Պատմագրութիւն

Այլ ի քահանայէս յայսմանէ ծնաւմանուկ մի Յովհաննէս անուն, եւ սիրեցեալ եղեւ յաչսամենեցուն՝ հաւատացելոց եւ անհաւատից. եւ եդին զնաձեռնաւոր քաղաքին եւ երկրին հրամանատու։ Բայց չարսերմանցն չար լինի երկրագործութիւն, եւ չարուսուցչացն չար լինի ուսումն նոցա։ Զի հայր սորատուեալ էր զդուստր իւր առն միում Մուրատ անուն, եւսա առեալ էր զքոյր փեսային ի կնութիւն ինքեան։ Այսառաջին վնաս եւ երկրորդ վնաս, զի ծնեալն ի կնոջէնյայնմանէ՝ Բաղշայիշ անուն, կայր ի գործսանպարկեշտս. եւ խրատեալ ի սիրելեաց իւրոց՝ Վեգէնանուն, եւ նա հանեալ զսուր իւր՝ խոցեալ սպան զնա, եւ դառն սգով եղբարց իւրոց եդին ի գերեզմանի։ Եւմեք աղօթս եւ պատարագս մատուցաք՝ թերեւս թողութիւնմեղաց գտցէ, եւ նա ոչ զղջացաւ ի գործս իւր։Դարձեալ՝ մայր սորա մեռաւ, եւ հայրն երթեալ առնուզհօրեղբօր իւրոյ կնոջ քուեր դուստրն. եւ կեցեալսակաւ աւուրք՝ եւ կինն այն եւս մեռանի. եւ նա ոչապաշխարեաց զմեղս իւր։ Եւ դարձեալ էառ այլ կին, եւոչ էառ յանձն ապաշխարութիւն վասն քաւութեան մեղացիւրոց, այլ կայր ցոփութեամբ բազում ժամանակս։Դարձեալ՝ էր սմա հօրեղբօր որդի մի Յոհաննէս անուն, եւ ետ զդուստր նորա մանկան միոջ Ղրիմբէկ անուն, եւզքոյր նորա առեալ քուեր որդոյ իւրոյ։ Եւ մանուկնայն տկարացաւ ցաւօք դառնագունիւք, եւ գնաց ի սուրբուխտն Քաշոտն, եւ այլ ոչ դարձաւ. եւ մայր սորա իճգնութիւնս եւ յաղօթս կայր հանապազօր, եւ եղբայրիւր ոչ գթացաւ ի նա։ Դարձեալ՝ վիշապն սատանայշարժեաց զտուտն իւր. կամեցաւ հարսանիս առնել որդոյիւրոյ. երթեալ առնու զքուեր դուստր փեսայինհօրեղբօր իւրոյ, յորմէ զմիւս քոյրն առեալ էր քուերորդին իւր։ Եւ մեք դէմ յանդիման քարոզելովխրատեցաք, եւ նա ոչ հնազանդեցաւ. այլ եւ երիցս եւչորիցս նամակ օրհնութեան գրեցաք, եւ նա անտեսարար։ Այլ իբրեւ իմաստուն գազանն, որ մտաւ ի մայրնԵւայ եւ խաբեաց զնա, երթեալ մտանէ ի հոգեւորառաջնորդս եւ ի վարդապետս եկեղեցոյ. եւ հրամանաւնոցա առնու հարսն որդոյ իւրոյ զդուստր տանուտրոջմիոյ Ասլան անուն՝ վասն ագահութեան ախտից. խաչիւ եւպատարագօք, զհաշտարարն Քրիստոս բարեխօս ունելովառ Հայրն երկնաւոր, կամեցան յանցանօքպատուիրանացն Քրիստոսի բարիս առնել, եւ թողլովզհրամանս Լուսաւորչին. եւ ընդդէմ կանոնաց նոցա կալանհնազանդութեամբ իւրեանց՝ բարեաւն չար կամեցանառնել ընդդէմ Քրիստոսի կամացն։

Եւ ներողութիւնն Աստուծոյ ներեաց մինամ։ Բայց յերկրորդ ամին կինն այն ծնանէր որդիս եւեղեւ պատուհաս բարկութեանն Աստուծոյ ի վերայ նորա. գոչէր եւ աղաղակէր անմեղն այն. «Ծնօղաց իմոցյանցանք մատնեցին զիս ի ձեռս դիւաց. օգնեա ինձարարիչ Աստուած, եւ մի թողուր զիս ի ձեռացե։ Եւեկեալ բազմութիւն քահանայիցն եւ ժողովրդեանն, առեալ խաչ եւ Աւետարան, եւ աղօթս արարեալ ի վերայնորա՝ ոչ եղեւ նմա բժշկութիւն եւ ոչ հանգիստխռովութեան դառն ցաւոցն։ Ապաւինեալ ի դիւթս եւ իկախարդս. եւ նոքա երթեալ փորեցին զգլուխ փողոցինաղտեղի, եւ թաղեցին մինչ ի պարանոցն. եւ սուր առեալի ձեռս իւրեանց աղաղակէին եւ հարկանէին զերկիր եւասէրին. «Ել չար դեւ ի կնոջէս յայսմանէե։

Եւ բացեալ այլազգեացն զբերան ողորմելիեւ լալի կնոջն՝ սրով ահաբեկ առնէին. եւ ամենայնբազմութիւն քաղաքին՝ հաւատացելոց եւ անհաւատից, եկեալ տեսանէին հերարձակ եւ ողորմելի դիմօք կինմարդ ի մէջ հրապարակի։ Եւ որպէս ուրախ եղեն իյանցաւոր ուրախութիւնն, այնպէս անուրախ եղեն իտառապանս աղքատին ողորմելոյ։ Եւ ո՞վ կարէ պատմելզաղիողորմ կսկիծ եղկելի աղքատին ի մէջ հանդիսականատենին, զոր տեսօղքն եւ լսօղքն լալով եւ ողբովքպատմեցին մեզ։ Եւ կեցեալ սակաւ աւուրք՝ աւանդեացզհոգին։ Զոր եւ խնդրեմք ի բարերար Տեառնէն Յիսուսէի բոլոր սրտէ, զի թողցէ զյանցանս նորաբարեխօսութեամբ ամենայն սրբոց, զի ոչ կամաւ էրմեղանչական, այլ ակամայ։ Այլ ծնօղացն էրմեղադրութիւնն, եւ ըռէս ձեռնաւորին, եւ թոյլ տուօղառաջնորդին, եւ խաբողիկ աբեղայից։ Որ եւ տէրԱստուած Յիսուս Քրիստոս թողութիւն արասցէ նոցայայսմ աշխարհիս եւ ի հանդերձեալ ատենին Քրիստոսի, աղաչանօք սուրբ Աստուածածնին։

Բայց աղաչեմք զվերջին եղբարքդ, որ գայքզհետ մեր՝ եպիսկոպոսք եւ վարդապետք, երես ի գետինդնելով եւ հողացեալ մարմնով. այս սուտ եւ անցաւորկենացս համար մի՛ նենգէք ի սէրն եղբայրական, զիամենայն, որ ատէ զեղբայր իւր, մարդասպան է. եւսիրովն եղբայրական ծնանի սէրն աստուածական, եւ որոչ ունի սէր աստուածական՝ ոչ կարէ միաւորիլյԱստուածն պետական։ Զոր եւ հառաչմամբ սրտիւ եւճշմարիտ հաւատով մաղթեմք ի Քրիստոսէ, զի եղբարցնմերոց թողցէ զյանցանս, որ ինչ ինձ մեղանչականգտեալ կան, զի եւ ինձ թողցէ զյանցանս, որ ինչ առԱստուած եւ առ եղբայրն մեղանչական եղեալ եմյամենայն կեանս իմ։ Վա¯յ զիս։

Իսկ յետ երից ամաց անցելոց եկեալձեռնաւորն ասացեալ, ժողովեաց զսինլքոր, զտառապեալ, զքաղցեալ, զմերկացեալ ժողովուրդսՔաջբերունեաց. բերին ի յԱրճէշ եւ ետուն ի ձեռսանօրինաց. եւ յամենայն գլխոյ պահանջեն Լ. (30) եւ Խ. (40)թանկայ՝ ի կաղէ եւ ի կուրէ, ի ծերոց եւ ի տղայոց. եւայնպիսիք են, որ դրամի միոջ տէր ոչ էին։