Գալն
ի
սուրբ
Աթոռն
բանադրեալ
Իսրայէլ
կաթուղիկոսին
եւ
արձակիլն:
Ի
Գեանջայ
նստօղ
Իսրայէլ
կաթուղիկոսն
որ
ի
ՌՄՇԵ
թուոջն
բանադրեցաւ
ի
սրբազան
վեհէն
մերմէ
ըստ
Աստուածային
արդար
իրաւանցն,
մինչև
ցայժմ
եկաց
մնաց
յամառեալ
ի
ներքոյ
բանադրանաց,
որպէս
ասացեալ
է
ի
շատուրեք
ի
յիշատակարանիս
մերում:
Որ
և
ի
մօտոյ՝
յամսոյս
Գ
ևս
յիշեցաւ:
Իսկ
այժմոյս
եկն
ի
սուրբ
Աթոռս
ի
յարձակիլ՝
այսու
պատճառաւ:
Զի
յանցեալ
ամին
գրեաց
նա
անգամ
մի
ի
ձեռն
այլոց
առ
տեղապահ
կոչեցեալ
Մկրտիչ
վարդապետն,
զի
երաշխաւոր
լինի
ինքեան
և
միամտեցուցանէ՝
որ
աստ
չար
ինչ
չպատահիցի
ինքեան,
եկեսցէ
յարձակիլ.
և
նա
գրեաց
առ
նա
զմիամտութիւն,
գալ
և
արձակիլ:
Այլ
և
ոչ
այնու
եկ
նա:
Քանզի
և
զայս
զի
մտածէր
գալ
և
արձակիլ,
ո՛չ
եթէ
ստոյգ
իմն
զղջմամբ
էր,
այլ
զի
թևախուզեալ
էր
յամենուստ,
զի
բաց
ի
Գեանջայու՝
բոլոր
տունն
Աղուանից
միտեցաւ
զհետ
Յովհաննէս
կաթուղիկոսին
և
Գանձասարու
Աթոռոյն,
բոլորով
սրտիւ
և
մնաց
հետևող
նմա
Գեանջայ
նմա
Գեանջայ
միայն,
այն
ևս
ո՛չ
բոլորովիմբ,
զի
երկպառակութիւն
էր
անկեալ
մէջ
նոցա,
և
շատք
ի
նոցանէ
ևս
զհետ
Յովհաննէս
կաթուղիկոսին
էին
սրտիւ:
Ուստի՝
իբրև
յանճարակս
լեալ՝
կամէր
աստ
անկանիլ.
և
ստանալ
աստի
զզօրութիւն:
Այլ
զի
սակս
յոգնակերպ
արարմանց
իւրոց՝
իւրովի
գալն
երկնչէր,
վասնորոյ՝
այժմ
գտեալ
զզօրաւիգ
անձինն
Ջաւատ
խան
կոչեցեալ
որդի
Գեանջայու
խանին,
եկն
ընդ
նմա:
Զի
ի
խանէն
մերմէ
իբրու
ապստամբեալ՝
փախստական
եղեն
ոմանք
ի
տաճկաց.
