Յաշխարհագրութեան
Խորենացւոյն
գրի
Սոտք.
իսկ
առ
Ստեփաննոս
Օրպէլեան
՚ի
գլ.
գ.
եւ
լէ.
գրի`
Սոթք:
Իսկ
զպատճառն
անուանակոչութեանս
դնէ
նա
ինքն
՚ի
գլ.
գ.
ուր
ասէ.
*Չորրորդ
(ունի
Սիւնիք)
Սոթից
գաւառ,
որ
սակս
հանապազորդեան
բրոց
եւ
դառնաշունչ
օդոցն`
կոչեցաւ
Սոթք:
Պլինոս
՚ի
զ.
10.
յիշէ
զՍոտս
իբրեւ
մասնաւոր
ժողովուրդս
մերձ
յԱղուանս
եւ
՚ի
Վիրս:
Առ
յետագայս
կոչեցաւ
Ծարայ
երկիր,
որպէս
վկայէ
Վարդան
աշխարհագիր
յասելն.
*Սոթից
գաւառն
Ծարայ
երկիրն
է:
Ծար:
Յիշատակէ
զայս
աւան
Գրիգոր
Մագիստրոս
՚ի
թուղթն
ժզ.
առ
իշխանն
Մամիկոնեան,
թէպէտեւ
դնէ
զնոյն
յԱղուանս
Հայոց.
զի
գուցէ
առ
ժամանակօք
Մագիստրոսի
Աղուանք
ունէին
զգաւառն
Սոթից,
յորոց
եւ
՚ի
սահմանակցութեան
է
ըստ
Պլինոսի.
*Ասեմ
քեզ
(ասէ
Մագիստրոս)
՚ի
մերում
սեփականին
իսկ
յԱղուանն
աշխարհի
յաւանն
կոչեցեալ
Ծար,
եւ
ահա
ո'չ
ծեքաբանեմ
քեզ.
մակաբուսեալն
վաղնջուց
գեղեցկուղէշն
գն,
յորմէ
սիւնս
ո'չ
սակաւս`
հզօրս
եւ
ստուարս
՚ի
կոչարանում
անդ
տեսեալ
մեր.
եւ
գերանք
գերակատարք
եւ
երկայնաձիգք`
որ
է
վկայարան
սրբոյն
Յակովբայ:
Ամենայն
կահք
տաճարին
գերակայ,
տախտակք
եւ
խոյակք
եւ
խարիսիւք,
եւ
զթակաղակք
եւ
զդրունս,
եւ
զսեամս
հանդերձ
բարաւորօք,
եւ
ներքոյ
զատակս
կազմեալ
՚ի
միոջէ
ծառէ
յայնմանէ
դիոյն
գոլ
ասեն
զնա.
եւ
զայլս
ոմանս
՚ի
նոյն
աշխարհին
ընդարձակագոյն
սրահք
եւ
միջոցք
այնմ
տաճարի
տեսեալ
մեր.
որ
գրեթէ
այսպիսի
ո'չ
այլ
ուրեք`
բայց
միայն
՚ի
թագաւորեալ
քաղաքին: