Սրբոյն Ներսեսի Լամբրոնացւոյ Տարսոնի եպիսկոպոսի Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ եւ Մեկնութիւն խորհրդոյ պատարագի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Theology

«ՍՈՒՐԲ սուրբ սուրբ ես ճշմարտապէս եւ ամենասուրբ »։ Տեսանե՞ս, զերեք սուրբն՝ զոր ժողովուրդքն Որդւոյ ետուն, քահանայն Հօր դնէ. Պօղոս ՚ի գործս առաքելոցն՝ սուրբ Հոգւոյն, ոչ ինչ այսու յատուկ անձնաւորութեանն Երրորդութեան շփոթումն խորհեալ, այլ կրկնաբանութեամբն զեւս հաստատութիւնն ասացելոյ սրբութեանն արձանացուցեալ։
       «Եւ ո՞վ ոք պանծասցի բովանդակել բանիւ զքո ՚ի մեզ զանբաւ բարեգործութեանդ զեղմունս »։ Որպէս ցուցեալ է յառաջագոյն, զայն այժմ երկրորդէ՝ թէ ոչ եմք կարող եղականքս զարարչիդ ՚ի վերայ մեր նախախնամութեան ճանապարհս կատարելապէս նկատել. ո՞վ ասէ պանծայ զքո գորովոյդ առատապէս ղեղումն ողորմութեանն գրել. արդարեւ ոչ ոք, ըստ այնմ. «Ո՞ գիտաց զմիտս տեառն, կամ ո՞ եղեւ նմա խորհրդակից»։
       «Որ եւ անդէն իսկ ՚ի նախնումն զանկեալն ընդ մեղօք զանազան եղանակօք խնամեալ սփոփեցեր »։ Տե՛ս, թէ ո՛րպէս մերձաւոր հարազատութեամբ սկսաւ խորհրդակցել Աստուծոյ քահանայս, անդուստ ՚ի վերուստ զերախտեացն յիշատակաց սկիզբն արարեալ՝ որ առ մարդիկ։ Զանազան, ասէ, յեղանակօք զվիճակեալ տրտմութեան եւ մեղաց զբնութիւնս սփոփեցեր. եւ թէ ո՛րքան են յեղանակքս, համառօտ բանիւն նշանակէ.
       «Մարգարէիւք, օրինացն տուչութեամբ, քահանայութեամբ, եւ ստուերակերպ երնջոցն մատուցմամբ »։ Մարգարէս այժմ տիրապէս զՄովսէս եւ զիւրսն իմանամք՝ որք ընկալան զօրէնսն նեցուկ ամրութեան տատանեալս բնութեան. սա յարոյց զքահանայութիւնն՝ օրինակ ճշմարիտս քահանայութեան, եւ զզոհսն ողջակիզաց՝ ապացոյց ճշմարիտս պատարագի , ըստ որում եւ առաքեալ ՚ի թուղթն որ առ Հեբրայեցիսն կարգաւորապէս առնէ սոցին բաղդատութիւն. որ ոք կամի վերահասու սոցին լինել, զառաքելականն մատենի ծանիցէ զզօրութիւն։
       «Իսկ ՚ի վախճան աւուրցս այսոցիկ զբովանդակ իսկ զպարտեացն մերոց խզեալ զդատակնիք »։ Այնոքիկ տուան յառաջագոյն, բայց տկարացան զոք արդարացուցանել, զի փակեաց օրէնքն զամենեսեան ընդ անիծիւք եւ ամենեքեան գտան նմա յանցաւորք. վասն այսորիկ ՚ի վախճան յաւիտեանցն յանարգութիւն մեղաց Քրիստոս կամօք Հօր՝ իւրով պատարագաւն քաւիչ աշխարհի յայտնեցաւ, եւ ըստ որում ասէ, «Զբովանդակ պարտեացն խզեալ զդատակնիք ». այսինքն զի արդարացոյց զմարդիկ, ոչ ՚ի ձեռն գործոց, այլ ՚ի ձեռն հաւատոց, ՚ի մեղացն զոր ըստ նախահօրն յանցանաց պարտէաք, եւ զոր ըստ օրինացն, եւ յորմէ ըստ իւրաքանչիւր մոլորութեան։
       «Ետուր մեզ զՈրդիդ քո միածին՝ պարտապան եւ պարտս, զենումն եւ օծեալ, գառն եւ երկնաւոր հաց »։ Մեծ եւ առատ մարդասիրութեանն լինի յիշատակիչ առ Աստուած խորհրդովս. զի տեսեալ զմեզ ասէ յայսքան վտանգս՝ ոչ անտես արարեր ըստ մեղացն, այլ ետուր մեզ փրկիչ, ոչ զպատգամաւոր ոք եւ ոչ զհրեշտակ, այլ զՈրդիդ քո զմինդ եւ զմիածինդ, եւ զուարճացուցեր սիրելեաւդ զթշուառացեալքս. այն զի եղեւ պարտապան քեզ ընդ մեր, եւ պարտս փոխանակ մեր։ Եւ այս ո՞րպէս. քանզի անմեղ գոլով Քրիստոսի, որպէս զպարտական անիծիցն Ադամայ դատապարտեցաւ ՚ի վերայ խաչին. վասն այսորիկ ասէ պարտապան, զի ինքն հատոյց զպարտս մահուն զոր մեք պարտէաք. իսկ եղեւ պարտս, զի մեք ամենեքեան օր ըստ զնա տամք նուէր հաշտութեան փոխանակ պարտուց մեղաց մերոց. եւ նա յորժամ ասեմ, զխորհուրդ չարչարանաց նորին ծանիր առաջի քո եդեալ նշանակօքս պատարագեալ։
       «Զենումն եւ օծեալ »։ Այսինքն զի զենաւ որպէս զպատարագ, եւ նուիրեաց զզենումն իւր Աստուծոյ Հօր որպէս զօծեալ զքահանայ։
       «Գառն, եւ երկնաւոր հաց »։ Գառն ըստ մարմնոյն ամբծութեան, եւ հաց երկնային ըստ անճառ միացելոյն ընդ նմին աստուածութեանն. քանզի այսպէս երեւեցաւ ՚ի մէջ մեր. մարմնոյն չարչարանօք որպէս գառն զմեղս մեր եբարձ, եւ զաստուածութեանն սէր որպէս զհաց ետ մեզ կերակուր եւ մխիթարութիւն, ըստ այնմ. «Որ ուտէ ՚ի հացէս որ էջն ՚ի յերկնից, մի՛ մեռցի », այսինքն ՚ի գիտութենէ սիրոյս զոր ես ձեզ բերի։
       «Քահանայապետ եւ պատարագ »։ Զի պատարագ քահանայագործեաց վասն մեղաց մեր ոչ զօտար արիւն, այլ զիւրն անարատ եւ անապական։
       «Վասն զի ինքդ է բաշխող, եւ նոյն ինքդ բաշխի ՚ի միջի մերում միշտ անծախապէս »։ Յետ ասելոյն քահանայապետ, ապա եւ բաշխիչ պատարագին զնոյն նշանակէ. եւ զայս ո՞րպէս իմասցուք. այսինքն զի ոչ թէ այնու բաւականացաւ տալ միայն Հօր զմահն իւր նուէր հաշտութեան աշխարհի, եւ ոչ թէ միայն համապատիւ ծնողին զանճառ սիրոյն խորհուրդ առ փրկեալքս յայտնեաց. այլ զի՞նչ. եւ մեզ զնորին գիտութիւնն բաշխեաց յասելն, այսպիսի սէր ոչ ոք կալցի իբրեւ զիմս՝ որ զանձն իմ եդի ՚ի վերայ բարեկամաց իմոց, եւ հովիւ քաջ զանձն իւր դնէ ՚ի վերայ ոչխարաց։ Տեսանե՞ս թէ ո՛րպէս առատապէս բաշխէ զգիտութիւն սիրոյ իւրոյ ամենեցուն։ Վասն այսորիկ ասէ. «Ինքդ է բաշխող ». ինքն միածին քո Որդիդ բաշխեաց մեզ զայսքան աստուածական խորհրդոյ գիտութիւն։ «Եւ նոյն ինքդ բաշխի ՚ի միջի մերում միշտ անծախապէս »։ Նոյն ինքդ է այդքան առատութիւն խորհրդական սիրոյդ եւ գթութեանդ, զոր ՚ի մարմնաւորութեանն իւրում ետ իշխանական մտաց մերոց ճաշակել, միշտ բաշխի ՚ի մեզ յիւրաքանչիւր ժամանակս, եւ զմայլեալ յագեցուցանէ զամենայն կերողս՝ ծախեալ եւ ոչ բնաւ. զի զիա՞րդ իմանալի կերակրոյ ծախումն։ Զսա կերան առաքեալքն եւ անմահացան, վկայքն եւ յօժարութեամբ մեռան, ճգնաւորքն եւ աշխատեցան։ Եւ որ զայսքան բազմութիւնն կերակրեաց ՚ի սեղանոյ մարմնոյ եւ արեան իւրոյ, բաշխի եւ այսօր նոյն, եւ ոչ ծախի. քանզի ուտեմք զգալի նշանակօքս զիմանալի խորհուրդ սիրոյ մարմնացելոյն, եւ իմացականապէս՝ յորմէ միշտ ծասկելովն քաղցնումք, եւ նա ՚ի յաւէտ կերակրելն մնայ անծախելի։ Իսկ եթէ ո՞ է կերակուրն մեր, կամ Աստուծոյ Հօր պատարագն, արդ եւ՛ս կարգաւորապէս ուսանիս։
