ԼԲ.
Իսկ
մոգքն,
որ
ի
դրանէն
նախարարքն
Հայոց
ուսուցիչս
ածեալ
էին
ընդ
ինքեանս,
իբրեւ
տեսին,
թէ
արհամարհեալ
են
յաչս
նոցա
ինքեանք
եւ
աւրէնք
նոցա,
-
քանզի
կանայք
նախարարացն,
զորս
կարծէին
մոգքն
աշակերտել`
այնք
եւ
տեսանել
անգամ
գարշէին
զնոսա,
այլ
զորդիս
իւրեանց
եւ
զդստերս`
պատուիրէին
ստէպ
դաստիարակացն`
չանցուցանել
երբէք
առ
նոքաւք
մաւտ.
իսկ
արքն,
որք
պատճառանաւք
կարծեցուցանէին
զինքեանս
ուրացողս`
սուտ
վարդապետացն
եւ
հաց
ուտել
առաջի
իւրեանց
չտային
թոյլ,
եւ
շրջէին
ողորմելի
սովամահք.
-
գնալ
ի
բաց
եւ
փախչել
չիշխէին,
եւ
կալն
առ
նոսա`
զմահ
ծանուցանէր
նոցա
եւ
զկորուստ.
եւ
տակաւին
գրել
գաղտ
ի
դուռն
զիրս
ապստամբութեանն
փութանային։
2
Ապա
իմացեալ
սպարապետին
Հայոց
Վարդանայ,
թէ
կարի
հռչակին
իրք
ապստամբութեանն,
եւ
ի
կարի
հեղգալոյն
մեծամեծ
գործէին
վնասք,
խորհուրդ
ի
մէջ
առեալ
զաւուրս
բազումս
եւ
ժողովեալ
զպատուական
եպիսկոպոսս
եւ
զականաւոր
երիցունս
եւ
զաւագ
տանուտեարսն
Հայոց
եւ
զսեպուհսն
առանձինն,
-
չեւ
դեռ
եւս
յայնմ
ժամու
կամեցեալ
յայտնել
զբանսն
իւրեանց
մարզպանին
Հայոց
Վասակայ,
գիտելով
ոչ
միայն
լոկ
վասն
որդւոցն
եւեթ
զկասումն
առն
ի
փրկութեան
դարձէն,
այլ
զառաւել
փառասէր
աստուածատեաց
խորհրդոց
նորա
ճանաչեալ
զորոճմունս`
-
ասէր
ցամենեսեան
այնուհետեւ
յայտնապէս
այրն
երանելին
Վար
դան,
թէ
«Մինչեւ
ցե՞րբ
հանդուրժեմք
թագուցանել
զճշմարտութիւնն
եւ
կորնչիմք.
եւ
այս
համբաւ
ելեալ
տարածեալ
ելից
զամենայն
տեղիս.
այլ
յայտնի
լուսով
գնասցուք
իբրեւ
ի
տուընջեան
եւ
որդիս
լուսոյ
կոչեսցուք»։
Հայոց
եւ
երթեալ
վաղվաղակի
նմանւոյն
իւրում
Վասակայ։
4
Որոյ
բանից
իրազգած
եղեալ
նենգաւոր
քսուին
աւագ
նախարարքն
Հայոց`
կալեալ
զնա
ի
գեաւղն
որ
կոչի
Արծակ`
տարեալ
կապեցին
ի
միւսում
եւս
ի
գեաւղ
յանուանեալ
Բերդկունս,
ի
նմին
Բագրեւանդ
գաւառի.
զոր
եւ
ոչ
յետ
բազում
աւուրց
ըստ
արժանի
գործոց
իւրոց
անաւրէնութեանց
քարկոծեալ
սատակեցին։
բոլորեքեան
առ
իշխանն
Սիւնեաց
Վասակ,
առ
մարզպանն
Հայոց.
եւ
յայտնեալ
նմա
միաբան
ամենեցուն
զխորհուրդն,
թէպէտ
ջանայր
յապաղել
,
մի`
վասն
որդւոցն
իւրոց,
որք
ի
դրանն
էին,
եւ
դարձեալ`
զի
եւ
կեանքն
իսկ
ի
խնամս
չարին
միտէին
հանապազ`
ոչ
ինչ
այնուհետեւ
թոյլ
տային
սայթաքել
խորհրդոց
նորա
այսր
անդր.
այլ
թէպէտ
եւ
ոչ
կամաւ,
սակայն
ի
հարկէ
յանձն
առեալ
միաբանէր
ընդ
նոսա։
6
Բերել
դարձեալ
հրամայէին
նախարարքն
Հայոց
սուրբ
եպիսկոպոսացն
եւ
երիցանցն`
զԱւետարան
ուխտին
սրբոյ.
եւ
երդուեալ
ամենայն
բազմութիւն
զաւրացն
ազատաց
եւ
անազատաց,
հանդերձ
իշխանաւն
Սիւնեաց
Վասակաւ
եւ
ամենայն
տանուտերամբքն
եւ
սեպհաւք`
հաստատէին
զերդումն.
եւ
որոց
մատա
նեաւ
չեւ
եւս
էր
կնքեալ
զԱւետարանն`
կնքէին.
եւ
համբարձեալ
առ
հասարակ
զձեռս
ընդ
երկինս`
բարբառելով
ասէին
այսպէս
ամենայն
բազմութիւնն,
այր
եւ
կին
միաբան
խնդալիցք.
կենդանարար,
զանորիշ
եւ
զանքակ
Երրորդութեանդ
միութիւն,
խոստովանիմք
արարիչ
երկնի
եւ
երկրի,
տեսակաց
եւ
անտեսից.
որ
միայնդ
ես
Աստուած,
եւ
չիք
այլ
ոք
բաց
ի
քէն։
7
Որ
եւ
ըստ
մարդասիրութեան
յաղագս
փրկութեան
տիեզերաց`
ի
վախճան
աւուրցս
ի
սրբոյ
Երրորդութենէդ
ծնար
ի
սուրբ
կուսէն
Մարիամայ,
եւ
զամենայն
կարիս
բարձեալ
քոյին
մարմնովդ,
զոր
ի
սուրբ
եւ
յաստուածածին
կուսէն
առեր`
տարեալ
բեւեռեցեր
ի
խաչին
.
յորում
հեղեալ
զսուրբ
արիւնդ
քո`
ազատեցեր
զաշխարհս
ի
ծառայութենէ
մեղաց
անիծից.
մեռար,
թաղեցար
եւ
յարեար,
եւ
վերացեալ
յերկինս`
ետուր
աւետիս
խոստման`
տանել
առ
քեզ
զամենեսեան,
որ
խոստովանին
առ
քեզ,
Աստուած
ճշմարիտ,
թագաւոր
թագաւորաց
եւ
տէր
տէրանց։
8
Եւ
մեք
վկայեմք
եւ
խոստովանիմք
զքեզ
Աստուած
աստուծոց
եւ
տէր
տէրանց,
Աստուած
քաւիչ
մեղաց
մերոց.
ուրացեալքս`
եւ
զղջացեալքս,
յանցուցեալքս`
եւ
յողորմութիւնդ
ապաւինեալքս,
գլորեալքս`
եւ
կանգնեալքս։
9
Ընկալ
զմեզ
որպէս
զորդին
ուրացող,
ծախեալ
աղտեղեցաք
զհանդերձ
սուրբ
մկրտութեանն,
զոր
զգեցուցեր
մեզ
աւազանին
լուացմամբ,
անառակ
անաւրէնութեամբ
թաւալեցաք
ի
տղմի
ուրացութեանց
իբրեւ
զդասակսն
խոզաց։
.
շնորհեա՛
մեզ
բարեխաւսութեամբ
լուսաւորիչ
առաքելոցն
եւ
վաստակովք
նահատակին
Գրիգորի
նոցին
նմանոյն
եւ
գործակցի`
զթողութիւն
մեղաց
մերոց.
եւ
զգեցո՛
մեզ
զառաջին
պատմուճանն
եւ
մաքրեա
զոտս
զմեր
ի
խոչիցն
չարեաց,
որով
ծակոտեալ
կաղացոյց
զմեզ։
11
Եւ
մեզ
կաւշիկս
պահպանութեան`
Աւետարանին
սրբոյ.
եւ
դի՛ր
զմատանին,
զգծած
խաչի
քո,
ի
մատին
աջոյ
ձեռին
մերոյ,
որով
զբոլոր
անդամս
մեր`
սարսեալ
բանսարկուն
փախիցէ
ի
մէնջ։
12
Եւ
որպէս
հեղեր
դու
զարիւնդ
քո
սուրբ
ի
վերայ
մեղաւորաց,
ի
փրկութիւն
յանցաւորաց`
պարգեւեա՛
եւ
մեզ
հեղուլ
զարիւնս
մեր
ի
վերայ
խոստովանութեանս
այսորիկ
եւ
իւրաքանչիւր
թողութեան
մեղաց։
13
Եւ
որ
ոք
հեռացեալ
յուխտէ
երդմանցս
այսոցիկ
ցուցցի
ուխտազանց
եւ
ի
մերմէ
որոշեսցի`
ելցէ
նա
արտաքս
ընդ
Յուդայի,
որ
մերժեալ
ընկեցաւ
ի
գնդէ
սուրբ
առաքելոցն,
եւ
առանց
ամենայն
թողութեան
կացեալ
ի
ձախու
կողմանն`
լուիցէ
ի
քէն
զահագին
բարբառն,
զոր
ասես
յաւուրն
հատուց
ման,
թէ
Երթա՛յք
յինէն,
անիծեալք,
ի
հուրն
յաւիտենից,
որ
պատրաստեալ
է
սատանայի
եւ
արբանեկաց
։
14
Եւ
ասացեալ
զամենայն
խոստովանութիւն
զաւրհնութեանն
եւ
զանիծիցն
միաբանութեամբ
ամենայն
բազմութեանն
ի
ձայն
մեծ
արանց
եւ
կանանց`
հնչեաց
երկիրն
ամենայն
ի
բարբառոյ
զաւրացն
բազմութեան։
15
Եւ
գրեալ
զայս
ամենայն
բանս
հաւատոյ
ուխտին,
եւ
կնքեալ
նախ
մատանեաւ
իշխանին
Սիւնեաց
Վասակայ
եւ
ապա
մատանեաւք
ամենայն
Հայոց
եւ
աւագ
սեպհացն,
եւ
եդեալ
ի
սուրբ
Աւետարանի
երդմանն`
ետուն
ցպատուական
եւ
ցաւագ
քահանայութիւնն
որ
էին
անդ։
16
Եւ
կատարեալ
զայս
ամենայն
այսպէս`
դիմեցին
մեծաւ
ցնծութեամբ
եւ
հոգեւոր
երգովք
ի
տուն
Տեառն,
եւ
երկրպագեալ
միոյն
միայնոյ
ճշմարտին
Աստուծոյ`
լի
անձկով
եւ
յերկար
եւ
անձանձրոյթ
ծունրդրութեամբ
կատարեցին
զաղաւթսն։
17
Եւ
արձակեալք
յաղաւթիցն`
ռամիկ
զաւրացն
բազմութիւնն
դիմեցին
ի
տուն
մոխրանոցին,
չմնալով
բնաւ
աւագացն
հրամանի,
եւ
առեալ
զկրակարանն`
վարեցին
ի
ջուրսն
զկրակսն,
որպէս
ի
գիրկս
եղբաւր,
ըստ
ասելոյ
սուտ
վարդապետացն
Պարսից.
զոր
ըմբռնեալ
ջրոցն
թշնամաբար
եւ
ոչ
եղբայրաբար`
ծախեցին։
18
Բայց
զմոգուցն
բազմութիւն
պահել
առ
աւրն
հրամայեցին
զգուշութեամբ.
եւ
ի
վաղիւն
ընդ
արեւուն
արս
ի
նոցանէ
թուով
սպանին
սրով
ի
գիւղն,
որ
կոչի
Զարեհաւան։
