Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՀՐԵՇՏԱԿ լինել յԱստուծոյ առ մարդիկ, եւ ՚ի սոցանէ միջնորդ խաղաղութեան առ Աստուած. ըստ այնմ զոր մարգարէն ասէ առ սոսա. «Շրթունք քահանայիդ զգուշասցին գիտութեան, վասն զի օրէնս խնդրեսցեն ՚ի քահանայիդ զգուշասցին գիտութեան, վասն զի օրէնս խնդրեսցեն ՚ի քէն՝ որ հրեշտակ ես տեառն ամենակալի »։ Յայտ արար՝ թէ չէ բաւական սորա միայն սրբութիւն անձին, այլ պարտի զկատարեալն ունել զգիտութիւն աստուածայնոցն. զի ՚ի խնդրելն ՚ի նմանէ զճանապարհս ընթացից օրինացն Աստուծոյ ժողովրդեանն՝ կարող լիցի ցուցանել զուղիղն։ Եւ ցուցանէ ո՞րպէս, եթէ ոչ յորժամ ապացոյց բարբառոյն զանձն տայ, եւ զպէսպէս իմաստութիւնն նմին օժանդակ, զոր դիւրաւ մի ոք համարեսցի ստանալ. այլ զոր օրինակ հրեշտակ թագաւորին ոչ միայն ուշ ունի ուր առաքի պարզաբար զհրամանսն ասել, այլ այնպէս ձեւացուցանէ զնոյնն որով հնարաւոր կարծիցէ զհաւանութիւնն, եւ ջան նորա որ միայն ՚ի պատմելն՝ այլ եւ ՚ի հնազանդեցուցանելն. պարտական է ամենայն իրօք եւ կարգեալն յայս պատիւ յԱստուծոյ հրեշտակ եւ հրամանատար նորին՝ քահանայք, նախ զամենայն կամս եւ զպատուիրանս Աստուծոյ որ ՚ի հին եւ ՚ի նոր կտակարանս ամփոփեալ յանձինս իւրեանց ամբարել, եւ ըստ նոցա զընթացս քաղաքավարութեան կերպացուցանել. եւ ոչ այնու բաւականանալ՝ այլ ուսելոցն հրեշտակ լինել, եւ ՚ի դիմաց Աստուծոյ միշտ վայելչապէս ժողովրդեանն զնոյն պատմել. այսինքն այլով օրինակաւ խօսել ընդ մանուկն, եւ այլ ընդ ծերն, այլ ընդ յանցաւորն, եւ այլ ընդ բարեգործն. ոչ զնոյն օրինադրել ամուսնացելոյն եւ կուսին, ըստ որում գրէ պարզաբար առ Տիմոթէոս՝ առաքեալն։ Ապա որպէս յարացոյցն հրեշտակ թագաւորին՝ նուաճեալ զաշխարհն իմաստութեամբ առ նոյն վերստին դառնայ փոխեալ զբարբառ իւր. եւ որ աստ զթագաւորն ահաւոր եւ բուռն ցուցանէր, եւ առ որս եկն՝ զնոսա ստամբակս, մտեալ առ նա զթագաւորին քաղցրութիւն այնուհետեւ յիշէ, եւ աշխարհին հնազանդութիւնն. այլ եւ պատարագ ածեալ ՚ի նոցանէ՝ ՚ի հաշտութիւն նովաւ աղերսէ. ըստ այսմ եւ սա քահանայս՝ յետ ժողովրդեանն ցուցանելոյ ահաւոր զօրէնսն եւ զհրամանս Աստուծոյ, դառնայ առ նոյն աղօթիւքն, եւ զմարդասիրութիւնն նմին յուշ ածելովն՝ յիշէ զպէսպէս ողորմութիւնն ՚ի վեր քան զարժանն մարդկան եղեալ . եւ խոնարհ կերպարանօք եւ արտօսրալիր հայցուածովք թախանձէ զնա, մանաւանդ եւ զսոցայն տառապանսն պատմէ առ որս եկն հրեշտակ. Վտանգին, տէր, անմարմմին ունին թշնամի, անզեղջ չարագործ՝ մարտակից. ներեա գթելոյն սոցա քում պատուիրանի. մարմնոյ վիճակեցան աղցաւոր կրից, նախախնամեա զսոսա յիւրեանց տառապանսն։
       Այսպիսի է զօրութիւն ամենայն քահանայական աղօթից փոխանակ ժողովրդեանն եւ վասն նոցին պաղատանք. ապա տայ եւ պատարագ ՚ի սոցանէ Աստուծոյ Հօր՝ պատճառ եւ միջնորդ խաղաղութեան։ Եւ սա ո՞վ այլ ոք, եթէ ոչ այն որ եկն ոչ դատել զաշխարհ, այլ փրկել, որ կայ ընդ աջմէ Աստուծոյ բարեխօս վասն մեր. եւ միշտ կենդանի առնել կարող է զինքեամբ մատուցեալսն առ Աստուած. որպէս գրեաց Պօղոս. Յիսուս Քրիստոս Աստուած ճշմարիտ եւ գլուխն եկեղեցւոյ իւրոյ. զոր առեալ ՚ի մէնջ որպէս զգլուխ՝ նովաւ զամենայն անդամս դնէ նուէր ՚ի վերայ սրբոյ սեղանոյն Աստուծոյ Հօր՝ ասելով, տկարացան տէր, հեղգացան, ծոյլ գտան առ կատարումն քո սուրբ պատուիրանին. մեղաք եւ անօրինեցաք. եւ սահմանեցեր «Անձն որ մեղիցէ նոյն եւ մեռցի ». արդ այս տէր մեր եւ գլուխ մեռանի վասն մեր մարմնով, եւ մեք ամենեքեան մեռանիմք ընդ սմա կամօք. արդարացո զմեռեալքս ՚ի մեղաց մերոց, զորոց դատապարտութիւնն սա յանձն իւր ընկալաւ, որ անմեղս է. եւ սրբեա սովաւ զխիղճ մտաց մերոց՝ կենդանապէս պաշտել զքեզ Աստուած կենդանի. քանզի տեսանես, ահա մահ եղեւ վասն ուխտին, որում յանցաւորք գտաք՝ առցուք զաւետիսն հրաւիրեալքս ՚ի ժառանգութիւն կենացդ յաւիտենից. այս է քահանայագործելն։