ԽԲ.
Խորհուրդ
ի
մէջ
առեալ,
թէ
ո՛րպէս
հնարեսցին
որսալ
զարսն
փախստականս
առանց
Արեաց
կռուոյ,
եւ
ըմբռնել
ըստ
կամաց
եւ
ի
հարկատրութեան
կացուցանել
զաշխարհս
Հայոց.
եւ
յայս
միտս
հաստատեալ
կային,
թէ
բայց
միայն
սուտ
երդմամբ
եւ
սնոտի
խոստմամբ
հաւանեցուցանել
զմիտս
որերոյն
կարասցեն,
առանց
կռուոյ։
2
Առաքէր
առ
նոսա
մարզպանն
Ատրորմիզդն
ի
բանէն
արքային
Յազկերտի,
եւ
երդնոյր
նոցա
դաւով,
թէ
ոչ
զոք
սպանանեմք
ի
ձէնջ,
եւ
ոչ
զտէրութիւնդ
եւ
զպատիւ
հանեմք
յումեքէ։
3
Եւ
այսպէս
նենգով
նուաճեալ
զմարդիկն`
կալաւ
զամենեսեան,
եւ
տայր
խաղացուցանել
ի
դուռն
Արեացն`
զիշխանն
մեծ
Արծրունեաց
զՆերշապուհ,
եւ
զիշխանն
տանն
Ամատունեաց,
եւ
զիշխանն
տանն
Վանանդեայ,
եւ
զիշխանն
տանն
Արշարունեաց
զԱրշաւիր,
եւ
զիշխանն
տանն
Անձեւացեաց
զՇմաւոն,
եւ
զիշխանն
տանն
Ամատունեաց
զՎահանն,
եւ
զիշխանն
Գնթունեաց,
եւ
զիշխանն
Աշոցաց
եւ
զիշխանն
Առաւեղենից
զՓափաք,
եւ
զիշխանն
Տաշրայ
զՎրէն,
եւ
զիշխանն
Արծրունեաց
զԱպրսամ,
եւ
զայլս
ի
տանուտերացն
եւ
յաւագ
սեպհացն,
խաղացուցանէին
ի
դուռն
թագաւորին
Յազկերտի։
4
Կամեցեալ
չու
առնել
գնալ
ի
դուռնն
եւ
ինքն
նենգաւոր
իշխանն
Սիւնեաց
Վասակ,
բայց
նախ
տայր
խաղացուցանել
յառաջագոյն
քան
զինքն։
*
Հայոց,
զորս
կալեալ
էր
նախագոյն
եւ
եդեալ
ի
տեղիս
տեղիս
յամուրս
բերդիցն
Սիւնեաց`
զսուրբ
երէցն
Յովսէփ,
որ
զկաթողիկոսութեանն
ունէր
զաթոռ
ի
ժամուն,
եւ
զտէր
Ղեւոնդ,
եւ
զքահանայսն
Արածայ`
զտէր
Սամուէլ
եւ
զտէր
Աբրահամ.
ընդ
որս
կալեալ
տանէին
եւ
զսուրբ
եպիսկոպոսն
Ըռշտունեաց
զտէր
Սահակ,
եւ
զդրան
երէցն
իշխանին
Արծրունեաց
Ներշապհոյ`
զտէր
Մուշէ,
եւ
զսուրբ
երէցն
զԱրշէն
եւ
զսուրբ
սարկաւագն
զՔաջաջ։
6
Բայց
զսուրբ
եպիսկոպոսն
Բասենոյ
զտէր
Թաթիկ`
էր
յառաջագոյն
տուեալ
տանել
զաւրագլխացն
Պարսից
ի
Խուժաստան,
ըստ
քսելոյ
իշխանին
Սիւնեաց,
եւ
անդ
խիստ
կապանաւք
պահէր
։
7
Տայր
խաղացուցանել
եւ
զտղայսն,
զոր
կալեալ
էր
իւր
ի
տոհմէն
Մամիկոնէից
եւ
Կամսարականաց
եւ
ի
յայլ
տոհմէ
իշխանացն
Հայոց.
