Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԾԱ. Եւ սոցա դեռ եւս խաւսելով զայս այսպէս` մի ոմն ի դահճացն, որ սիրելապէս ընդունելութիւնս ունէր ընդ կապեալ նախարարս Հայոց, լուեալ ճշգրտապէս յերանելի Խուժկէն` եկեալ յայտնէր նոցա զստոյգ խորհուրդն, եւ տայր գիտել զարդարն, թէ ո՛րպէս տուեալ է հրաման թագաւորին յաղագս սպանման քահանայիցն։ 2  Զոր ստուգեալ նախարարացն` լային դառնապէս. իբրեւ ոչ եթէ ոչ կամելով զնահատակութիւն սրբոցն, որում եւ ինքեանք իսկ փափաքէին լինել արժանի, այլ վասն մնալոյ ի նոցանէ որբք եւ անմխիթարք։
       3  Իսկ սրբոցն եւ յառնէն իսկ ճշգրտեալ զիւրեանց հաստատապէս աւետիսն` զաւրացեալք զուարճանային ցնծութեամբ, եւ տուեալ փառս Աստուծոյ` իսկոյն երեկոյին պաշտամանն պատրաստէին. քանզի եւ անագանագոյն իսկ էր այնուհետեւ ըստ այլ աւուրց պաշտամանն ժամ։ 4  Որ քանզի եւ եկք ամբարակապետին ի շահաստանն ոչ ինչ էին վաղ, վասն որոյ կալ զգիշերն անդէն հարկաւորեցաւ ի շահաստանին։ 5  Եւ սրբոցն կատարեալ զկանոն երեկոյին պաշտամանն` վայելէին սուղ ինչ եւ դոյզն ռոճկովն որպէս բազմախորտիկս անուշահոտութեամբ. եւ անուշակ ընթրեացն ուրախութեանն յերկարեալ զուրախութիւն ճաշակմանն մխիթարութեան շնորհիւ, զաւրութեամբ Աստուծոյ սուրբ Հոգւոյն, եւ յարուցեալ յընթրեացն, փառաւորելով եւ աւրհնելով զԱստուած` կատարէին զաղաւթսն։ 6  Հրաման տային սուրբ քահանայապետքն Աստուծոյ կապելոցն նախարարաց` աղաւթից եւ տքնութեան պարապելոյ ըստ կարգի իւրաքանչիւր ուրուք զգիշերն զայն, ասելով ցամենեսեան այս պէս. «Զի եթէ զոք ի ձէնջ այսաւր յուղարկէիք ի Հայս , ո՞չ ապաքէն առ իւրաքանչիւր սիրելիս թուղթս ողջունացոյցս եւ պատգամս ուրախալիցս յղէին խնդութեամբ. նաեւ յաղագս ճանապարհորդելոյ ի ձէնջ ուրուք խնդրէիք յԱստուծոյ` ողջամբ հասանել առ իւրաքանչիւր ընտանիս եւ զեղեալ ձեզ նմա զբանն կատարել։ 7  Եւ արդ` աւասիկ յուղարկիմք մեք ի ձէնջ առ Աստուած. խնդրեցէ՛ք ամենեքեան ի Փրկչէն Քրիստոսէ եւ ի սուրբ նորա Հոգւոյն` լինել աներկիւղ քաջալերութեամբ ամենեցուն մեզ արժանի երկնաթռիչ ցանկալի ուղւոյն, տանել ձեզ ողջոյն եւ զյանձնարարութիւն առ բազումողորմն Քրիստոս եւ առ սուրբ գունդն առաքելոց եւ մարգարէից եւ ամենայն սրբոց։ 8  Որոց միշտ բարեխաւսութեամբ թախանձեսցի գորովալից գութ բազումողորմ արարչին Քրիստոսի` լինել ձեզ մխիթարիչ եւ փրկիչ. եւ արձակեսցէ զձեզ յերեւելի կապանացդ յորում էքդ, եւ ամաչեցուցանէ զնախանձորդս ձեր եւ զթշնամիս։ 9  Տացէ՛ ձեզ տեսանել զաշխարհն Հայոց եւ զընտանիս ձեր, եւ անդ ամփոփեալ զոսկերս իւրաքանչիւր ուրուք զձեր` առ ոսկերս հարց ձերոց ժողովեսցէ, եւ յաներեւոյթ կապանաց սատանայի արձակեալ զոգիս ձեր` պահեսցէ անվնաս յաւր տեառն Յիսուսի Քրիստոսի»։
       10  Եւ լուեալ զայնպիսի հրաման ի սուրբ քահանայիցն Քրիստոսի ամենայն նախարարացն` ետուն պատասխանի եւ ա սեն. «Ո՞ւմ արդեաւք յաղթիցէ քուն յարքայութեանն , ուր ոչ գոյ տքնութիւն եւ ոչ ծանրութիւն տաղտկութեան. եւ կամ ո՞ արդեաւք ախտացեալ տրտմեսցի յանանց բարութեանն, ուստի մերժեալ են ցաւք եւ տրտմութիւնք եւ հեծութիւնք։ 11  Եւ մեզ աւրս այս կարապետ եւ առիթ է աւուրն այնմիկ , ուր վարդապետութիւնք սուրբ քահանայիցն Աստուծոյ քարոզեալ լսելի լինէր ի միջի մերում։ 12  Եւ տրտմութիւն ընդէ՞ր իսկ բնաւ ծնանիցի ի սիրտս ուրուք, որք արժանի եղաք ցանկ զծնողս մեր եւ զհոգեւոր վարդապետս ի կենդանութեան մերում ի մարմնի իբրեւ զհրեշտակս տեսանել, եւ ի վախճանի իբրեւ զզուարթունս։ 13  Բայց որ արտասուեմքս փղձկալով` որպէս Փրկչին ամենեցուն Քրիստոսի զԵրուսաղէմ տեսեալ կամ զՂազար, զոր յարոյցն ի մեռելոց, թէ ընդէ՞ր իսկ անմահ եւ անախտ ստեղծուածս յԱրարչէն, գերեալ ի խաբէութենէ թշնամւոյն, դարձեալ ի հող` անկաւ ընդ ախտիւ եւ մահուամբ»։
       14  Եւ այսպիսի բանս աւետալիցս լուեալ ի նախարարացն սուրբ քահանայիցն Աստուծոյ` մեծաւ ուրախութեամբ սկսան ամենեքեան տարածել զձեռս ի յերկինս, գոհանալ զԱստուծոյ եւ ա սել. «Գոհանամք զքէն, Աստուած, որ ի շնորհէ քարոզութեան սուրբ առաքելոցն բազումս ծնար առաքեալս, եւ ի շնորհէ ճգնազգեցիկ մարտիրոսացն անթիւս ծնար նահատակս. որպէս առաքեալն եւ խոստովանողն տէրն Գրիգորիոս, արարողն ուղիղ գործոց եւ ուսուցիչն յստակ եւ անհեղգ վարդապետութեան , նախանձեցուցեալ զամենեսեան ի բարի նախանձս` ծնաւ վարդապետս եւ անթիւ նահատակս, յոլով միանձունս, անչափ դասս կուսանաց, զամենայն անձն բնաւ տաճար բնակութեան սուրբ Երրորդութեանդ յաւրինեաց։ 15  Գոհանամք զքէն, Փրկիչ, որ ի հոտէն սրբոյն Գրիգորիոսի զոչխարսն առաւել քան զհովիւս բանաւորս արարեր, եւ զաշակերտս ի ժողովրդենէն առաւել քան զվարդապետս յաւրինեցէր գիտունս։ 16  Ահա եւ մեք այժմ զաւրացեալք քաջալերեցաք ի բանից շնորհալից հոգեւոր ծննդոցս մեր, հարք յորդւոց, վարդապետք յաշակերտաց, քահանայք ի ժողովրդոց։ 17  Եւ արդ` յուղարկիմք ի սոցանէ ուրախութեամբ, որոց արկեալ զմեզ յուղի` առ քեզ առաքեն, եւ ինքեանք մնալով ի մարմնի` ընդ քեզ են եւ առ քեզ, եւ քեւ զաւրանան։ 18  Պահեա՛ զսոսա ամենազաւր աջովդ քո, պարսպեա՛ զնոսա ամրութեամբ սուրբ Հոգւոյդ քո, մխիթարեա՛ զսոսա ուրախութեամբ բանի քո. զխաղաղութիւն քո տո՛ւր սոցա եւ աճեցո՛ ի սոսա զշնորհսն»։
       19  Եւ այսպէս աւրհնեալք զերանելի կապեալսն եւ հզաւր ամենակալին յանձնեալ` ա սեն. «Նա պահեսցէ զձեզ ողջս, եւ Հոգւովն իւրով սրբով մխիթարեսցէ զձեզ հանապազ։ 20  Եւ դուք մի՛ տրտմիք, այլ ուրախութեամբ ուրախ լերուք յայն որ ա սացն, թէ Ոչ թողից զձեզ որբս. գամ, ասէ առ ձեզ . որ եկեալ իսկ է եւ է ի միջի ձերում. որ արձակէ զձեզ ի կապանացդ յորում էքդ , եւ պահեսցէ զձեզ յուսով աւգնականութեան իւրոյ եւ տայ ասել ձեզ համարձակաձայն պարծա նաւք, թէ Վասն քո մեռանիմք զաւրհանապազ. համարեցաք որպէս զոչխար ի սպանդ ։ 21  Եւ ամենատէրն խորտակէ զսատանայ ի ներքոյ ոտից ձերոց, երեւելիս եւ պայծառս ցուցցէ զձեզ ի մէջ ազգիս ամբարշտի, եւ դարձուսցէ զձեզ ի յերկիր ձեր։ 22  Պահեսցէ զտունս ձեր, սնուսցէ զտղայս ձեր, ժառանգեցուսցէ զաւակի ձերում զվիճակ հարց իւրեանց. նմա փառք եւ այժմ եւ յամենայն յաւիտեանս. ամէն»։
       * եւ սրբոյն Սահակայ, որոց եւ նոցա աւրհնեալ զերանելի նախարարսն եւ զայլ ժողովեալսն ընդ նոսա` յանձնեցին զամենեսեան սրբոյ Երրորդութեանն, եւ կատարեցին զաղաւթս։ 24  Եւ եղեւ ամենայն անձն երանելի կապելոցն նախարարացն որպէս զանձինս այնոցիկ, որք ժողովեալ էին ի վերնատունն եւ բնակէին ընդ սուրբ առաքեալսն, լցեալք սուրբ Հոգւոյն շնորհիւ, քաջալերեալք եւ ապաւինեալք ի յոյսն երկնաւոր։