       «Վասն զի եղեւ հաւատեաւ եւ առանց ցնորից մարդ, եւ անշփոթ միութեամբ մարմնացեալ ՚ի սուրբ եւ յատուածածին կուսէն Մարիամայ »։ Զայս ասէ քեզ պատարագեմք, Աստուած եւ Հայր, զսոյն եւ մեք քաղցելաբար ճաշակեմք, զի Որդիդ քո հաւատապէս մեզ հաւասար մարդ երեւեցաւ, եւ անշփոթ խառնմամբ ընդ մարդկայինս բնութիւն միացաւ. արդ զայս ա՛ռ քեզ նուէր, այս սիրոյս յիշատակաւ ընդ մեզ հաշտեաց։
       «Ճանապարհորդեաց ընդ ամենայն կիրս մարդկային կենցաղոյս առանց մեղաց »։ Տես պատարագ, տես կաշառս զօրաւոր, զարդար սաստն ՚ի քաղցրութիւն յեղաշրջող. դա՛, ասէ, ճանապարհ հորդեաց ընդ կիրս մեր եւ ոչ մեղաւ, մեք կրեցաք զնոյն, եւ ՚ի կրելն բնաւորապէս արտաքոյ բնութեանս ճանապարհի՝ խաբէութեամբ թշնամւոյն որոգայթեալ կորացաք. արդ հայեաց տէր ՚ի դորա ճանապարհն եւ ՚ի մերն. զի թէ ոչ էր թշնամին պատրեալ, անմեղ էաք բնութեանս կրից, որպէս եւ տէրդ մեր եղեւ. ապա ուրեմն պատիժ յանցանացն ոչ մեզ , այլ թշնամւոյն փորձողի, ՚ի ձեռն փորձանաւորիդ օգնականութեանն համարեսցի, եւ մեր վերայ տեառնդ անմեղութիւնն սփռեալ հանգիցէ։ Ահա անճառ խորհուրդ եւ արդար իրաւանց բացերեւութիւն, զի անմեղիդ ասէ կրիւքն՝ մեր մեղանչական կիրքն յանցուցանողին գլուխն դարձցի, ըստ այնմ. «Իշխան աշխարհիս այսորիկ դատապարտեալ է ». եւ զի դատաստան մեղաց մարդկան իմս անմեղ մարմնով գլուխ նորին կուտեցաւ, վասն այսորիկ եւ դատաստանի պարտական միայն նա գտաւ։
       «Եւ յաշխարհակեցոյց եւ յառիթն փրկութեան մերոյ եկեալ կամաւ ՚ի խաչն »։ Զի՞նչ է խորհուրդ խաչին՝ որ զաշխարհս կեցոյց, զի ասէ, յաշխարհակեցոյցն եկն ՚ի խաչն։ Քրիստոս երեւեցաւ մարմնով, ճանապարհորդեաց նովաւ ընդ անմեղութեանն շաւիղ, եւ ինքն միայն երեւեցաւ արդար. իսկ աշխարհս ամենայն ՚ի խորս դատապարտութեանն անիծիցն Ադամայ էին կործանեալ, եւ հնար փրկութեանն ըստ արդար իրաւանցն Աստուծոյ էր փակեալ. վասն այնորիկ նա զբազմապատիկ իմաստութիւնն արկեալ ՚ի գործ՝ ետ զմահ իւր ՚ի խաչն փոխանակ ամենայն աշխարհի՝ Աստուծոյ Հօր։ Իսկ նա առեալ ՚ի ձեռս զՈրդւոյն անմեղ մեռանելն, որպէս վասն միոյն Ադամայ զամենեսին զանմեղսն ըստ նորա յանցանացն մահուամբ կործանեաց, այսպէս եւ վասն միոյ անմեղին Քրիստոսի մահուն՝ զամենեսեան զմեղանչականքս վերածեալ ՚ի մահուանէ ՚ի կեանս՝ կեցոյց։ Յաղագս այսորիկ զխաչն վայելչապէս առիթ փրկութեան մերոյ կոչէ. զի ՚ի նա մեռաւ Քրիստոս եւ փրկեաց, մահ կամաւորապէս եւ ոչ ՚ի հարկէ. զի «Իշխանութիւն ունիմ, ասէ, դնել ազնձն իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ միւսանգամ առնուլ զնա»։
       «Առեալ զհացն ՚ի սուրբ, յաստուածային, յանմահ, յանարատ, յարարչագործ ՚ի ձեռսն իւր, օրհնեաց, գոհացաւ , սրբեաց »։ Առաքեալն Պօղոս գրէ, «Ամենայն արարածք Աստուծոյ բարի են ՚ի բարի արարչէն ստեղծեալ ». իսկ եթէ բարի են, որպէս եւ ենն ճշմարտապէս, զի՞նչ նշանակէր տեառնն զհացն օրհնել յայնժամ, զոր այժմ ՚ի խորհրդեանս Հօր պատմէ քահանայս։ Արդարեւ էր բարի հացն, իսկ օրհնելով տեառնն՝ տպաւորեաց ՚ի նա զզօրութիւն աստուածային մարմնոյ իւրոյ, զի օրհնելով զոք՝ շնորհ կատարման ըստ այնմ իրի աւանդեմք նմա՝ առ որ կերպացեալն է, որպէս ումեմն ՚ի քահանայութիւնն, եւ այլումն յառաջնորդութիւնն օրհնեալ տամք շնորհս. այսպէս եւ նա զհացն էառ յաստուածային ձեռսն. սոսկ հաց միայն կերակուր մարմնոյ, իսկ օրհնելովն՝ աւանդեաց ՚ի նա որպէս տէր եւ արարիչ զՀոգին շնորհաց, ունել զզօրութիւն ներգործութեան կարութեան մարմնոյ իւրոյ, առ ՚ի կերակրելոյ ընդ զգալիսս եւ զիմանալի հոգիս քաղցրաճաշակ իւրն խորհրդոց գիտութեամբ. իսկ գոհացաւ զՀօրէ որպէս զմի ոք ՚ի մէնջ, եւ ՚ի դիմաց մեր շնորհակալ եղեալ նմա՝ վասն տալոյ զՈրդին իւր ՚ի փրկութիւն մեզ կամօք իւրովք եւ գթութեամբ, եւ ուսոյց իւրոցս զխորհրդոց իւրոց կատարումն ՚ի փառս եւ ՚ի գոհութիւն Հօրն նուիրել։
       «Եբեկ »։ Զստոյգ մահն իւր ՚ի վերայ աշխարհի յայտ արարեալ, որպէս զի մի՛ վարկցուք հարեւանցի ինչ խորհուրդ, այլ որպէս ճշմարիտ զհացն եբեկ, այսպէս եւ զմարմինն իւր սպան ՚ի պէտս մերն կենդանութեան. եւ ապա յետ այնորիկ ետ աշակերտացն, եւ ընդ նոսին ամենայն աշխարհի։
       «Ետ իւրոց սուրբ եւ բազմեալ աշակերտացն՝ ասելով. առէք կերա՛յք ՚ի սմանէ ամենեքեան, այս է մարմին իմ որ վասն ձեր եւ բազմաց բաշխի ՚ի քաւութիւն մեղաց »։ Պարտ է մեզ ըստ կարի զօրութեամբ սուրբ Հոգւոյն պարզել զխորհրդոյս զօրութիւնս. քանզի արդարեւ խորհուրդ է պատուակեալ ընդ բանիւ քողով բազումս. եւ նախ զայն քննել, է՞ր վասն հուպ առ մահն արար զայս Քրիստոս , եւ ուսոյց մեզ. յետ այնորիկ թէ ո՞րպէս եղեւ աւանդեալ նշանակքն մարմին իւր եւ արիւն. երրորդ՝ թէ ո՞րպէս մեք կատարմամբ խորհրդոյս նմանիմք նմա, որպէս եւ հրամայեաց. եւ չորրորդ՝ թէ ո՞րպէս, եւ զի՞նչ է մարմնոյ նորին եւ արեան էութիւն եւ բնութիւն խորհրդոյն։ Արդ քանզի մախանօք չարութեան նախանձուն սրեալ էր Հրէիցն սպանանելզնա, զի մի՛ կարծեսցեն աշակերտքն եւ աշխարհ՝ թէ ըստ տարադէպ պատահման եղեւ այն նմա, առ զհացն ՚ի ձեռս եւ ետ նոցա յետ օրհնելոյն եւ գոհանալոյն, յայտ արարեալ՝ թէ որպէս զայս հացս կամօք իմովք նուիրեցի Հօր գոհութեամբ եւ բաշխեմ ձեզ, այսպէս եւ զմահն իմ կամօք իմովք տամ նմա պատարագ փոխանակ աշխարհի թողութեան, եւ բաշխեմ՝ յետ ընդունելոյ նորա եւ ողորմելոյն ձեզ ՚ի ձեզ . զի որ ոք ճաշակէ զայն խորհրդոյն զօրութիւն հաւատալով եւ սիրով՝ սրբի ՚ի մեղաց։ Իսկ եղեւ այն մարմին իւր եւ արիւն՝ օրհնելովն. զի որպէս ինքն օրհնեաց զիւրն զմարմին միութեամբ աստուածութեանն, այսպէս եւ ինքն օրհնեաց զմարմնոյն իւրոյ նշանակ ըստ իւրում զօրութեանն, եւ ապա ետ զնա գոհութեամբն Հօր, որպէս զանձն իւր ՚ի վերայ խաչին, եւ յետ այնորիկ բաշխեաց աշակերտացն, ըստ որում յետ մահուն փրկանք զնա էառ ամենայն աշխարհ։ Նմին նման է մերս խորհրդոյ կատարումն. քանզի դնեմք զհացն սոսկ ՚ի վերայ ապացուցին Քրիստոսի սեղանոյն, որպէս ՚ի վերայ ձեռաց նորին, եւ օրհնեմք զնա այս խորհրդոցս պատմութեամբ ըստ նմանութեան մարմնոյն Քրիստոսի, եւ ապա յառաջ ածեալ գոհութեամբ նուիրեմք Աստուծոյ՝ որպէս ՚ի խաչն Հօր, ըստ ասելոյն. «Եւ արդ մեք տէր յառաջ բերեալ ազյս խորհուրդ ». որովք գոհանամք զքէն եւ փառաւորեմք, եւ յետ այնորիկ ՚ի մեզ բաշխեալ ճաշակեմք։ Այլ թէ զի՞նչ է բնութիւն խորհրդոյ նորին եւ արեան՝ ասելի է։ Ոչ թէ սոսկ հացս եւ գինիս, այլ զի հացս քարոզէ մեզ եւ ունի յինքեան հաստատեալ, թէ որպէս ես ճշմարիտ բեկանիմ, այսպէս եւ Քրիստոս ճշմարտապէս վասն ձեր մեռաւ, եւ մեք ՚ի հայելն ՚ի նա նկատեմք ընդ ինքեան զՔրիստոսի ներմարդութեանն տնօրէնութիւն մտացս հայեցողութեամբ, որ միացեալ է հզօրապէս ընդ հացին, ըստ որում եւ ասացն. «Առէք կերայք ՚ի սմանէ, այս է մարմին իմ, որ վասն ձեր եւ բազմաց բաշխի »։ Արդ զո՞ իմասցուք հրամանաւն ուտել մեզ, զի ասէ, «Առէք կերայք ». եթէ սոսկ հաց լցուցիչ մարմնոյն, ու՞ր դիցուք զբանական հոգւոյս մաքրութիւն՝ որ բանիւ եւ ոչ հացիւ կերակրի. եւ զիա՞րդ նա որ զամենայն շնորհս հոգւոց եւ ոչ մարմնոց կատարեաց, այժմ զգալի կերակրովս ՚ի զգալի մարմնոյս միայն պարապեաց սրբութիւն. ապա թէ եւ հոգւոյ սա տուաւ քաւութիւն, զիա՞րդ առանց բանին որով կերակրի նա. ուրեմն եւ ոչ բնաւ. վասն այսր եւ մեզ բանաւորապէս պարտ է ՚ի խորհուրդս յառել, այսինքն՝ զի ասաց, առէք կերայք ընդ հացիդ եւ զգիտութիւն իմոյ մարմին եւ արիւնն լինելոյս, եւ ՚ի վերայ երկրի հաւասար ձեզ մարդ երեւելոյս, զի այն ճաշակ է որ քաղցրացուցանէ զքիմս ձերոց մտաց ՚ի յուտելն, նա եւ զօրացուցեալ պարարէ զիշխանական ձեր հոգի, որպէս եւ հաց զմարմին. առէք կերայք մտօք միշտ զայս կերակուր, զի Աստուած մարդ եղեւ եւ վասն ձեր մեռաւ։ Եթէ զայս արար, զի՞նչ է զոր ոչ շնորհեսցէ ձեզ. վասն այսորիկ ասէր. «Հացն զոր ես տաց, մարմին իմ է, զոր ես տաց վասն կենաց աշխարհի ». այսինքն զոր ես դնեմ ՚ի մահ վասն յաշխարհի յուսոյ եւ մարդասիրութեան իմոյ գիտութեան. զայս հաց ասաց եւ ՚ի յերկնից իջեալ՝ առ ՚ի կեանս տալ աշխարհի։ «Որ վասն ձեր, ասէ, բաշխի ՚ի քաւութիւն եւ ՚ի թողութիւն մեղաց »։ Եւ ո՞րպէս բաշխեցաւ վասն մեր. կամ զի՞նչ էր որ բաշխեցաւ։ Պէսպէս չարչարանքն, այն էր որ բաշխեցաւ մեզ կերակուր թողութեան, ապտակն, թուքն, եղէգն, նախատանքն, խաչն, եւ որըստ նմին։ Զայս ամենայն մարդասիրութեան ցոյցս ՚ի մարմնոյ իւրոյ բաշխեաց աշխարհի. որպէս զի մեք կերիցուք զնոսին մտաց բերանով, եւ քաղցրացեալ ՚ի յիշատակս նորին՝ նուիրեսցուք Աստուծոյ Հօր, եւ ընկալցուք այնու յուսով զթողութիւն մեղաց, որ եւ կարող է զճաշակողսն իւր հաւատարմացուցանել առ ՚ի սոյն շնորհ։ Ապա թէ ոք առանց ճաշակման ՚ի բացուստ ՚ի սոյն յառի խորհուրդս, յիմարութիւն նմին երեւի. վասն այսորիկ պատարագողքն նախ ուտել զսա կարօտին, եւ ապա վասն այլոց նուէր հաշտութեան ընծայել, զի մի՛ լիցի ասել, խիստ է բանդ, ո՞ կարէ լսել դմա. այլ զի ծանիցեն խոհականապէս, թէ բանք եւ խորհուրդք Քրիստոսի հոգի են եւ կեանք ձեռնտուութեամբ մարմնական նշանակաց, եւ հոգին կենդանարար զհոգիս կերակրեալ կենդանացուցանէ ՚ի մեղացն մահուանէ, եւ ապա նովաւ եւ ընդ նմին զմարմինն։ Ապա թէ հոգւով զսա ոչ ուտեմք, եւ զօրութեամբ խորհրդոյս զհոգիս ոչ պարարեմք, ասաց տէրն՝ թէ մարմնական նշանակք առանց հոգւոյն ինչ ոչ օգնէ. այսպէս իմանամք եւ մի պատարագ զսա ՚ի սկզբանէ մինչեւ ցկատարած ըստ առաքելոյ, զի զմի բանաւոր խորհուրդ նորա մահուն ամենեքեան նուիրեմք, եւ միովն կերակրով հոգիք մեր սրբին։ Ո՞վ է որ քաղցնու սիրոյն Աստուծոյ, եւ ոչ վաղվաղակի ՚ի բաշխել կերակրոյն յագենայ, ծասկեալ զխաչն եւ զչարչարանսն. ո՞վ է որ ծարաւի թողութեան մեղաց, եւ ոչ պոռնկին խորհրդով, եւ աւազակին ողորմութեամբ, եւ խաչահանուացն ներողութեամբ սրբի. ո՞վ է որ փափագէ հանդերձեալ կենացն, եւ ոչ ՚ի խարիսխն Քրիստոս յեցեալ հաստատի։ Զայսքանս կերակուրս քաւութեան բաշխեաց նա մեզ ՚ի մարմնոյն իւրոյ՝ զոր տամք Աստուծոյ եւ հաշտիմք, ուտեմք եւ մեք եւ մխիթարիմք։
       Նոյնպէս եւ զբաժակն առեալ՝ օրհնեաց, գոհացաւ, էարբ, ետ իւրոց ընտրեալ սուրբ եւ բազմեալ աշակերտացն ասելով. առէք արբէք ՚ի սմանէ ամենեքեան, այս է արիւն իմ նորոյ ուխտի՝ որ յաղագս ձեր հեղու ՚ի քաւութիւն եւ ՚ի թողութիւն մեղաց »։ Զօրհնելն եւ զգոհանալն նոյնպէս եւ աստ է առնլի, որպէս ասացաւն. իսկ զի արբ, յայտ արարեալ՝ թէ այսպէս ախորժելով ընդունիմ յաղագս ձեր զմահ. արդ առէք արբէք եւ դուք յիմս մահուանէ, զի եւ ընդիս կենդանասջիկ, ըստ որում ասաց առ որդիսն Զեբեդեայ, եւ առաքեալ գրէ. «Եթէ մեռաք ընդ նմին, ընդ նմին եւ կենդանանամք »։ Այլ իւր արիւն կոչէ դարձեալ զայն, զհեղումն արեանն կամեցաւ նշանակօքն մարմնականօք անաղօտ արձանացուցանել ՚ի սիրտս մեր, զի միշտ բացեալ զբերանս հոգւոց՝ զնոյն տացուք պասքեալ սրտից մերոց յարբումն. մի՛ երբէք ՚ի յուսահատութեան խորշակին չորանալ, այլ ցօղով արեան նորա միշտ զբոյս առոգանելով ծաղկեցուցանել , այսինքն յուսովն եւ սիրովն. զոր օրինակ եւ ՚ի միմեանց բարեգործութենէ ճաշակեալ՝ այնու գտանեմք առ իրեարս համարձակութիւն. ապա ո՞րչափ եւս առաւել ընկալաք առ Աստուած առատութիւն սիրոյ, զարիւն նորա ՚ի պէտս մերն փրկութեան՝ բերանով մտացս ընկալեալ, արբեալ եւ զմայլեալ. յորմէ ճաշակողն աղաղակէր, ոչ ոք կարէ մեկնել ՚ի սիրոյն Քրսիտոսի՝ յաստեացս կամ ՚ի հանդերձելոցն։ Իսկ զի ասէ, նոր ուխտի, քանզի գոյր եւ հին ուխտ Աստուծոյ ընդ մարդիկ, այսինքն կտակարանացն որ սրբեցաւ եւ հաստատեցաւ ՚ի Մովսեսէ արեամբ երնջոցն, զոր սրսկեալ զամենեքումբք՝ ասէր . » Այս է արիւն կտակին՝ զոր ետ ձեզ Աստուած ». եւ այս ուխտիւս մնաց անջինջ խաղաղութիւնն ընդ Աստուած եւ ընդ Իսրայէլ ըստ մարմնաւոր ժառանգութեանն նախախնամութեան, եւ յերկիրն ածեալ պարգեւաց ուխտս հաստատութեամբ, որպէս եւ խոստացաւ։ Բայց քանզի մարմնաւոր նոքա ժառանգութեան ակն ունէին, մարմնաւոր արեամբ եւ դաշինս կռեցին. իսկ զմեզ զի Քրիստոս ՚ի մարմնաւոր աշխարհէս յերկինս հրաւիրեաց, պարտ էր զի երկնային լիցի մեզ ուխտ եւ դաշինք առհաւատչէի. վասն այսորիկ ասէ. «Այս է արիւն իմ նորոյ ուխտի »։ Իմ երկնաւորիս որ յերկնից եկի, եւ անդր երթալոց եմ, իմս արիւն առ ձեզ ուխտ եւ գրաւական յուսոյ հանդերձեալն կենաց՝ զոր ձեր ասէ վասն հեղում, եւ զաղտեղեալսդ ՚ի յանցանացն անմեղ օճառաւս մաքրեմ։ Արդ դաշնակից արար զմեզ այսու իւր՝ միշտ յուխտ արեանս հայել մեզ եւ նորա, եւ ոչ մեզ զինքն մոռանալ եւ զերկնից ժառանգութիւնն, եւ ոչ նորա զմեզ եւ զմեղացն մերոց թողութիւն. վասն այսորիկ եւ ասաց. «Զայս արարէք առ իմոյ յիշատակի »։ Այսինքն ՚ի հացս հայելով՝ զմարմնանալոյս երախտիքն յիշեծէք, եւ ՚ի գինիս՝ զարեամբ խաչի վասն ձեր մեռանելն։
       «Եւ զսոյն միշտ իւր յիշատակ առնել պատուիրան աւանդեաց մեզ բարերար Որդիդ քո միածին »։ Առ Աստուած Հայր զայս ասէ քահանայս, թէ ոչ յանձանց շարժեցաք ՚ի գործառնութիւնս, այլ ՚ի դմանէ ընկալաք հրաման զհացս եւ զզգինիս դնել առաջի, եւ զմարմնոյ եւ արեան խորհուրդ օր ըստ օրէ յիշատակաւ ՚ի միտս մեր նորոգել. զի ասաց, զայս առեալ ՚ի ձեռս՝ զիս յիշատակեցէք եւ զտնօրէնութիւն իմ պատմեցէք, որ մարմնովս իմով իբրեւ հացիւ կերակրեցի զտարակուսեալ քաղց ոգւոց ձերոց, եւ արեամբս հեղմամբ իբր գինւով զուարճացուցի զսիրտս ձեր քաւութեամբ մեղաց, եւ հանդերձեալ կենացն յուսով։ Դարձեալ զսոյն պատուիրեաց մեզ իւր յիշատակ առնել բարերար Որդիդ քո, առ քեզ Հայր եւ քո առաջի. ո՞յր աղագաւ. որպէս զի ճմլեցուցեալ խանդաղատեցուսցուք զաստուածային կամացդ սաստն ՚ի զիջումն եւ յողորմութիւն. ո՞րպէս. ըստ այնմ զոր ասաց Աստուած մարգարէիւն.
