Պատմագրութիւն

Դարձեալ դարձցուք ի նոյն կարգպատմութեանս առաջին, ուստի սկսեալ եղեւ. ի ՊԾ. (=1401)թվականիս շարժեցաւ վիշապն մահաշունչ Թամուրն իՍըմըրղընդայ եւ եկն ի վերայ աշխարհիս մեր։ Եւ գնացի տունն Շամայ, աւերեաց զՀալապ եւ զամենայնշրջակայս նորա, եւ անտի գնացեալ ի Դամասկոս ի Դըմշխքաղաք եւ աւերեաց զամենայն աշխարհս ներքին, մինչզի մերձ գնային վայրուց քաղաքին Երուսաղէմի։ Եւձմեռն ի լման եկաց ի Դամասկոս։ Եւ եկին առ նա կանայքառաջնորդաց նոցա, որք էին ուսուցիչք ղադի, մուդառիս եւ դանիշման, եւ ասեն. «Դու փատիշահ եսամենայն աշխարհի, եւ ի հրամանէ Աստուծոյ եկեալ ես, զի զնոքա որ զհրամանքն Աստուծոյ կոխեալ են, հարցանես, մինչ զի ոչ գոյ այսպիսի հարցանօղ իբրզքեզ, եւ զայնպիսիսն՝ որ չարքն են, իջուցանեսկենդանոյն ի դժոխս. վասն զի այս քաղաքս ամենայնչարագործք եւ արուագէտք են, մանաւանդ սուտ եւխաբեբայ մօլնէքնե։ Ասէ ցնոսա. «Մի գուցէ սուտլինիցիք եւ դուք սատակիցիք ի ձեռաց իմոցե։ Ասենցնա. «Մի լինիցի սուտ ի դասուց կանանց, դու կոչեազառաջնորդքն մեր, եւ դէմ յանդիման վկայեմք նոցաե։

Եւ նորա հրաման արար բովանդակ յամենայնքաղաքն՝ սաստիկ եւ ահեղ կոչմամբ, զամենայնառաջնորդք չար ուսմանն առ ինքն կոչել. եւ վաղվաղակիժողովեցին զամենայն ղադի եւ զմուֆդի։ Եւ ասէ ցնոսա. «Այս քաղաքս ո՞ւմ քաղաք էե, եւ նոքա ասեն. «Փեղամբարին է, փատիշահե։ Եւ նա ասէ ցնոսա. «զՓեղամբարի գիրքն առ ձեզ ունի՞ք, թէ՞ ոչե, եւ նոքաասեն. «Մեր մահն եւ կեանքն նորա գրովքն լինի, բայցոչ ընթեռնումքե։ Ասէ ցնոսա. «Փեղամբարն ձեր հրամանտուեա՞լ է ձեզ չարագործութեանե, ասեն ցնա. «Քաւ եւմի լիցիե։ Ասէ. «Եթէ լինիցի այդպիսի մարդ՝ իրաւունքեւ շարիաթ դատաստանի զի՞նչ լինիցի նոցաե, ասեն. «Ամենաչար տանջանօք պատժեալ տանջեսցին, եւամենայն ընտանեօք կործանեսցինե։ Եւ ասէ ցնոսա. «Այն դուք էքե, ասեն նոքա. «Խոնդքար, այս քաղաքսՄուստաֆային է քաղաք. այսպիսի բան ոչ եղեւ եւ ոչլինելոց էե։ Եւ կոչեաց զկանայս առաջնորդացն. եւնոքա եկեալ՝ դէմ յանդիման արանցն, վկայեցին զգործսանօրէնութեանն, զոր գործեալ էին։

Եւ հրաման եղեւ ի նմանէ՝ եթէ. «ԷՃՌ. (700. 000)մարդ կայք առ իս, ԷՃՌ. (700. 000) գլուխ այսօր եւ վաղիւնառ իս բերջիք, եւ Է. (7) բերդ շինեսջիք. եւ որ ոչբերիցէ գլուխ՝ նորին գլուխն հատցի. եւ որ ասիցէ. «Յիսէի եմե, ի նոսա ոչ ոք մերձեսցիե։ Եւ բազումզօրացն, սուր ի վերայ եդեալ, կոտորեցին զամենայնքաղաքն եւ պակասեալ լինէին այր մարդն, եւ գլուխգտանել ոչ կարէին, եւ կտրէին զգլուխս կանանց եւզհամարն ի տեղն բերէին ամենայն զօրքն։ Աստ էտեսանել զօրինակ համօրէն դատաստանին զգոչումն եւզաղաղակ, զլալ եւ զհառաչանս։ Եւ ով ոք, որ ոչ կարէրսպանանել, գլուխ մի ի Ճ. (100) թանկայ գնէր, եւ տայր իհամարն։ Եւ բազումք ի զօրացն սպանանել ոչ կարէին եւոչ գնել զգլուխս նոցա հատանէին եւ ի շար մսէ բերդինդնէին։ Եւ հոգեւոր որդեակն մեր Մխիթար՝ ի քաղաքէնՎանայ, պատմէր զանցս աղէտիցն եւ մահու նոցին, որ եւինքն մազապուրծ եղեալ ապրեցաւ ի ձեռաց նոցին։ Այսեղեւ ի Դամասկոս։

Դարձեալ առաքեաց զզօրս իւր գնալ իԲաղդատ քաղաք, եւ նոյն թուով եւ համարաւ ԷՃՌ. (700. 000)մարդ ի Բաղդատ մսադէզ բերդ շինեցին։ Եւ մելիքնՈստանայ եւ հոգեւոր որդեակն մեր Մխիթար՝ ընդ նոսա։Եւ վասն այն ահին եւ երկիւղին Մխիթարն այն միակեցեղեւ, եւ առ մեզ բնակեցաւ Գ. (3) ամ, եւ ապա գնաց առՔրիստոս։