կարեն ընթանալ. եւ հարկեւոր փառաւորքն ամաչեն։ Բայց ասպարէզն ոչ այսպէս. զի ծերքն լաւ ընթանան քան զտղայսն. տկարքն քան զառողջս. եւ կանայք քան զմարդիկ։ Եւ յայս ասպարէզս՝ հարկեւորացն պարտ է առաւել վազել եւ հասանիլ յարքայութիւն։ Զի ասեն իմաստունք, թէ երկու շարժումն կայ. մինն բնութեամբ է. եւ մինն բռնութեամբ եւ այսպէս զանազանին։ Այն որ բնական շարժումն է՝ ի սկիզբն յամրէ, եւ ի վերջն սուր. իսկ բռնութեամբ շարժումն ի սկիզբն սուր է զօրաւոր՝ եւ ի վերջն տկար։
       Զոր օրինակ՝ քարն որ զառ ի վայր գնայ՝ ի սկիզբն կամ կար է. եւ որչափ մօտենայ ի ներքին կողմն, զօրանայ շարժումն. զի յիւր տեղին քարշի։ Իսկ նետն զոր բռնութեամբ ձգեմք՝ ի սկիզբն զօրաւոր է. եւ որչափ ի վախճանն մօտի. տկարանայ շարժումն եւ անկանի ի վայր։ Նոյպէս հոգւոյ տեղիքն արքայութիւն է. եւ բնութեամբ ցանկայ հոգիս մեր երթալ անդր. իսկ մանկունքն եւ երիտասարդքն ի սկիզբն կենաց են. վասն այն ծուլանան եւ ոչ ցանկան արքայութեան. բայց յորժամ ծերանան եւ մօտենան ի մահն, առաւել շարժին ի սէր արքայութեան։ Բայց շարժումն դժոխոց՝ հակառակ է բնութեանս զի ամենայն մարդ սասանի ի նմանէ. այլ սատանայ որպէս նետ բռնութեամբ ձգէ անդ. ի սկիզբն կենացս յոյժ զօրաւոր է. զի ի տղայութեան առաւել ընթանայ յուտել ի պոռնկիլ եւ յայլլ այսպիսիս. բայց ի ծերութեան ժամանակն՝ տեսանէ զդժոխս բացեալ եւ յո՛յժ երկնչի. եւ կամ կարի ի մեղաց եւ թուլանայ. եւ անդրէն յետս զդառնալն ախորժէ որպէս նետ։ Ապա ուրեմն ծերքն եւ տկարքն՝ առաւել փութով ընթանան յերկնից արքայութիւն։ Վասն որոյ աասէ առաքեալն։ «Այնպէս ընթացարուք՝ զի հասանիցիք»։ Երկրորդ գլուխն՝ պարտ է մեզ իմաստութեամբ ընթանալ. ոպէս ասէ Պօղոս յեփեսացիս. «տեսջիլ եղբարք՝ որպէս ճշմարտիւ գնայցէք. մի իբերեւ անիմաստք, այլ իբրեւ զիմաստուն գնայցէք. եւ գնեցէք զժամանակս»։ Որպէս ասեն վարդապետք , թէ կեանք մարդկան ոչ այլ ինչ է, քան թէ ընթանազ ի մահ։ Ամենեքեան ծերք եւ տղայք՝ թէ մի օրեայք իցեն, յայս ճանապարհիս են. այլ ոմանք յաջ երթան յարքայութիւն. եւ ոմանք ի ձախ դժոխս. վասն այն Պօղոս ասէ թէ, «իմաստութեամբ գնայցէք»։ Զի իմաստունք փիլիսոփայք ասեն, թէ, ի վայրի եղանցն ոմանք յոյժ յիմարք են. եւ ոմանք իմաստունք զի յորժամ որսորդք եւ շունք գնան զհետ նոցա եւ բարձր աղաղակեն, յիմրաքն յետս հային թէ լսեմք. յայնժամ հասանին եւ նետով հարկանեն։ Իսկ իմաստունքն՝ բնաւ յետս ոչ հային. այլ յաղաղակելն՝ առաւել փախչին. եւ ոչ ընդ նոյն ճանապարհ գնան ընդ որ որսորդքն են. եւ ոչ ընդդէմ հողմոցն. զի մի զհօտն տարցեն ի շունսն։ Նոյնպէս ի մարդկանէ ոմանք յիմարք են. եւ ոմանք իմաստունք. զի յորժամ գնայ սատանայ զհետ նոցա, եւ զգեղեցիկ երդան եւ զգեղեցկապատկեր կինս տանի ընդդէմ նոցա, յիմարքն զձայնն լսեն եւ յերեսն հային. եւ խորհուրդ չար ծնանի ի սիրտս նոցա. յայնժամ սատանայ խոցէ եւ ըմբռնէ զնոսա։ Բայց իմաստունքն գիտեն զչարութիւն սատանայի. եւ բնաւ ոչ խոնարհին կամ հաւանին կամ հաւանին. այլ փախչին յանապատ ապաշխարւոթեան։ Եւ ընդ ա՛յլ ճանապարհ փախչիլն այն է՝ զի թէ սատանայ պոռնկութեան ճանապարհաւ գայ ի հետ, նոքա ընդ կուսութեան փախչին։ Եւ թէ ագահութեամբ՝ նոքա ընդ պարկեշտութեան. եւ յայլ այսպիսիս. եւ ոչ գնան հակառակ ընդդէմ հոգւոյն. այլ ամենայն օրինաց նմա հնազանդին. եւ վասն այն ոչ կարէ այսպէս ըմբռնել զնոսա։ Ապա ուրեմն պարտ է իմաստութեամբ ընթանալ։ Երրորդ գլուխն՝ պարտ է թեթեւ ընթանալ։ Զի զամենայն բեռինս մեղաց՝ ի բաց ընկենումք. որպէս ասէ Պօղօոս յեբրայեցւոց։ «զհպարտութիւն եւ զամենայն ծանր բեռինս ի բաց ընկեսցուք. եւ զմեղս կարեւորս. համբերւոթեամբ ընթասցուք ի պատերազմ որ առաջի կայ մեր. հայեսցուք ի զօրագլուխն մեր Քրիստոս»։ Ասա առաքեալն Պօղոս՝ երեք խրատ ուսուցանէ մեզ ընթանալոյ։ Նախ ասաէ՝ «զհպարտութիւն ի բաց ընկեսցուք». զի հպարտութիւն ոչ թողու որ հնազանդիմք օրինացն Աստուծոյ եւ ոչ թողու լսել զքարոզութիւն վարդապետաց. զի հպարտութեամբ հոգեւոր ցանկութիւն կատարեալ է հպարտին. վասն այն պարտ է թողուլ զհպարտութիւն, եւ ապա ընթանալ առ Քրիստոս. որ խոնարհութեամբ եկն յաշխարհս. եւ զխոնարհն եւ զհեզն սիրէ եւ ընդունի։ Իսկ հպարտն սատանայ է. եւ որ զհպրատութիւն ունի, առ սատանայ ընթանայ. եւ ոչ առ Քրիստոս. զի «Տէր ամբարտաւանից հակառակ կայ»։ Երկրորդ՝ ուսուցանէ զծանր բեռինս թեթեւացուցանել. զի կարասցուք ընթանալ. եւ ծանր բեռն ի վերայ հոգւոյս՝ մեղքն է. որպէս ասէ Դաւիթ։ «Անօրէնութիւնք իմ բարձրացան քան զգլուխ իմ. եւ որպէս բեռն ծանր ծանրացան ի վերայ իմ»։ Ե ո՞րպէս պարտ է թեթեւացուցանել. այսինքն, ի ձեռն զղջման խոստովանութեան եւ ապաշխարութեան թեթեւանայ մեղքն ի հոգւոյ եւ ի մարմնոյ մարդոյ։ Այլ եեեն ոմանք որք առաւել ծանրացուցանեն զբեռն. դնելով մեղս ի վերայ մեղաց. վասն այն Ասատուած դնէ տանջանս ի վերայ տանջանաց. աստ մարմնով, եւ անդ հոգւով եւ մարմնով. որպէս ասէ Դաւիթ. «դիր զմեղս ի վերայ մեղաց նոցա. զի մի մտցեն յարդարութիւն քո»։ Այլ պարտ է մեզ զբեռինս ապաշխարութեամբ թեթեւացուցանել. եւ զայն ապաշխարութիւն համբերութեամբ տանիլ, եւ ոչ ձանձրանալ. որպէս եւ Տէրն ասէ. «համբերութեամբ ձերով ստասջիք զոգիս ձեր»։ Եւ աստ առաքեալն ասէ. «համբերութեամբ ընթասցուք ի պատերազմ, որ առաջի կայ մեզ». զի պատերազմ է ընդ մարմնոյ չարչարանքն եւ տանջանքն. պահքն՝ աղօթքն՝ ողորմութիւն, եւ այլն. պատերազմէ զհեշտ սովորութիւն մարմնոյն թողուլ. եւ զլայն եւ արձակ ճանապարհն մոռանալ։ եւ ընդ նեղ եւ ընդ անձուկն գնալ. եւ ապա կարէ պատերազմիլ ընդ սատանայի եւ յաղթել։
       Երրորդ բան ուսուցանէ Պօղոս, եթէ «հայեցարո՛ւք ի զօրագլուխն մեր Քրիստոս»։ եւ երեք ազգ է հայիլն զհետ առաջնոցն օրինակաց։ Առաջին օրինակ է Քրիստոս զի նախ չարչարեցաւ՝ եւ ապա եմուտ ի կեանսն. որպէս ասէ Պօղոս. «փոխանակ ուրախութեան որ նմա առաջի կայր՝ զի Աստուած էր եւ որդի Աստուծոյ յանձն էառ վասան մեր զխաչն. արհամարհեաց զամօթ. նստաւ ընդաջմէ մեծութեան ի բարձունս»։ Այսպէս յառաջնորդն մեր Քրիստոս պարտ է նայիլ. զչարչարանս կրել, եւ ապա ի փառս հասանիլ։ Երկրորդ՝ զի ի ճանապարհս արքայութեան տեսանեմք զհետս ոտից սրբոցն, որք նախ քան զմեզ ընթացան. որպէս սուրբն Թէոդորոս. սուրբն Սարգիս եւ Մարտիրոս եւ այլք։ Եւ որք թիւրին ի կենաց ճանապարհէն՝ յետս անկանին եւ ոչ հասանին նոցա. եւ որք ընթանան զհետ մարտիրոսացն եւ զինուորացն՝ ոչ յետս անկանին ի կենաց ճանապարհէն։ Երրորդ՝ զիոնիմք բազում առաջնորդս վարդապետս եւ քարոզօղս. որք նստեալ են ի վերայ ճանապարհիս. եւ աղաղակեն, թէ ա՛յս է ճանապարհ արքայութեան. որպէս ասէ Դաւիթ. «խոտորեա ի չարէ եւ արա՛ զբարի». ա՛յս է հետ առաքելոցն եւ մարտիրոսացնեւ ճգնաւորացն։ Եւ այս գիտելի է՝ թէ անհաւատքն ընդ այս հետոցս ոչ ընթանան, եւ ոչ հասանին յարքայութիւն, ներումն կայ նոցա. զի առաջնորդ ոչ կայ նոցա. եւ ոչ բարի օրինակ. այլ չար օրինակ. եւ չարութիւն. եւ չար ուսուցիչ. եւ ճշմարիտ քարոզօղ ոչ ունին։ Իսկ քրիստոնեայքն որք ունին բարի առաջնորդ զՔրիստոս, եւ զառաքեալսն եւ զմարտիրոսն եւ զքարոզօղս, եւ ոչ ընթանան ընդ բարի ճանապարհն, նոցա ներումն ոչ է. որպէս ասաց Քրիստոս. «իմ եթէ չէր եկեալ եւ խօսեցեալ ընդ նոսա, մեղ ինչ ոչ գոյր նոցա. բայց արդ չի՛ք պատճառ վասն մեղաց նոցա»։ Ապա պապրտ է մեզ զմեղաց բեռինս թեթեւեցուցանել եւ ընթանալ զհետ Քրիսոտոսի։ Դարձեալ՝ որ կամի վազել՝ եւ երկայն է հանդերձն, ոչ կարէ. պարտ է կտրել, կամ ի վերայն կարճել գրիճել. եւ թէ մերկանայ, թէպէտ ամօթ է, բայց աղէկ վազէ։ Եւ քուշտակիրն յորժամ գօտէմարտի, մերկանայ եւ լաւ կռուի։ Ցուցանէ հանդերձն զագահութիւն՝ որ երկայնացեալ է, եւ ամենեւին ոչ յագենայ. եւ այս յոյժ արգիլէ յերկնից ճանապարհէն. վասն այն պարտ է կարճել կամ զսպել զինքն. եւ ամենեւին մերկանալ. որպէս առաքեալքն ասացին. «մեք թոթղաք զամենայն եւ եկաք զհետ քոյ». յայնժամ կարեմք գօտէմարտիլ ընդ սատանայի. Զի նա մերկ կռուի ընդ մեզ. վասն այի զմեծատունսն խիստ ի վայր ձգէ. զի մեծ հանդերձ եւ շալակ են բարձեալ. բայց զաղքատն դժուար յաղթէ զի մերկ են. եւ թէպէտ աղքատն մերկ ենե, եւ ի մարդկանէ նախատին, բայց յորժամ յաղթեն, մեծ պսակ առնուն ի թագաւորէն Քրիստոսէ։
       Դարձեալ՝ զպատուական սկեռլատն յորժամ հանդերձ կարեն, օրըստօրէ կարճանայ. եւ վատ չուխայն օրըստօրէ երկայնանայ։ Նոյնպէս լաւք եւ սուրբք՝ օրըստօրէ զվարս իւրեանց նեղեն եւ կարճացուցանեն ապաշխարութեամբ՝ պահօք՝ եւ աղօթիւք, եւ այլն. իսկ վատթարքն՝ օրըստօրէ երկայնեն ուտելով՝ ըմպելով հպարտանալով՝ ծուլանալով եւ այլովն։ Վասն այն պարտ է յամենայն իրաց որ արգիլէ զհոգեւոր ճանապարհն, պատրաստ կենալ. եւ ապա կարէ ընթանալ։ Եւ դարձեալ՝ զորօրինակ եւ թէ ոք առնէ զթիկունս յարեգակն, եւ թէ ոք առնէ զթիկունս յարեգակն, եւ տեսանէ զստուեր մարդոյ առաջի իւր , եւ կամի հասանիլ եւ ըմբռնել զգլուխն, ո՛րքան սա վազէ, եւ նա փախչի ի նմանէ. յարեգակնէն հեռանայ. եւ ստուերին ոչ հասանի։ Նոյնպէս որ զթիկունս յԱստուած շրջէ, եւ կամի ի ստուեր մեծութեան աշխարհիս ի գլուխն հասանիլ , յԱստուծոյ հեռանայ եւ ի գլուխ փարթամութեան ցանկութեան ոչ հասանի։ Իսկ իմաստունն՝ զերեսն յարեգակն առնէ. եւ ի ստուերէն փախչի. ո՛րչափ խիստ վազէ, յարեգակն մօտի. եւ ըստուերն հետ իւրեանն գնայ ի հարկէ։ Նոյնպէս որ զմիտս յԱստուած հայեցուցանէ , եւ կամի փաշչիլ ի մեծութենէ եւ ի փառաց աշխարհիս, սա իհարկէ զեհտ գնայ։ Դարձեալ՝ զանազան է ճանապարհ արքայութեան. այլ կերպիւ կարեն գալ քահանայքն, եւ ա՛յլ շինականքն. այլ ամուսնացեալքն, եւ ա՛յլ կուսանքն։ Զի ճանապարհք քահանային՝ դժուար է քան զաշխարհականին. զի նա գիտուն է եւ ուսուցանէ. եւ սա տգէտ եւ ուսանի։ Նոյնպէս կուսանաց ճանապարհն՝ դժուար է քան զամուսնացելոցն։ Եւ ամենայն մարդ ըստ իւր կերպին՝ զճապարհն դիւր եւ դժար ընթանայ։ Այլ հանապզ եւ միշտ անհանգիստ կեալ պարտ է որ ի տեղին հասանի։ Զի ոչ գովին այնոքիկ՝ որք ընդ առաւօտն ելանեն ի ճանապարհ, կամ ի սկիզբն շուտով, եւ յետոյ յամր. այլ այնոքիկ գովին՝ որրրք մինչ ի վախճան ընթանան. զի լինի որ ուժով մարդիկ՝ մինչ ի կէս օրն ընթանան. եւ տեսանեն թէ ճանապարհս կարճ է, նըստին յուտել եւ յըմպել. եւ քնին եւ մնան ի տեղին. իսկ տկարքն եւ անզօրքն՝ երկնչին յիւրեանց տկարութենէն. եւ հանապազ ընթանան եւ հասանին յօթեւանն։ Այսպէս ոմանք ելանեն ընդ առաւօտս մանկութեան՝ եւ ընթանան մինչեւ յերիտասարդութիւն ապաշխարութեամբ, եւ ծուլանան. զի հանապազ ոչ ընթանան մինչ ի վախճանն. եւ ոչ հասանին յարքայութիւն յերկնից։ Բայց մեղաւորք թէպէտ յետոյ սկսանին, երկնչին ի մեղաց իւրեանց. եւ հանապազ զբարիս գործելով հասանին առ Քրիստոս, եւ հանգչին յարաքայութեան. որպէս ասէր Քրիստոս վասն ծուլիցն հրէից՝ քահանայիցն եւ փարիսեցւոցն. «ամէն ասեմ ձեզ՝ զի մեղաւորք եւ պոռնիկք յառաջեսցեն քան զձեզ յարքայութիւն երկնից»։ Վասն որոյ պարտ է մեզ ամենեցուն հանապազ զգուշանալ. եթէ մեղաւոր ես՝ պարտ է հանապազ ի յապաշխարութիւն մեղացն լինիլ. զի մի սատանայ դարձեալ ի յառաջին մեղսն քարշեսցէ. եթէ արդար ես՝ պարտ է հա՛նապազ զգուշ կենալ. զի մի անկցիս ի մեղս, եւ կորուսցես զամնայն արդարութիւնս։ Այլ արիութեամբ եւ բարի գործով եւ հաստատուն հաւատով՝ զյոյսն ակնարկութեան ի Քրիտոս ունել՝ որ ասէր «եկա՛յք առ իս ամենայն աշխատեալք եւ բեռնաւորք. եւ ես հանգոցից զձեզ։
       Եւ վասն երկնաւոր հանգստեանն եւ մեծամեծ խոստմանն՝ ըզքաղցր լուծ ապաշխարութեան մերոյ թեթեւ համարիլ. եւ փութով հասանիլ ի նաւահանգիստն Քրիստոս. որ նոյն ինքն է արքայութիւն երկնից եւ կեանք յաւիտենական. նմա եւ հօր իւրում եւ հոգւոյն սրբոյ՝ փառք պատիւ եւ իշխանութիւն յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։