կարծեցեալ
առնել
մեծապէս
սպաս
թագաւորին
Յազկերտի
եւ
ամենայն
աշխարհին
Արեաց,
եւ
առնուլ
զպատիւ
թագաւորութեան
եւ
զպարգեւս։
8
Որ
եւս
առաւելապէս
եղեւ
նմա
յԱստուծոյ
աճումն
ձաղանաց
յաւուր
թշնամանաց
իւրոց,
յորժամ
նշաւակեալ
խայտառակեաց
զնա
Յազկերտ`
ամենայն
աւագանւով
դրանն,
ըստ
աներեւոյթ
սադրելոյ
նոցա
ի
վերուստ
ազդեցութենէն
արդարադատին
Աստուծոյ։
*
առաջի
իւր
յերկիրն
Պարսից
նենգաւորն
Վասակ,
յերեքտասաներորդում
ամի
Յազկերտի
արքային
Պարսից,
եւ
ինքն
չու
արարեալ
սաստիկ
կազմութեամբ
եւ
ուժգին
ա
խիւք,
մերձ
ի
հասանելն
առ
թագա
ւորն
Պարսից,
եւ
զկարծեցեալ
զխաբէական
զիւր
զմիամտութիւնն
ծանուցեալ
թագաւորին
եւ
աւագանւոյն
Արեաց`
եւ
առնուլ
վարձս
ըստ
մոլեկան
խորհելոյն
իւրոյ
զթագաւորութիւնն
իսկ
Հայոց։
10
«Ապա
թէ
յայնմանէ
վրիպեալ
ինչ,
ասէ,
գտանիմ`
համայն
զայլն
ամենայն,
զպատիւ
եւ
զգահս,
առանց
ամենայն
երկբայութեան
եւ
յերկուանալոյ
գտանեմ,
եւ
իմ
են»։
11
Եւ
զտէր
Աստուած
ոչ
հարցեալ,
որ
ասէ
մարգա
րէիւն,
թէ
Թագաւորեցին,
եւ
ոչ
ինեւ,
եւ
դաշինս
կռեցին,
եւ
ոչ
իմով
կամաւ
։
12
Որում
ի
ժամ
պատահելոյ
նենգաւորին,
ըստ
իւրում
կարծեաց,
այսպիսի
մեծամեծ
պատուոյ,
յառաջեալ
արդարախնդիր
բանն
Աստու
ծոյ,
եւ
զդիմակս
նենգաւոր
խորհրդոց
նորա
մերկացեալ
ցրուեալ
`
վեր
ի
վայր
տապալեաց
զամենայն
դառն
մտածութիւնս
առն,
որպէս
զվայրաթոյն
խորհուրդն
Ակիտովփելայ
։
*
տանէին
կապեալս,
նստուցեալս
ի
վերայ
ջորւոց,
եւ
բազմութիւնք
չուելոցն,
որ
էինն
ընդ
անաւրինին
Վասակայ`
հասին
նահատակացն
Քրիստոսի։
14
Եւ
նոցա
հարցեալ,
ե
թէ
«ո՞յր
է
բազմութիւնս
այս
»`
լուան
ի
մարդկա
նէ,
թէ
«Սիւնեաց
տեառնն
է».
եւ
նոքա
ա
սեն.
«Աւադիկ
մաւտ
առ
մեզ
գայ»։
15
Լռեալք
ի
հարցանելոյ
սուրբքն`
ճանապարհին
ուշադրէին.
եւ
սուրբն
Յովսէփ
հարցանէր
ցայրն
Աստուծոյ
Ղեւոնդ ,
թէ
«Գիտեմ
թէ
հասեալ
գայ
ի
մեզ
Վասակ`
լրբի
անամաւթութեամբ
սրտիւ
գալ
առ
մեզ
յողջոյն.
եւ
քոյ
զմտաւ
ածեալ`
ո՛րպէս
պարտ
է
առնել
մեզ
հրամայեա՛,
եւ
այնպէս
առնեմք
մեք»։
16
Եւ
սրբոյն
Ղեւոնդի
պատասխանի
տուեալ
ա
սէ.
«Զվարդապետութիւն
Փրկչին
մի՛
խնդրեր
ուսանել
ի
մար
դոյ.
Յոր
քաղաք
կամ
ի
գեաւղ
մտանիցէք`
ողջոյն
ասացէք.
եւ
ուր
գտցի
որդի
ողջունի`
հանգիցէ
ողջոյնն
ձեր
ի
վերայ
նորա,
ապա
թէ
ոչ
իցէ
արժանի`
առ
ձեզ
դարձցի
ողջոյնն
։
17
Եւ
այն
ինչ
կատարեալ
նոցա
զհարցուածսն
առ
միմեանս`
եկեալ
հասանէր
առ
նոսա
նենգաւորն
Վասակ
Սիւնեաց
տէր.
եւ
տեղեկացեալ
ի
նոցանէ
`
վաղվաղակի
իջանէր
յերիվարէն
եւ
ողջունէր
զսուրբսն.
որոց
ոչ
ինչ
բնաւ
կարծեցուցեալ
թշնամութիւն
ընդ
նմա`
յոյժ
խնդալից
սիրով
տեսանէին
զնա։
18
Եւ
մանաւանդ
սուրբն
Ղեւոնդ,
որոյ
անտրտում
եւ
զուարթերես
միշտ
տեսակ
իւր,
եւ
ախորժակ
բանիւ
լրջմտութեամբ
խաւսէր
երկարս
ընդ
Վասակայ
Սիւնեաց
իշխանին։
19
Որ
իբրեւ
լսէր
զքաղցրաբանութիւնն
եւ
զշնորհալից
բանս
երանելւոյն`
խելացնորեալ
ի
դիւէն`
կարծեաց,
թէ
սոքա
ոչ
գիտեն
իսկ
զիմ
արարեալ
ի
սոսա
զչարիս .
յաղագս
որոյ
եւ
առաւելագոյն
մխիթարեալ
ի
բանից
առն
Աստուծոյ
Ղեւոնդի`
երթայր
ընդ
նոսա
երկարագոյնս։
20
Եւ
յետ
կատարման
խաւսիցն`
կամեցեալ
կոչել
զնոսա
Սիւնեաց
տէրն,
զորս
եւ
յաւուրն
յայնմիկ
աղաչեաց
զսուրբսն`
ճաշել
ընդ
նմա
յաւթեւանին։
21
Եւ
յառաջեալ
սակաւ
մի
նենգաւորին
Վասակայ
ի
նոցանէ`
ձայն
զկնի
եդեալ
սրբոյն
Ղեւոնդի`
կոչէր
զնա
պատուոյն
անուամբ
մեծա
ձայն.
«Սիւնեա՛ց
տէր,
Սիւնեա՛ց
տէր»։
22
Եւ
նորա
յաւժարապէս
պատասխանի
արա
րեալ.
«Տեա՛րք,
զի՛նչ
ասէք»։
23
Եւ
սրբոյն
ասա
ցեալ.
«Զամենայն
ինչ
մեր
ասացեալ
ընդ
քեզ`
զպիտոյսն
եւ
զառաւել
աւգտակարսն
մոռացաք
հարցանել,
թէ
ո՞ւր
երթաս»։
24
Եւ
նենգաւորին
Վասակայ
լուեալ
զայս
եւ
ի
մեծ
տրտմութիւն
ընկղմեալ`
ասէր
զարմաց
մամբ.
«Առ
տէրն
իմ
երթամ,
գտանել
ի
նմանէ
ըստ
արժանի
մեծ
վաստակոցն
զհատուցումն
մեծ»։
25
Եւ
սրբոյն
Ղեւոնդի
պատասխանի
տուեալ
ա
սէ.
«Կարծեցուցանէ
զքեզ
դեւդ,
որ
պատրեալ
սադրեաց
զքեզ
նենգել
սուրբ
Աւետարանին
ուխտի,
թէ
արդ
միայն
թագաւորութեամբ
աշխարհին
Հայոց
կարեն
Արիք
տալ
քեզ
ըստ
արժանի
վաստակոց
քոց
զհատուցումն.
այլ
եւ
ոչ
մի
ինչ
է
որ
կարեն
տալ
քեզ
փոխարէնս.
բայց
թէ
արդարեւ
դու
կենդանութեամբ
զգլուխդ
ի
վերայ
ուսոցդ
ի
Հայս
տանիս`
ապա
ընդ
իս
տեառն
Աստուծոյ
չէ
խաւսեցեալ»։
26
Եւ
զայս
լուեալ
նենգաւոր
իշխանին
Վասակայ`
վհատեալ
խզեցաւ
ամենայն
սնոտի
յոյսն
իւր,
եւ
անդէն
ծանեաւ
զբեկումն
անձին
իւրոյ,
որ
մերձ
ընդ
մերձ
հասանելոց
էր
ի
վերայ
նորա։
27
Քանզի
ոչ
վրիպէր
բան
սրբոյն,
մինչեւ
կատարէր
ամենայն։
