ԿԵ.
Եկեալ
ի
դրանէ
եւ
Մաղխազն
Գադիշոյ,
եւ
ժողովեալք
առ
նա
դասք
ուրացողացն.
որ
թէպէտ
եւ
ուրախանային
զառժամանակեայ
թաղծալից
ուրախութիւն
կենցաղոյս`
սակայն
իբրեւ
տեսանէին
զՄամիկոնեանն
Վահան
այնպէս
երեւելի
բարւոյ
համակեալ`
խամրէին
եւ
ծնկեալք
թարշամէին։
2
Խնդրէին
ի
վերայ
նորա
հնարս
պատճառանաց,
որով
զնա
եւ
զեղբարս
նորա
կորուսանել
կարասցեն։
3
Տային
գիտել
մեծամեծաց
դրանն,
այլ
էր
ինչ
որ
թագաւորին,
թէ
ոչ
է
հնար
սմա
առանց
ապստամբութեան
ի
Հայս։
4
Յիշեցուցանէին
Արեաց
եւ
զնախնեացն
նորա
զմիոյ
միոյ,
թէ
ո՛վ
ի
նոցանէ
ոչ
խռովեցոյց
զԱրեաց
աշխարհ
եւ
ոչ
արար
մեծամեծ
վնասս
եւ
մահունս.
արդ`
երբ
եւ
է,
ասեն,
եւ
զնոյն
խռովութիւնս
յարուցանելոց
է
ի
վերայ
ձեր։
5
Որոց
լուեալ
զայս
ամենայն
բանս
քսութեան
ի
ստէպն
բանսարկուաց`
կասկածէին
ի
համբաւոյն,
եւ
հայելով
յառն
յաջողակութիւն
եւ
յիմաստն`
տրտմէին
առ
սէրն։
6
Տեսեալ
այնուհետեւ
Վահանայ
զայնչափ
յարուցմունս
նախանձաւորացն
ի
վերայ
նորա,
թէ
ոչ
երբէք
կասեալ
լռեն
ի
չար
նախանձալից
խաւսիցն`
չկարացեալ
տանել
հանապազաւրեայ
բանսարկութեանն,
երթեալ
ի
դուռն`
տկարանայր
ի
հաւատն.
եւ
եկեալ
ի
Հայս,
սակայն
եւ
այնպէս
խնուլ
զբերանս
չարախաւսացն
ոչ
կարէր։
7
Զի
որ
ոք
բան
ուղիղ
ի
հրապարակի
առաջի
իշխանի
չգիտէր
խաւսել`
զնա
ատեայր.
եւ
որ
ոք
յորս
կամ
ի
թիւրախ
նետ
չգիտէր
ձգել`
զնա
պարտաւո
րէր.
«Նստի,
ասէին,
եւ
ամենեցուն
ունչս
առնէ»։
8
Եւ
որ
ոք
անմտութեամբ
զգործս
արքունի
չմարթէր
գործել`
ի
նա
բերէր
զպատ
ճառն.
«Նա,
ասէին,
յառաջէ
յամենայն
ի
գործս,
եւ
չտայ
ինչ
ումեք
գործել
կամ
աւգտել»։
9
Վասն
զի
էր
նորա
,
որում
անուն
էր
Վրիւ,
անանուն
ըստ
ազգի
եւ
անփորձ
իրի,
որդի
առն
Ասորւոյ,
բայց
շատխաւսութեամբ
եւ
ընդվայրաբանութեամբ
առաւելեալ
նմանէր
ազգի
Ասորւոց.
որոյ
չմարթացեալ
գործել
զգործ
արքունի`
երթեալ
լինէր
ամբաստան
զՎահանայ
առաջի
թագաւորին
Պերոզի,
ասե
լով,
թէ
«Ինձ
ի
գործ
ոսկէհատին
չետ
ինչ
մաւտ
.
եւ
իւր
ժողովեալ
զամենայն
ոսկի
աշխարհին`
խորհի
երթալ
առ
կայսր
եւ
կամ
յաշխարհն
Հոնաց,
եւ
տուեալ
զոսկին`
կամի
խնդրել
գունդ
եւ
ապստամբել»։
զինքենէ
իմաստախորհին
Վահանայ,
առաւել
փութանակի
զբազմութիւն
ոսկւոյն`
ի
դուռն։
11
Եւ
լուեալ
թագաւորին
Պերոզի
զճեպով
երթալն
Վահանայ`
զարմացեալ
ա
սէր,
թէ
«Եկդ
Վահանայ
այդպէս
երագ`
շատ
ընդդէմ
է
բանիցն
Վրուայ,
մանաւանդ
թէ
բերեալ
եւս
ինչ
է»։
12
Եւ
եղեալ
յանդիման
թագաւորին`
տեղեկանայր
ի
նմանէ
թագաւորն
Պերոզ,
թէ
արդարեւ
բերեալ
ինչ
է.
եւ
լուեալ
ի
զքանիաւնութիւն
բազմութեան
ոսկւոյն
զոր
բերեալ
էր`
եւ
ուրախանայր
յոյժ։
13
Ապա
եւ
յանդիման
Վահանայ
տայր
ասել
Վրուայ
զբանսն,
զոր
ասէր
զնմանէ
յառաջագոյն։
14
Եւ
լուեալ
Վահանայ
զամենայն
ասացեալսն
Վրուայ`
ետ
պատասխանի
առաջի
թագաւորին
եւ
ա
սէ.
«Գիտեմ
եւ
ես
զանիմաստութիւն
անձին
ի
մոյ,
ըստ
ցուցանելոյ
զիս
ձեզ
Վրուայ.
բայց
սակայն
այնքան
կոյր
չեմ,
թէ
ոյժ
եւ
տեսանել
անգամ
չգիտեմ.
որոյ
ուժոյ
զբազում
ազգս
հարեալ
է
սաստիկ
երկիւղիւ,
եւ
հնազանդեցուցեալ
ընդ
ձեռամբ
իւրեանց
ունին։
15
Իսկ
ես,
որ
ապստամբելս
կամիմ
ըստ
դորա
ասելոյդ`
դոյն
իսկ
գիտէ,
զի
մի
ծառայ
չգտանի
իմ,
որ
ինձ
խոհկերութիւն
առնէ,
եւ
ոչ
երկուց
կամ
երից
պատանեաց
իշխեմ
տիրաբար,
որ
ինձ
երկիւղիւ
սպաս
ունին.
իմ
ոյժ
այդ
է։
16
Բայց
եթէ
նեղ
ինչ
էր
ինձ
ի
ձէնջ,
եւ
ուրեք
յաւտար
երկիր
գնալ
եւ
կորնչել
կամէի,
զայդչափ
ոսկի
այսր
զի՞
բերէի,
որ
մինչեւ
ցմահ
իմ,
թէեւ
կարի
շատ
կէի`
իմում
անձինս,
այլ
եւ
տասանց
եւս
ընդ
իս,
թոշակ
շատ
էր
եւ
բաւական.
եւ
զայլ
ոք
ոստիկան
ձեր
յիմ
վերայ
չէր
կացուցեալ,
որ
թէ
ի
հարկէ
տայր
բերել
այսր
զայդչափ
բազմութիւն
ոսկւոյ։
17
Բայց
թէ
վաստակել
գիտեմ
ձեզ`
դուք
կարող
էք
որ
զիս
թէ
կամիք
կեցուցանել,
վաղվաղակի
եւ
առ
ժամայն
մեծացուցանել,
որպէս
եւ
կամիք»։
զխաւսս
ի
Վահանայ`
ամենեքեան
իրաւացուցին
զխաւսսն
Վահանայ
քան
զխաւսսն
Վրուայ։
19
Եւ
ելանէր
Վահան
արդարացեալ
յատենէն,
եւ
որդի
Ասորւոյն
Վրիւ
ելանէր
ամաչեցեալ
եւ
արհամարհեալ։
20
Եւ
հրաժարեալ
Վահանայ
ի
դրանէ`
մեծարանաւք
եւ
բազում
շքեղութեամբ
եկեալ
հասանէր
յաշխարհս
Հայոց։
21
Եւ
քանզի
ոչ
էր
խաղաղութիւն
մտաց
նորա
զամենայն
աւր
վասն
վատ
անուան
ուրացութեանն,
զոր
նման
նահատակեալ
հարցն
իւրոց
պատճառանաւք
եւ
ոչ
ճշմարտութեամբ
կրէր
յինքեան,
եւս
առաւել
ի
գալն
պայծառութեամբ
ի
դրանէ`
տարակուսէր
յանձն
իւր,
թէ
մի՛
գուցէ
պատրեալ
ի
փառս
աշխարհիս`
յամեալ
մոռանայցէ
զերկիւղ
հանդերձելոյ
աշխարհին,
եւ
վնասիցի։
22
Եւ
այսպէս
ցանկ
մաշելով
ի
միտս
իւր`
ծանուցանէր
առ
ջերմ
սիրողաց
զիւրն
հոգալ,
եւ
հնարս
հայցէր
եւ
անդադար
խնդրէր
ի
Փրկչէն
Քրիստոսէ`
շնորհել
նմա
ժամ
բարի,
ասե
լով
ընդ
միտս
իւր,
թէ
«Միշտ
ընդ
,
տէր
Աստուած,
ամենայն
ինչ
հնարաւոր
է,
եւ
տկարանայ
քեզ
եւ
ոչ
ինչ.
դու,
տէր,
ապաւէն
իմ
լեր.
շնորհեա՛
ինձ
ժամանակ
դարձի
խոստովանութեան,
եւ
ինձ
առնել
զկամս
քո,
զի
դու
ես
Աստուած
իմ»։
