Այս
գաւառ
յաշխարհագրութեան
Խորենացւոյն
կոչի
եւ
Կուռիճան,
որ
ո'չերեւի
ուրեք
յայլ
մատենագիրս
եղեալս
առ
մեզ`
առաջին
անուանն
լինելով
՚ի
գործածութեան,
ըստ
որում
եւ
առ
Թովմայի
Արծրունւոյ
դ.
11.
յասելն.
*Մարզպանն
հայոց
Գուրգէն
ելեալ
զհետ
նոցա
հազար
արամբք`
վառեալ
՚ի
զէն
եւ
յասպազէն,
եւ
գնացեալ
եհաս
յԱյլի
գաւառ:
Սոյն
այս
գաւառ
թուի
լինել`
որոյ
բնակիչք
առ
Պլինիոսի
զ.
26.
կոչին
Ալօնք.
քանզի
դնէ
զսոսա
սահմանակիցս
Կորդուաց`
այն
է
Կորճէից,
որպիսի
էր
եւ
համօրէն
Պարսկահայք.
*Իսկ
Կօրտիեանց
(ասէ)
առ
երի
կան
Ալօնք,
ընդ
որս
Զէրպիս
գետ
՚ի
Տիգրիս
անկանի:
Զսոյն
Զէրպիս
գետ`
Հարտուին
համարի
նոյն`
որ
առ
Պտղոմեայ
կոչի
Ղորղոս`
վասն
երագութեան:
Արդ`
Ղորղոս
է
ձախակողմեան
վտակ
Տիգրիսի,
որ
կարէր
ընդ
Այլի
կամ
Ալօնք
գաւառ
Պարսկահայոց
ընթանալ:
Սովին
Զէրպիս
անուամբ
թուի
մեզ
նշանակել
Պլինիոսի
զայն
վտակ
Տիգրիսի`
որ
այժմ
կոչի
Զարպ,
զի
բաց
՚ի
մերձաւորութենէ
անուան`
նաեւ
զսահմանս
նորա
մարթ
է
յամարել
սմին,
որչափ
ինչ
ունէր
յայնժամ
տեղեկութիւն
Պլինիոս
զընթացից
գետոց
այնչափ
հեռաւոր
սահմանաց:
Դարձեալ
սոյն
այս
երեւի
գոլ
եւ
որ
առ
Սդրաւոնի
(2)
կոչի
Քալօնիդիս,
ուրանոր
Տիգրիս
յետ
ընկղմելոյն
յերկիր`
՚ի
վեր
յառնէ
ասէ.
եւ
դնէ
՚ի
կողմանս
Օրինի,
(որ
ըստ
մեզ
է
Տոսպ)
եւ
՚ի
կողմանս
Պարսպին
Շամիրամայ,
եւ
Կորտիեանց`
(որ
է
Կորդուաց
երկիր),
Եւ
թէպէտ
ըստ
ամենայնի
ոչ'
համաձայնի
դիրքն
եւ
անունն
ուրանօր
էր
Այլի
գաւառ,
եւ
ուր
անկանի
Ալօնք
Պլինիոսի.
բայց
յայտ
է
թէ
առ
նախնիս`
զանազան
ազգաց
մատենագիրք
յիշեն
զմն
եւ
զնոյն
անուն
այլեւայլ
դրութեամբ,
եւ
՚ի
նշանակել
զտեղին`
ո'չ
համաձայնին
միմեանց.
նոյնպէս
եւ
զընթացս
գետոց
ոմն
այսպէս
ընթացուցանէ`
եւ
ոմն
այնպէս
զորս
զամենեսին
պարտ
է
հետեւեցուցանել
մատենագրաց
նոյն
ազգին`
որոյ
է
այն
գաւառ,
կամ
գետ:
