ԲԱՆԱՒՈՐԱԿԱՆ
պատարագին
նուիրագործութիւն
՚ի
քահանայէս
լրումն
էառ,
այսինքն
խորհուրդ
եւ
յիշատակ
չարչարանացն
Քրիստոսի.
զոր
նշանակացս
հաստատութեամբ
ետ
՚ի
ձեռս
Աստուծոյ
Հօր՝
վերահայեցողութեամբ
իմացողականն
աչաց.
որոյ
եւ
ընկալաւ
փոխարէն
զիջումն
ազդման
եւ
զօրութեան
Հոգւոյն
Քրիստոսի
՚ի
վերայ
ընծայիցն .
որով
մեռեալ
նիւթն
կենդանացաւ,
եւ
անշունչն
հոգիացաւ,
եւ
ապացոյցն
ճշմարտեցաւ,
եւ
նշանակ
մարմնոյն
Քրիստոսի
անըստգիւտ
հաստատութեամբ
մարմին
Քրիստոսի
կատարեցաւ։
Իսկ
մարմին
Քրիստոսի
յորժամ
լսես,
բանաւորապէս
իմա՛
զխորհրդոյս
զօրութիւն,
եւ
մի՛
տարակուսանօք
յանբան
հաւատն
յենուր ,
ըստ
արտաքին
բարբառոյ
հաւատալ,
եւ
իմացողական
մտաց
հաւատով
մնաս
անհաւան,
տեսեալ
զի
զոր
մարմին
եւ
արիւն
անուանես՝
ոչ
է
միս
եւ
արիւն,
այլ
հաց
եւ
գինի.
այլ
գիտեա
զի
մարմին
Քրիստոսի
հաւատամք
զսա՝
յաղագս
Հոգւոյն
Քրիստոսի
՚ի
նոյն
բնակելոյ,
եւ
զՀոգին
Քրիստոսի
ասեմք,
ոչ
թէ
իբրեւ
՚ի
նմանէ
յառաջ
սկիզբն
առեալ
եւ
բղխեալ՝
որ
է
անձնաւոր
հաւասար
նմին,
եւ
համափառ
բղխումն,
այլ
՚ի
Հօրէ։
Բայց
զի
Քրիստոս
զնա
նախ
ընկալաւ
յինքն
ըստ
մարմնոյ
նորն
Ադամ՝
պայծառացեալ
փչմամբն,
զոր
կորոյս
առաջինն
Ադամ,
եւ
՚ի
մեզ
շնորհն
՚ի
ձեռն
Քրիստոս
ի
նովաւ
եւ
՚ի
նմանէ
տարածեցաւ.
վասն
այսորիկ
եւ
Հոգի
Քրիստոսի
ասեմք.
ըստ
այսմ
եւ
առաքեալ
զանդամս
Քրիստոսի
տաճար
անուանէ
Հոգւոյն
Աստուծոյ.
այսպէս
եւ
տէրն
առ
առաքեալսն
եդ,
«Մխիթարիչ
Հոգին
սուրբ
զոր
առաքեսցէ
Հայր
յանուն
իմ
»,
այսինքն
թէ
իմոյս
լինի
անուան
առ
ձեզ
հաստատիչ։
Բայց
ըստ
կարի
մերում
այսպէս
երեւելի
առնեմք
զխորհրդոյս
զօրութիւն.
Հայր
եւ
Որդի
եւ
սուրբ
Հոգին
մի
են
ըստ
կամաց
աստուածութեան
բնութեան
եւ
փառաց,
եւ
որիշ
ըստ
անձնաւորութեան
եւ
դիմաց.
իսկ
գիտութիւն
բաշխէ
եւ
շնորհս
իջուցանէ
՚ի
հրեշտակս
եւ
՚ի
մարդիկ
կամօք
Հօր
եւ
Որդւոյ
Հոգին
Աստուծոյ։
Զնա
ընդունէր
եւ
առաջին
մարդն՝
հաւասար
հրեշտակաց
իմանալի
լուսաւորութիւն.
իսկ
յետ
յանցանացն
բարձաւ
՚ի
նմանէ
շնորհն.
զոր
յորժամ
կամեցաւ
Աստուած
յառաջին
փառսն
հանել,
ոչ
Հոգւովն՝
այլ
Որդւովն
տնօրինեաց
զխորհուրդն.
եւ
զայս
ոչ
յայտնի,
այլ
անհաս
՚ի
հրեշտաւաց
եւ
՚ի
մարդկանէ
եւ
՚ի
դիւաց։
Քանզի
եկն
Որդին
Աստուծոյ,
անճառ
խառնմամբ՝
յօդեաց
իւր
մարմին
՚ի
կուսէն,
եւ
ծնաւ
նովաւ.
եւ
սատանայ
ոչ
ծանեաւ՝
թէ
աստուածութիւնն
Որդւոյ
խառնեալ
էր
ընդ
մարմինն,
այլ
՚ի
կարծիս
մնաց.
է՞ր
վասն .
զի
մի՛
զառաքինութիւն
մարմնոյն՝
զօրութեանն
Աստուծոյ
տացէ,
եւ
զարդարութեամբ
փրկութիւն
մարդկան՝
իշխանութեամբ
դատեսցի.
վասն
այսորիկ
լոյս
աստուածութեանն
՚ի
խաւար
մարմնոյն
լուսաւորէր,
եւ
խաւարին
արարիչ
եւ
մեղացն՝
նմա
ոչ
եղեւ
հասանելի,
եւ
ոչ
իշխան
աշխարհի
զնա
ծանեաւ.
այլ
զի՞նչ.
անհաս
էր
՚ի
նմանէ
աստուածութիւնն
որ
՚ի
մարմնին,
եւ
զմարմինն
մատնեաց
՚ի
ձեռս
նորա
բնաւորականն
կրիւք։
Իսկ
նա
ոչ
ինչ
կարաց
ընդ
կրից
մարմնոյն
յիւրոցն
ներգործութեանց
խառնել.
քանզի
լոյսն
որ
՚ի
նմա
էր
ճշմարտապէս՝
որոշէր
զբնաւորապէս
մարմնոյն
խաւար,
եւ
զարտաքինն՝
զոր
չարն
ընդ
նմին
խառնել
մեքենայէր.
ուստի
եւ
զիւրն
կրէր
ստուգութեամբ,
իսկ
՚ի
նորայն
եւ
ոչ
բնաւ
հպել
արժանի
առնէր,
այլ
միայն
տեսանէր։
Իսկ
սատանայ
զայս
ոչ
կարէր
տեսանել՝
թէ
զայս
արկածքս
զոր
ես
ջանամ
՚ի
մարմինս
Աստուծոյ
արկանել,
աստուածութիւնն
որ
՚ի
սմա
է՝
իմանայ,
եւ
զմարմինն
իւր
՚ի
բնաւորական
ասպարէզն
անսայթաք
կառավարէ,
ըստ
այնմ.
«Եթէ
էր
ծանուցեալ,
ոչ
արդեօք
զտէր
փառացն
՚ի
խաչ
հանէին
».
այլ
որքան
պարտ
էր՝
եւ՛ս
առաւել
ջանիւ
զպատերազմական
հնարս
ժողովէր,
եւ
ոչ
ինչ
բնաւ
կարաց
ներգործել
՚ի
տէրն
մեր,
ոչ
թէ
ըստ
մարմնոյ
միայն,
այլ
եւ
ոչ
ըստ
խորհրդոց.
քանզի
աստուածութիւնն
քննիչ
խորհրդոց
ընդ
անմարմնական
հոգին
միացեալ՝
զնա
կառավարէր,
եւ
նովաւ
զմարմինն.
յաղագս
այնորիկ
եւ
նա
միայն
արդար
՚ի
մարդկանէ,
զի
զխորհուրդս
կառավարեաց
արդարութեամբ
եւ
անմեղութեամբ,
որ
այլ
ումեք
անհաս
էր.
ապա
թէ
ոչ՝
մարմնով
բազումք
եղեն
արդարք,
բայց
ոչ
փրկեցաք
նոքօք,
զի
՚ի
հոգիս
մխեցաւ
չար
արկածիցն
նետք
՚ի
բնաւիցս,
բայց
՚ի
նմանէ՝
որ
զամենայն
մերկ
տեսանէր
եւ
զգուշաբար
պարսպէր։
Իսկ
յորժամ
կատարեցաւ
մարմնական
հասակաւն,
եկն
առ
Յովհաննէս
՚ի
մկրտութիւն.
ո՞յր
աղագաւ.
զի
նա
վկայ
լիցի
եթէ
նա
մարմնով
զամենայն
արդարութիւն,
եւ
ոչ
մեղաւ։
Եւ
վկայեաց
ո՞րպէս.
քանզի
որք
մկրտէին
իջեալ
՚ի
ջուրսն՝
խոստովանէին
Յովհաննու
զմեղս
իւրեանց,
եւ
ապա
ելանէին.
իսկ
տէր
մեր
վաղվաղակի
էջ
՚ի
ջուրն
եւ
ել ,
ոչինչ
գիտելով
զանձին
խիղճ
մարմնովն
Ադամայ,
այն
մարմնովն
որ
մինչեւ
՚ի
նա
խադալիկ
էր
դիւաց,
որք
միայն
՚ի
նմանէ
պարտեցան,
վասն
այսորիկ
եւ
բացան
նմա
երկինքն,
եւ
էջ
Հոգին
Աստուծոյ,
այն
որ
հեռացեալ
էր
յԱդամայ,
վերստին
դարձեալ
՚ի
վերայ
մարմնոյն
Ադամայ.
ոչ
չափով
եւ
ոչ
զօրութիւն
տալով,
այլ
տնօրինաբար,
զի
զիւրն
շնորհ
ընկալցի
դարձեալ
մարդկութիւնս
յԱստուծոյ,
այսինքն
Որդւովն
զՀոգին,
որով
եւ
վարեցաւ
՚ի
փորձութիւնն,
եւ
յետ
յաղթութեանն
դարձաւ
՚ի
նշանագործութիւնն՝
նորին
զօրութեամբ,
զոր
ծանեաւ
սատանայ
արժանապէս
ընկալեալ
ըստ
ամենապայծառ
մաքրութեանն
զՀոգին։
Բայց
զՈրդւոյ
աստուածութիւնն
միացեալ
ընդ
մարմինն
եւ
ոչ
այժմ
իմացաւ,
այլ
գործէր
զնշանսն
որպէս
զմի
ոք
՚ի
մարգարէիցն
տնօրինաբար
զօրութեամբ
Հոգւոյն,
ոչ
թէ
իբր
զտկար,
այլ
խորհրդոյ
արդարութեանն
իւրոյ
ուղղիչ
առ
մերն
փրկութիւն.
ապա
թէ
ոչ,
ըստ
որում
գրեաց
Աստուածաբան,
ոչ
տայ
Հայր
Որդւոյ
զՀոգին
եւ
ոչ
չափէ,
սակայն
տնօրինաբար
ետ
նա,
եւ
սա
ընկալաւ։
Յետ
այնորիկ
եւ
արդարն
՚ի
վերայ
անարդարոցս
մեռաւ.
է՞ր
վասն.
զի
ինքն
միայն
եղեւ
արդար
առաջի
Աստուծոյ,
եւ
զմարմնոյս
եցոյց
մաքրութիւն։
Պարտ
էր
զի
եւ
մեք
նովաւ
փրկեսցուք,
եւ
փրկեցաք՝
ոչ
ձրի,
այլ
զարիւն
Որդւոյն
ընկալեալ
գինս
Հօրն.
եւ
անմեղին
մահուամբն՝
հայր
մեղաց
մարդկան
նշաւակեալ
խայտառակեցաւ
եւ
դատապարտեցաւ,
այսինքն
բանսարկուն.
եւ
պատառեալ
Հօր
վասն
մահուան
Որդւոյն
զձեռագիր
մերոյ
հակառակութեանն՝
ետ
դարձեալ
նովաւ
եւ
՚ի
նմանէ
մարդկան
զշնորհ
օծութեանն
Հոգւոյն։
Զորհամբարձեալ
Քրիստոսի
յերկինս,
եւ
յինքն
ընկալեալ
՚ի
Հօրէ
վարձ
իւրոյ
աշխատութեանն՝
սփռեաց
յարարածս.
