Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց

  Անուանեցան այսպէս յանուն առաջին նախարարացն` զորս կարգեաց Վաղարշակ, որ յերկուս ձեռագիրս պատմութեան Խորենացւոյն գրի Գաբա, այլ ՚ի տպ. եւ ՚ի միում ձեռ. գրի Գաբաղ: *Եւ զԳաբաղ ոմն (կացուցանէ) ՚ի վերայ կուտից, եւ զԱբէլ սպասարար եւ գահաւոր. եւ շէնս պարգեւէ նոցա, յորոց եւ անուն կոչին. այսպէս կոչին եւ նախարարութիւնքն Աբեղէն եւ Գաբեղէն: Գաբաղ անուն Սեպուհ ՚ի Գաբեղեան տոհմէ յիշատակի եւ առ Ղազարայ:

Վիշապաձոր: Կոչեցաւ այսպէս ՚ի յաճախութենէ վիշապաց. քանզի գրի յայսմ. մարտի 6. *Եկեալ սուրբն Թաթուլ եւ աւագ եղբայրն իւր Վարոս ՚ի սահմանս Գաբեղենից մերձ գեղաքաղաքին Կաղզըւանոյ, եւ բնակեցան ՚ի Վիշապաձորն կոչեցեալ տեղի, ՚ի մէջ անհուն քարանձաւացն` յորում ազգի ազգի վիշապք եւ գազանք որջացեալք էին, որք հալածեցան անտի աղօթիւք սրբոցն մինչեւ ցայսօր: Սոյնպէս գրի եւ ՚ի սեպտ. 30: Առ ժամանակօք Ասողկայ կոչէր Գազանածակք. եւ սակս բնակութեանն Թաթլոյ` Թաթլոյ վանք. որպէս գրէ նա ինքն բ. 2. *Երթեալ (Թաթուլ) ՚ի վայրս դժնդակս` ընդ գազանաց եւ ընդ վիշապաց բնականայր, ՚ի տեղի` որ այժմ ասի Գազանածակք, կամ Թաթլոյ վանք:

՚Ի Գաբեղենից գաւառին դնի բնակութիւն Թաթլոյ` ո'չ միայն յայսմաւուրս, այլ եւ առ Վարդանայ. ուստի եւ Վարդան աշխարհագիր ՚ի դնելն զԿաղզուան յԵրասխաձոր, եւ յասելն, *Ուր կան սուրբ ուխտք Վարդիկ հայրն, եւ սուրբ Թաթլու Անապատն. չէ' պարտ իմանալ` թէ զանապատն կամ զբնակութիւն սրբոյն Թաթլոյ դնէ յԵրասխաձոր գաւառի, այլ թէ Կաղզուան այժմեան քաղաք է ՚ի հին Երասխաձոր գաւառի, եւ ՚ի Կաղզուանայ նոր սահմանի է ուխտն Վարդիկ հայր, եւ Անապատն սուրբյն Թաթլոյ, անյայտ լեալ հին անուան եւ սահմանին Գաբեղենից:

Դից մայրի: Թուի լինել մերձ ՚ի Վիշապաձորն. ուստի եւ ՚ի Գաբեղենից գաւառի, զորմէ գրի յայսմաւուրս սեպտ. 30. եւ մարտի 6. թէ սուրբն Վարոս *Բնակեցաւ յանձաւս լերանցն` որ կոչի Դից մայրի: Յետ գտանելոյ զմարմին սրբոյն Վարոսի, որպէս զսուրբն կոչեցին Գիւտ, նոյնպէս եւ յայն անուն զմենաստանն: *Այլեւ զտեղի նորա (ասէ) շինեցին վանք, որ մինչեւ ցայսօր կոչի Գիւտի վանք: ՚Ի նոյն կողմանս երեւի լինել եւ Մայրաձոր անուանեալ տեղին:

Սիւնձեղնոյ գիւղ: Զորմէ Ասողիկ բ. 2. յասելն վասն բ. Յովհաննու կաթողիկոսի, թէ էր *՚ի գաւառէն Գաբեղենից ՚ի գեղջն Սիւնաձեղնոյ, ՚ի վանականութենէ Թաթլոյ վանից: Այլայլութեամբ տառից ինչ գրի այս գիւղ առ Յովհաննու կաթողիկոսի եւ այլով խոնարհմամբ. *Իսկ զկնի սորա զոմն Յովհաննէս ՚ի Գաբեղենից ՚ի գեղջէ Սնծեղուան, կացուցանեն հայրապետ Հայաստանեայցս: Իսկ որք գրեն սոսկ Ձեղուան, յայտ է թէ համառօտելով գրեն` ՚ի բաց թողեալ զանունս Սիւն: