Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
«ՔՐԻՍՏՈՍ պատարագեալ բաշխի ՚ի միջի մերում »։ Տեսանե՞ս թէ ո՛րպէս ՚ի քահանայէն առեալ զբանն աւետեաց՝ ընդ եղանակս արկեալ գեղգեղեն, եւ զմիտս եւ զմարմին ամենեցուն բանիւն եւ եղանակաւն ՚ի խնճոյս ցնծութեանն շարժեն։ Բայց եկ եւ զզօրութիւն ասացելոցս քննեալ ծանիցուք։ «Քրիստոս պատարագեալ բաշխի ՚ի միջի մերում ». այսինքն թէ ո՛վ եկեղեցի, ծանիր սոսկալի խորհուրդ. զի Զրիստոս այն զոր ՚ի միջոյ մեր վերածեալ քրովբէապէս տուաք ՚ի ձեռս քահանային՝ պատարագ մատուցանել Աստուծոյ Հօր փոխանակ ամենեցուն, նոյն ինքն մատեաւ ՚ի յերկինս , եւ զհաշտութիւնն առ Աստուած եւ առ մարդիկ ուղղեալ, այժմ դարձեալ գայ ՚ի մէջ մեր պարգեւ ՚ի Հօրէ, եւ դեղ կենաց բաշխի ամենեցուն։
       «Զմարմին իւր տայ մեզ կերակուր, եւ զսուրբ զարիւնն իւր ցօղէ ՚ի մեզ »։ Որպէս ասացաք, զառ ՚ի քահանայէն ասացեալն սոքա վերստին առեալ եղանակաւս համեղացուցանեն. զի նա ՚ի սուրբ մարմնոյ եւ յարենէս Քրիստոսի ասաց՝ եկայք ճաշակեցուք, սոքա առեալ զնոյն, ծափս հարեալ սրտիւք, կայթելով նուագեն։ Իսկ թէ ո՛րպէս տայ զմարմին իւր եւ զարիւն, բազում անգամ ասացեալ է։
       «Մատիք առ տէր, եւ առէ՛ք զլոյս »։ Քահանայն ասաց, եկայք ճաշակեսցուք սրբութեամբ. սոքա ընդ նմին յորդորեն զեկեղեցւոյն բազմութիւն. մատիք, ասեն, ՚ի կոչումն քահանային առանց հեղգալոյ։ Բայց զի՞նչ է զօրութիւն մարգարէականս բանի։ Լոյս՝ հանապազ գիրք զիմանալի գիտութիւնն կոչեն, որպէս եւ Քրիստոս զանձն անուանէր եւ զառաքեալսն. արդ սոյն իմացողացն լոյս է տիրապէս՝ որք այնպէս մատչին ընդունել, զի գիտեն հաւատով թէ ՚ի մերձենալա ՚ի սա՝ ըստ անսուտ խոստմանն յամենայն մեղաց մեր սրբիմք։
       «Ճաշակեցէք եւ ետսէք, զի քաղցր է տէր »։ Զո՞ ճաշակեմք, եւ զտեառնն քաղցրութիւնն իմանամք, ասա ինձ. զլոյսն. զի թէ զլոյսն մտօք ընդ զգալի հացիս ոչ ուտեմք, զտեառնն քաղցրութիւնն ոչ կարեմք ճաշակել. ապա թէ ունիցիմք առաջի՝ սորա զոր վասն մեր մահն, եւ զՀօր նովաւ հաշտութիւնն, եւ զՀոգւոյն սրբոյ վասն այնր յիշատակի՝ մարմնովս Քրիստոսի ՚ի մեզ անցանելն, արդարեւ ՚ի վեր ճանաչեալ տեսանեմք քան զարժանս մեր զտեառնն առ մեզ քաղցրութիւնն, որպէս ցուցեալ է ընդարձակ բանիւ։ Իմանամք այնուհետեւ թէ ոչ երբէք զանզուգական շնորհի եմք կարող հատուցանել փոխարէն. եւ սա որ զայս եղանակաւս աւետարանէ, զի զայս ճաշակեալ է զլոյս եւ տեսեալ զտեառնն քաղցրութեանն առատութիւն, վասն այսորիկ եւ տկարանայ իւրովին հատուցանել նմին փոխարէն։ Այլ զի՞նչ. զերկնաւոր դասապետութիւնսն ՚ի գոհաբանութեանս կցորդութիւն , ասելով.
       «Օրհեցէք զտէր յերկինս »։ Մեք, ասեն, ծառայակիցք եւ պաշտօնեայք հոգիք հարկաւորք, զիա՞րդ կարեմք երկնաւորիս շնորհի երկրաւոր երգով հատուցանել փոխարէն, իմանալի բնութեանն զգալի լեզուով պաշտպանել։ Դուք օրհնեցէք, դուք հատուցէք նմին ընդ մեր զմշտնջենաւոր փառատրութիւն փոխարէն։
       «Օրհնեցէք զնա ՚ի բարձունս »։ Ո՜վ թէ ո՞րքան զեղեալ շնորհօք պարգեւացս ոչ միայն յերկինս՝ այլ եւ ՚ի յեւս բարձրագոյն կայանս զուարթնոցն ելեալ հրաւիրէ զնոսա ՚ի կցորդութիւն գոհութեանս. որք արդարեւ սովոր են վասն առ մեզ շնորհացն՝ լինել Աստուծոյ օրհնաբանք. ըստ որում եւ ՚ի ծննդեանն ծանուցին տիրապէս. եւ Քրիստոս՝ թէ ուրախութիւն է առաջի հրեշտակաց՝ մարդկան փրկութիւն։ Արդ զի այսպէս ծանեաք գթութեամբ զնոսա առ մարդիկ, յիրաւի ՚ի բարձունս ձկտեալ բնակչաց նմին օրհնել ընդ մեզ հրամայեմք։
       «Օրհնեցէք զնա հրեշտակք նորա »։ Հրեշտակք անուանին ամենայն երկնային դասապետութիւնքն համանունաբար. վասն զի միջնորդութեամբ իրերաց իջուցանեն ՚ի վերուստ ՚ի խոնարհ զլուսափայլութիւն գիտութեանն Աստուծոյ, եւ միմեանց միջնորդ եւ պատգամաւոր առ ՚ի նոյնն լինին. սոցա ամենեցուն ընդ մեզ օրհնել զտէրն՝ աղերսեն։
       «Օրհնեցէք զնա ամենայն զօրութիւնք նորա »։ Դարձեալ եւ զօրութիւնքս անուն թէպէտ եւ ՚ի մի դասու վերայ մակադրի, այսինքն ՚ի միջին պարունակին միջին կարգի, սակայն գիրք համանունաբար ՚ի վերայ ամենայն երկնայնոցն զարդու առնուլ սովոր են. ըստ այնմ. «Զօրք զօրութեանց՝ որ առնեն զբան նորա ». եւ «Տէր Սաբաւովթ ». այսինքն զօրութեան։ Է՞ր վասն. քանզի ամենեքեան նոքա էութիւնք են զօրաւորք եւ ներգործականք, եւ զօրանան ոչ յանձանց, այլ յակնարկութենէ տեառնն իւրեանց Աստուծոյ. վասն այնորիկ եւ նորա զօրութիւնք անուանին՝ իբր նովաւ զօրացեալք։ Այսպէս զամենայն երկնային դասապետութիւնքն զանազան անուանադրութեամբքս հաղորդ առնուն օրհնաբանող գոհութեանս՝ իբր համալծակից պաշտօնեայք ՚ի միում տեառն փառատրութիւն. զի եղեալ տեսին զեկեղեցիս երկին, եւ զորս շուրջ կան՝ հրեշտակք, որպէս եւ գրեաց հայրն մեր Եփրեմ։ Ընդ որս եւ զալէլուիայն յարակցեն ըստ իւրաքանչիւր տանցդ, որ է ըստ եբրայականին յամենայն լեզուս ազգաց քրիստոնէից՝ օրհնութիւն Աստուծոյ. համաձայն բարբառովն վստահացեալք թէ կարող է այսպիսի հնչմունք երգոց հեշտալուր մարմնոց՝ վերածել զմիտս ամենեցուն առ իմացողութիւն լուսոյն, առ որ մատչել հրաման առին՝ առնուլ եւ ճաշակմամբ իմաստութեանն քաղցրութիւն սիրոյ տեառն բերկրել։ Աղաչեմ զամենեսեան, բացեալ զաչս մտաց՝ զառաւելութիւն շնորհիս տեսցուք, եւ մի՛ նանիր զաստուածավայելուչս ունիցիմք օրինադրութիւն, կամ զպարզ մտօք տեղեկանալն սմին վարկցուք բաւական. այլ գիտացեալ թէ որպէս յարեգականն լոյսն այն մատչի եւ վայելէ որ զաչսն ունի պայծառ զմարմնոյն, այսպէս եւ յիմանալի լուսոյս այն ճաշակէ եւ քաղցրանայ որ իմացող մտօք ՚ի սոյն մերձենայ։