այսինքն՝
որդի
Քեալաշբէկին՝
Մահմատբէկն,
և
որդի
Ալիղուլի
խանին,
(զորոյ
հայր
Ալիղուլի
խանն
սպանեալ
էր
ի
վաղուց
խանն
մեր
),
և
այլք
աննշանք,
որք
գնացեալ
էին
ի
Գեանջայ՝
զի
անտի
ևս
յայլ
երթիցեն:
Իսկ
Գեանջայու
Մահմատ
խանն
անդէն
ի
դիպահոջ
արարեալ
նոսա,
գրեալ
էր
մեր
խանին,
յղել
և
տանել
զնոսա:
Վասնորոյ՝
և
սա
զնշանաւոր
ոմն
Ահմատ
Սուլթան
կոչեցեալ
բազմօք
արամբք
յղեալ
անդ՝
էած
զնոսա
աստ՝
իսկ
Գեանջայու
խանն
զեղբայրն
իւր
զվերոյիշեալ
Ջաւատ
խանն
եդեալ
էր
ընդ
նոսա,
գալ
և
աղերսել
խանին,
զի
մի՛
չար
ինչ
հատուսցէ
նոցա:
Եւ
զի
Իսրայէլն
սոյն
Ջաւատ
խանիս
էր
սիրելի
յոյժ,
ուստի
առաջի
իւրեանց
առեալ
զնա,
եկն
ընդ
նմա:
Եւ
զի
կամեցաւ
անյայտ
առնել
զսոյն
բամբասանս,
թէ
տաճկով
եկն,
ուստի,
միով
աւուրս
յառաջեալ
քան
զնա
յԵրևանու՝
եկն
աստ:
Եւ
աստէն
իբրու
զկատարեալ
զղջումն
ցուցանելով,
զմեղայ
գոչեաց,
և
զարձակումն
խնդրեաց:
Զոր
և
սրբազան
վեհին
արձակեալ
ըստ
օրինի,
ետ
նմա
զփիլոն
և
զվեղար,
և
զձեռաց
գաւազան
մի
ևս
յետոյ՝
ըստ
իւրոյ
խնդրոյն,
որ
էր
միակտոր
Եբենոս՝
բազմանկիւնի
յօրինուածով:
Եւ
ի
նոյն
արձակման
կիտոջն,
արձակեաց
նաև
զընդ
նմա
եկեալ
անփինս,
ընդ
որում
և
նոքա
ի
ներքոյ
խնդրանաց
էին,
կամակից
և
օժանդակ
լինելովն
իւրեանց
նմա:
Որք
էին,
Բ
առաջնորդք,
Եփրեմ
և
Գրիգոր
անուամբ,
և
Բ
ևս
իբրև
միաբանք.
Եղիազար
և
Պօղոս
անուամբ:
(և
այս
չորիցս
ևս
ետ
վեղար
և
փիլոնք.
Գ
ևս
աշխարհական
նշանաւոր
անձինք
գեանջեցիք:
(որոց
ևս
ետ
զխիլայս՝
ԱԱ
մահուտ
կապայ
):
Որոց
անուանքն
էին՝
Աւագ
Գրիգոր
և
Գասպար:
Եւ
յետ
արձակելոյն
զնոսա,
ապա
եկն
Ջաւատ
խանն
յիշեցեալ.
և
յետ
շահելոյն,
սկսաւ
աղերսել
միջնորդօք
վասն
նորա,
զի
կաթուղիկոսութիւն
բոլոր
տանն
Աղուանից
տացէ
նմա,
և
զկոնդակ
գրեսցէ
ի
վերայ
ամենայն
երկրին
ընդունիլ
զնա.
և
զՅովհաննէսն
հանցէ
կաթուղիկոսութենէ:
Եւ
զայս
Իսրայէլն
ի
ծածուկ
թելադրէր
նմա
զսոյն
խնդրիլ,
և
ինքն
ի
չքմեղս
լինէր,
թէ
ոչ
են
իմ
կամք
խառնիլ
դմա
ի
բանս
մեր,
բայց
ես
ո՛չ
կարեմ
ասել
նմա
թէ
մի
խառնիր,
թո՛ղ
սրբազան
վեհն
որպէս
լաւ
գիտէ՝
այնպէս
արասցէ:
Իսկ
խանն
ևս
առաւելոյր
զխնդիրն
և
սկսանէր
դժուարանալ
և
խռովիլ:
Իսկ
սրբազան
վեհին
ծանուցեալ.
զծածուկ
թելադրութիւնն
Իսրայէլին,
յղեաց
առ
նա
զբանս
թէ՝
այդ
որ
տաճկով
կամիս
զբանդ
յառաջացուցանել,
նո՛ր
քակես
զտուն
քո:
Տաճիկն
զի՞նչ
և
ասիցէ՝
ես
չեմ
լսելոց
և
չեմ
առնելոց ,
թո՛ղ
ի
մէնջ
դժուարանայ
և
խռո՛վ
երթայ
աստի:
Այլ
դու
այդու
պատճառաւ
անկանելոց
ես
ի
վայր
գեր
քան
զառաջինն,
և
այլ
չես
կանգնելոց:
Զի
ես
կամիմ
առանց
տաճկի
խառնելոյ
ըստ
իրաւանց
մերոց
օրինացն
զայս
հոգալ,
բերել
աստ
զՅովհաննէսն
ևս,
և
զերկոսեանսդ
ի
միասին
աստ
ներկայացուցանել,
և
հաշտեցուցանել,
և
ապա
զկանոն
իմն
դնել
ի
վերայ
երկաքանչիւրոցդ,
զի
ելեալ
ի
տեղիս
ձեր
երթայցէք
և
սիրով
վարիցիք:
Զսոյնս
և
Ջաւատ
խանին
առաջադրեաց,
թէ
մի՛
աւելի
ստիպեր
զմեզ
վասն
այդր,
զի
մեք
ոչ
եմք
լսելոց,
և
դու
ընդ
վայր
խոսելոց
ես:
Զի
թէ
արասցուք
ևս
զխնդիրդ,
երկիրն
ոչ
է
լսելոց
և
ընդունելոց
զհրամանս
մեր,
քանզի՝
կապեալ
կան
ի
Յովհաննէս
կաթուղիկոսն
և
ի
Գանձասար:
Մանաւանդ
յորժամ
լսիցեն
թէ՝
միջնորդութեամբ
քով
եղև
այս,
իսպառ
խրտուցեալք
ի
բաց
հեռանան,
և
զհրամանս
մեր
ևս
քամահեն,
թէ
առ
հարկի
տաճկաց
զայս
արար,
և
մեզ
ևս
ամօթ
մեծ
լինի :
Կամիմք
մեք
օրինօք
առնել
զոր
ինչ
առնելոց
եմք
զի
ամենեցուն
ընդունելի
լիցի,
և
խաղաղութիւն
լիցի
այն
երկրին,
և
այդ
երկուքդ
և
սիրով
վարիցին,
այսինքն՝
Յովհաննէս
կաթուղիկոսն
և
Իսրայէլն:
Ապա
թէ
դու
ի
յայս
բանս
խառնիցիս ,
նոր
քակի
տունն
սորա,
և
իսպառ
անկանի:
Եւ
զկնի
իմանալոյն
զայս
Ջաւատ
խանին
մեղմացաւ
ի
ստիպելոյն:
Իսրայէլին
ևս
ծանուցեալ
զապագայ
թշուառութիւնն
որ
լինելոց
էր
ինքեան,
խափանեաց
զիրիջայ
առնելն
խանին,
որք
այնուհետև
սրբազան
վեհին
արկին
զբանն,
թէ
որպէս
և
գիտես
սմա
օգուտ,
և
զոր
ինչ
կամիս,
այնպէս
արա:
Ապա
պայմանեաց
նոցա
սրբազան
վեհն
զվերոյասացեալ
բանն,
բերել
զՅովհաննէս
կաթուղիկոսն,
և
ի
վերայ
երկուցն
ևս
զկանոն
դնել:
Եւ
այսու
պայմանաւ
յղեաց
այժմ
զԻսրայէլն
ի
Գեանջայ՝
զի
յետ
սրբոյ
Խաչին
եկեսցէ,
խոստանալով
և
զյովհաննէս
կաթուղիկոսն
բերել
յայնժամ:
Վասնորոյ
զթուղթ
գրեաց
առ
Գեանջայու
քաղաքի
ժողովուրդսն
միայն,
ծանուցանելով
զգալն
և
արձակիլն
Իսրայէլին
և
խիլայիւք
յետս
յղելն
զնա՝
և
որք
ընդ
նմին,
որպէս
ասացաւ:
Պատուիրելով
հնազանդիլ
նմա,
և
սիրել
և
մեծարել
քան
զառաջն:
եւ
ըստ
խնդրոյ
նորին
այս
ևս
գրեցաւ,
զի
կանոնական
բանս
օրինաց
և
եկեղեցւոյ
մի
ոք
ձեռնամուխ
լիցի
առանց
նորին
հրամանին,
իսկ
զերկարապէս
անցսն
ասաց
յինքենէ
իմանալ:
Օրինակն
թղթոյս
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն
է,
յերեսն
ՉԾԸ:
Որ
ել
ի
օգոստոս
ԻԳ:
