ԼՈՅՍ
ծայրագոյն
եւ
անմերձենալի
է
Աստուած
անհաս
եւ
անճառելի.
եւ
լոյսք
յետ
նորա
երկրորդ
գոյացան
յառաջին
լուսոյն՝
հրեշտակացն
դասակարգութիւնք.
լոյս
երրորդ
հաստատեցաւ
մարդս,
որպէս
ուսուցին
վարդապետքեկղեեցւոյ,
եւ
գրեցին
արտաքին
բնախօսքն,
որ
եւ
է
տիրապէս
յաղագս
իմանալւոյն
որ
՚ի
սա
ներքինն
մարդոյ։
Արդ
քանզի
եդաք
զեկեղեցի
ապացոյց
երկնից
առաջի
հաւատոցն
աչաց,
լուցանեմք
՚ի
նա
զլոյս
ջահիցն,
ոչ
եթէ
իբր
Աստուծոյ
առ
՚ի
նմանէ
լուսաւորել,
որ
անկարօտն
է,
այլ
նշանակեն
սոքա
բազմութեամբ
պայծառութեան
իւրեանց
զգումար
բազմութեան
հաւատացելոցն
որք
կան
՚ի
տաճարն
առաջի
Աստուծոյ։
Եւ
զայս
պատկեր
զգալի
արարին
իւրեանց
իմանալի
լուսոյն
մտացն,
որ
իմացականապէս
արծարծի
հրով
սիրոյն
Աստուծոյ։
Եւ
զոր
օրինակ
ջահս
որ
՚ի
խարուկէն
լուցեալ
բորբոքեալ
արծարծի՝
միշտ
՚ի
վեր
կոյս
ձկտելով,
այսպէս
եւ
որք
են
եկեղեցիս
ժողովուրդք
յաստուածային
սիրոյն
կայծականց
բորբոքեալ
միշտ
առ
նա
վերանան՝
լուսաւոր
խորհրդովք
զվերինն
խորհելով,
որպէս
եւ
հրեշտակք.
ըստ
որում
եւ
տէրն
զառաքեալսն
լոյս
անուանեաց,
եւ
՚ի
ձեռս
կուսանացն
զլապտեր
վարուց
նոցա
առակեաց,
զոմանս
անդ
պայծառացեալս՝
որք
աստ
՚ի
փառս
Աստուծոյ
վառեալ
պահեցան,
եւ
զայլս
խաւարեալս
եւ
շիջեալս՝
որք
՚ի
պէտս
փառաց
մարդկան
պճնեցան։
Արդ
որպէս
լոյսն
առ
Աստուած
սիրոյն
արծարծելոյ
մտաց
մեր
կերպացաւ,
այսպէս
եւ
խնկոցն
անուշահոտութիւն
բարդելոյ
ծխոյ
աղօթից
նոցին
տայ
զտարացոյց.
զի
որպէս
սա
զգալի
անուշահոտութիւնս
մաքրապէս
հոտոտելովքն
հեշտացուցանէ
զընդունողսն,
այսպէս
եւ
մեր
աղօթքն
իմանալի
խունկ
ծխեալ
առաջի
Աստուծոյ՝
զուարճացուցանէ
զկամս
նորա
եւ
ուրախանայ
՚ի
նոյնն։
Ըստ
այսմ
առնու
հայրն
մեր
Նեղոս
՚ի
գլուխսն
որ
վայ»սն
աղօթից
՚ի
յայտնութենէ
անտի
Յովհաննուվկայութիւն
այսպէս.
«Տաշտք
խնկոցն՝
աղօթք
սրբոցն,
զոր
քսան
եւ
չորք
ծերքն
կրէին.
եւ
տաշտ
համարեալ
սէրն
որ
առ
Աստուած,
այսինքն
հոգեւորական
սէրն,
յորում
զաղօթսն
ներգործեն
հոգւով
եւ
ճշմարտութեամբ
»։
Նա
եւ
՚ի
հին
գրոց
լուաք.
«Հոտոտեցաւ
տէր
՚ի
պատարագն
Նոյի
՚ի
հոտ
անուշից
».
ոչ
թէ
միայն
՚ի
զգալի
ծուխ
ճենճերոյ,
այլ
ընդունէր
ընդ
իմանալի
ծխոյ
աղօթիցն
եւ
զգալի
պատկեր
նորա
զպատարագն
՚ի
հոտ
անուշից.
զի
հոգեւոր
նուիրագործութիւն
Աստուած
միայն
՚ի
հոգեղինաց
հրեշտակացն
պահանջէ։
Իսկ
մեր
խառն
գոլով
՚ի
հոգւոյն
եւ
՚ի
մարմնոյ,
կամի
եւ
՚ի
մէնջ
զմարմնաւոր
հպատակութիւնս՝
ըղձից
հոգւոյ
ընթակից.
որպէս
արարին
սուրբքն
եւ
աւանդեցին
մեզ.
ապա
թէ
ոչ
զի՞նչ
կարօտանայ
Աստուած
մոմեղինացն
եւ
խնկոց,
զոր
քրիստոնեայք
ընծայս
բերեն
՚ի
տուն
նորա։
Բայց
սակայն
ընդունի
զապացոյց
հաւատոցն
եւ
սիրոյն,
տալով
նոցա
նշանակ
թէ
այսպէս
ընկալաւ
եւ
զմտաւորական
խնդիրսն։
Ապա
թէ
առանց
սիրոյ
եւ
հաւատոցն
լինիցի,
այսպէս
պատասխանէ.
«Խունկք
ձեր
պիղծ
են
ինձ
»։
Իսկ
եթէ
հաւատն
եւ
սէրն
առանց
սոցին՝
ասէ.
«Ոչ
մատուցեր
ինձ
խունկս
՚ի
Սաբայէ
»։
Այլ
զուղիղն
խնդրելով՝
երկոքեանս
պարտ
է,
զի
միմեանց
վկայք
լինիցին.
մարմնաւորս
հոգեւորին,
եւ
հոգեւորն
մարմնաւորին,
՚ի
մարմին
եւ
՚ի
հոգի
եղելոցս
անստգիւտ
սիրոյ
նշանակ։
