ԻԱ.
Եւ
լուեալ
զայս
ամենայն
բանս`
անաւրինին
Միհրներսեհի
եւ
խնդալից
եղեալ,
քանզի
եգիտ
սատար
մահաթոյն
եւ
գրգռիչ
անաւրէն
իւրում
մտածութեանն
զայրն
զդիւազգեաց
զՎարազվաղան,
մտեալ
խնդալից
առ
թագաւորն
Յազկերտ`
սկսաւ
խաւսել
ընդ
նմա
առանձինն
եւ
ա
սէ.
«Ոչ
միայն
շահից,
եթէ
ո՛րպէս
ի
դէպ
է
տերանց
աւգտել
ի
ծառայից,
զայն
եւեթ
հոգալ
պարտ
է
տերանց,
այլ
եւ
յաղագս
գիւտի
ոգւոց
արժան
է
զմտաւ
ածել,
որով
ոգիք
ծառայից
մի՛
կորիցեն։
2
Վասն
զի
որպէս
դու
վասն
քո
շահիցն
եւ
հարկաց
փոյթ
յանձին
ունիս
զի
աւգտեսցիս`
նոյնպէս
եւ
աստուածք
զոգւոցն
ջերմագոյն
եւս
եւ
կամին
տեսանել։
3
Եւ
աստուածոցն
արժանի
առնել`
չկարէ
ոք
ասել
զպարգեւս
եւ
զպատիւս,
որ
անպիսւոյն
յաստուածոցն
մթերեալ
պահին.
թող
թէ
որ
ոք
բազում
ոգիս
հնարի
ի
մոլորութենէ
ի
ճանապարհ
ածել
եւ
զանէծս
անցուցանել
ընդ
արդարս.
փառք
եւ
շքեղութիւնք
որ
այնպիսեացն
ոգւոցն
ընձեռին
`
ոչ
ոք
կարէ
բանիւ
ասել
զայն
եւ
պատմել
եւ
կամ
ընդ
գրով
բովանդակել։
4
Արդ`
քանի՞
աշխարհք
,
որում
դուք
իշխէք
աստուածաբար,
եւ
զոր
սպանանել
կամիք
եւ
զորս
կեցուցանել։
5
Եւ
նախ
առաջին`
որպէս
Հայոց
մեծ
աշխարհն
պիտոյ
է
եւ
աւգտակար,
եւ
առ
նմին
Վրաց
եւ
Աղուանիցն.
եւ
միայն
աւգտիցն
եւեթ
հայիք,
զոր
ընդունիք
յաշխարհացն.
եւ
որ
մեծն
է
եւ
կարեւոր`
յաղագս
այնչափ
կորուսեալ
ոգւոց
`
զայն
բնաւ
եւ
զմտաւ
իսկ
չածէք
եւ
ոչ
հոգայք.
եւ
զայս
ոչ
գիտէք,
եթէ
ընդ
ամենայնի
այնչափ
համար
տալոց
էք
աստուածոցն։
6
Զի
եթէ
հոգայք
ընդ
այնչափ
ոգւոյ
փրկութեան`
գիտացէ՛ք,
զի
աւելի
քան
զաստի
թագաւորութեանդ
մեծութիւնդ
զոր
ունիք,
ոգւոցն
բարի
եւ
մեծութիւն
որ
լինէր
անդ`
շատ
աւգուտ
էր
ձեզ
եւ
պիտոյ։
7
Ես
այլ
աւգուտս
մեծամեծս
եւ
կարեւոր
իրս
տեսանեմ
յիրս
յայս
Արեաց
աշխարհիս։
8
Վասն
զի
դուք
ինքնին
գիտէք
եւ
ամենայն
Արիք`
զաշխարհն
Հայոց,
թէ
ո՛րպէս
մեծ
է
եւ
պիտանի,
եւ
մաւտ
եւ
սահմանակից
է
կայսեր
իշխանութեանն,
եւ
զաւրէնս
եւ
պաշտաւն
զնոյն
ունի,
զի
կայսր
նոցա
ունի։
9
Եւ
եթէ
եւ
մերոց
աւրինաց
ընտանեցուցանէք
զնոսա,
եւ
ընդելնուն,
եւ
կարեն
ճանաչել,
եթէ
ցայժմ
մոլորեալք
էին,
եւ
արդ
ի
ճանապարհ
եկեսցեն`
այնուհետեւ
զձեզ
սիրեն
եւ
զԱրեաց
,
եւ
ի
կայսերէ
եւ
յաւրինաց
նորա
եւ
յաշխարհէն
մերժին
եւ
հեռանան
ի
բաց։
10
Եւ
լինի
այնուհետեւ
աշխարհն
ընդ
մեր
սերտ
սիրով
եւ
միաբանութեամբ։
11
Եւ
յորժամ
Հայք
մեր
լինին`
Վիրք
եւ
Աղուանք
այնուհետեւ
մեր
իսկ
են։
12
Եւ
իմ
թէպէտ
եւ
էր
յառաջագոյն
հոգացեալ
զայսպիսի
մեծ
իրս
եւ
զմտաւ
ածեալ
ցուցանել
ձեզ`
առաւել
եւս
հաստատեալ
յառնէն,
որ
ի
Սիւնեաց
տոհմէն`
գիտաց
հեռանալ
ի
մոլար
աւրինացն
զոր
ցայժմն
ունէր,
եւ
ընտրել
զճշմարիտ
եւ
զհաստատուն
աւրէնս
մեր,
զոր
կամաւ
եւ
ախորժելով
յանձն
էառ.
զոր
ի
աւելագոյն
ծանեայ
եւ
հաստատեցի
զաւգուտ
եւ
զմարմնաւոր,
որ
յիրացս
յայսցանէ
լինելոց
է
ձերում
թագաւորութեանդ
եւ
առ
հասարակ
ամենայն
Արեաց
աշխարհիս։
13
Այլ
եւ
որ
սերտ
սիրով
ետ
զանձն
իւր
այրն
եւ
ընտրեաց
զլաւն`
արժան
է
դիպել
երեւելի
փառաց
եւ
առաւելապէս
պատուոյ
քան
զամենայն
ընկերակիցս
իւր
եւ
տոհմակիցս,
որպէս
զի
տեսեալ
տոհմին
նորա
եւ
ամենայն
Հայոց
աւագանւոյն
զմեծամեծ
բարիս
եւ
զշքեղութիւն,
որ
ի
ձէնջ
ի
վերայ
նորա
յայտնի
լինի,
ի
նախանձ
գրգռեալ
եւ
նոքա
այսպիսի
կենաց
եւ
բարւոյ
`
յաւժարութեամբ
յանձն
առնուն
զձեր
հրաման,
եւ
մի
զմիով
ելեւելեալք
փութան
զկամս
ձեր։
14
Եւ
եթէ
այս
այսպէս
լինի`
միշտ
ի
խաղաղութեան
եւ
յանհոգութեան
կայ
թագաւորութիւն
Արեաց
աշխարհիս.
ապա
թէ
ոչ
լինիցի
այս
այսպէս`
կասկածեմ
յառաջիկայսն,
մի՛
գուցէ
որում
աւրինացն
են
հաստատուն`
նոցին
եւ
ծառայութիւն
առնել
ցանկան,
եւ
լինի
ոչ
փոքր
կասկած
Արեաց
աշխարհիս
յիրացն
յայնցանէ»։
15
Եւ
իբրեւ
զայս
ամենայն
յարմարումն
բանից
լսէր
Յազկերտ
արքայն
Պարսից
ի
չարախորհուրդ
եւ
ի
դժնամիտ
հազարապետէն
իւրմէ
Միհրներսեհէ,
հաճեալ
ընդ
իմաստն
եւ
գովեալ`
յայտնէր
մոգուցն
եւ
այլ
աւագանւոյն
Արեաց
զբանս
ամենայն
Միհրներսեհի։
16
Եւ
ամենայն
Արեաց
առ
հասարակ
զարմացեալ
եւ
գովեալ
զխրատն`
վաղվաղակի
կոչէր
զմոգսն,
եւ
գրեալ
զաւրէնս
մոգութեանն`
տայր
բերել
ի
Հայս։
17
Եւ
արարեալ
հրովարտակս
առ
ամենայն
Հայոց
աւագանին
եւ
գրէր
այսպէս.
-