այսպէս
հոգին
տարրացուցանէ
զմեզ
՚ի
Քրիստոս,
իբր
զկենդանութիւն
սփռեալ
՚ի
գլխոյն
՚ի
յանդամս։
Ըստ
այսմ
օրինակի
եւ
այժմ
եղեւ.
քանզիտալով
քահանային
զՈրդին
՚ի
դիմաց
մարդկութեանս
Հօրն,
ընկալաւ
սիրով,
եւ
ետ
՚ի
նա
՚ի
Քրիստոսի
միջնորդն
զփոխարէն
հատուցումն
պատարագին
զՀոգին,
այսինքն՝
զի
աղաչանօք
նորա
եւ
բարեխօսութեամբ
առաքեաց
զնա
յանուն
նորա,
ըստ
այնմ.
«Հոգին
ճշմարտութեան՝
զոր
առաքեսցէ
Հայր
յանուն
իմ
».
իսկ
նա
եկեալ
յանուն
Քրիստոսի
եւ
նովաւ
եւ
՚ի
նմանէ,
զհացս
արար
մարմին
Քրիստոսի.
այսինքն
ոչ
ըստ
որակութեան
փոփոխեալ
՚ի
միս
եւ
յարիւն,
այլ
զի՞նչ.
համանունաբար
անուանին
եւ
են
մարմինք
՚ի
չորից
տարերց
բաղկացեալք,
որպէս
միսն
եւ
հացն,
եւ
որպէս
գինին
եւ
արիւնն.
եւ
չէ
՚ի
նոսա
բնութեանց
զանազանութիւն,
այլ
որակութեանց
միայն։
Արդ
նոյն
Հոգին,
որ
էջ
եկաց
՚ի
վերայ
մարմնոյն
Քրիստոսի
տնօրինաբար,
եւ
օծ
զնա
Քրիստոս
ըստ
մարմնոյ
զմիշտ
օծեալն
անճառ
միութեամբն
Որդոյ ,
նոյն
ինքն
եւ
այժմ
էջ
յառաջի
եդեալ
նշանակս
մարմնոյ
եւ
արեան
՚ի
հացս
եւ
՚ի
գինիս,
եւ
օծ
զօրութեամբ
զհամէութիւնս
մարմնոյն
Քրիստոսի,
հոգին
Քրիստոսի,
մարմին
Քրիստոսի։
Հոգի
Քրիստոսի
ասեմ,
իբր
տնօրինաբար
առեալ
՚ի
Հօրէ
եւ
ոչ
եթէ
՚ի
նմանէ
բղխեալ,
յաղագս
որոյ
եւ
զսոյն
մարմին
Քրիստոսի
կատարեաց՝
ըստ
բնութեան
մարմնոյ
եւ
ըստ
հոգւոյ
եւ
զօրութեան
եղեալ
մարմին
Քրիստոսի,
եւ
ոչ
ըստ
գունոյ
կամ
որակութեան.
այլ
զի
հոգին
Քրիստոսի
՚ի
սոյն
ճշմարտապէս
մարմին
Քրիստոսի,
որպէս
եւ
լոյս
արեգական
՚ի
յօդ
խառնեալ՝
օդն
՚ի
լոյս
փոփոխի.
եւ
զի
մի
հոգի
է՝
որ
զամենայն
տիեզերաց
պատարագս
լնու
եւ
կենդանացուցանէ,
մի
մարմին
Քրիստոսի
ասին
ամենայնքն.
ուստի
եւ
աղօթք
նոցա
որ
սովաւ՝
հանգչին
՚ի
վերայ
իրերաց,
յորժամ
հաւատան
՚ի
միմեանս
սիրով։
Արդ
այժմ
աստուածացեալ
Հոգւովն
նշանակքս,
եւ
ճշմարիտ
մարմին
եւ
արիւն
Քրիստոսի
եղեալ
օրինակքս,
եւ
միջնորդութեամբ
մահուն
Քրիստոսի
յիշատակաւն
հոգիացեալ
պատարագս,
եւ
աստուածութեանն
վերահայեցողութիւն
՚ի
ստորինս
ցուցեալ,
այսուհետեւ
յառաջ
բերէ
քահանայն
ըստ
կարգի
զխնդիրս
հայցուածոց
իւրոց,
որոց
աղագաւ
եւ
զբանաւոր
պատարագն
ընծայեաց։