       «Վերակացու եղէց քաղաքիդ այդմիկ, (ոչ ըստ ձեր արժանեաց , ) այլ վասն իմ եւ վասն Դաւթի ծառայի իմոյ »։ Բազում անգամ յԱբրահամու եւ յԻսահակայ սիրոյն յիշատակ՝ Աստուած զարժան պատուհասն ՚ի նոցանէ անցուցանէր. արդ չափէ ՚ի Դաւթէ մինչեւ ՚ի Քրիստոս զառաւելութիւնն, եւ ՚ի միածին Որդւոյն սիրոյն մինչեւ յԱբրահամուն. վասն այսր զայս իւր յիշատակ առնել առաջի Աստուծոյ Հօր աւանդեաց Քրիստոս, որպէս զի նորա տալով զՈրդւոյն առ մեզ սիրոյ պատմութիւն՝ հաւատասցուք սրտիւ, «Զի թէ յիւր Որդին ոչ խնայեաց, այլ վասն մեր ամենեցուն մատնեաց զնա, զիա՞րդ ոչ նովաւ զամենայն շնորհեսցէ մեզ »։ Նա եւ Քրիստոս Աստուծոյ զօրութիւնն եւ իմաստութիւնն՝ գիտելով զանճառ խորս Հօր իւրոյ, ընդարձակութեամբ գթոյն որ առ մարդիկ՝ յայտնեաց զնոյնն սոցա. այսինքն թէ իմ մահուս յիշատակաւն՝ որպէս պարտական բռնեցէք ձեզ զՀայրն իմ, եւ ծանուցէք նմա սիրով, զի թէ զՈրդիդ քո ՚ի պէտս մեր փրկութեան որպէս զհացս ազյս եւ զգինիս ճշմարիտ մարմին եւ արիւն արարեր, հարկաւոր եւ իրաւացի է այդպիսի մեծ սիրոյդ եւ վասն սորա՝ զգթելն մեզ ՚ի պատուիրանաց քոց սրբոց՝ ներողութեամբ թողուլ, եւ զայս մեր ուսեալ՝ այսպիսի յուսով եւ հաւատով յիշեմք զՈրդին բարերար առաջի Հօրն։
       «Եւ իջեալ ՚ի ստորին վայրս մահու մարմնովն զոր ՚ի մերմէս ընկալաւ յազգակցութենէ, եւ զնիգս դժոխոցն աղարտեալ հզօրեղապէս, զքեզ միայն ծանոյց մեզ ճշմարտապէս Աստուած կենդանեաց եւ մեռելոց »։ Այսու հաստատէ ՚ի միտս մեր բանս զառաքելականն գրութիւն ՚ի Պետրոսէ զասացեալն, «Ոգւոցն որ ՚ի բանդին էին, յետ չարչարանացն Քրիստոս ՚ի մահուն երթեալ քարոզեաց ». զի ասէ, զքեզ ծանոյց եւ ՚ի դժոխսն Աստուած մեռելոցն որպէս եւ կենդանեացն ՚ի յերկրիս. ուսանիմք զայս եւ ՚ի նոյն ինքն ՚ի տեառնէն խորհրդաբար ասացեալ. «Գայ իշխան աշխարհիս այսորիկ, եւ յիս ինչ ոչ գտանէ յիւրոցն ». որպէս թէ ոչ վասն այնորիկ մեռանիմ իբր զդատակնքին Ադամայ պարտական. քանզի ես ոչ մեղայ, այլ մեռանիմ որպէս պատուէր ետ ինձ Հայր, այսինքն փոխանակ ամենայն աշխարհի փրկութեան. զոր թէպէտ եւ յայնժամ ոչ ծանեան, սակայն ուսմամբ եւ յիշողութեամբ Հոգւոյն յետոյ հաստատեցին։ Վասն այսորիկ եւ գրեաց Պետրոս. որովք ուսանիմք՝ հարցն մերոց հետեւելով, թէ յետ կամաւոր մահուն՝ Հօր աւանդեաց Քրիստոս զհոգին. «Հայր, ասէ, ՚ի ձեռս քո աւանդեմ զհոգի իմ ». եւ ելեալ մարմնական հոգին անճառ միութեամբ աստուածութեանն, ըստ հրամանին առ Հայրն ընթանայր . իսկ իշխան օդոյս այսորիկ եկն ընդ առաջ նորա որպէս եւ ամենայն հոգւոց, եւ զի անհաս էր ՚ի նմանէ աստուածութեանն միութիւն, պահանջէր ՚ի մարմնական հոգւոյն պարտս, եւ քննեալ որոնէր, եւ գտանէր եւ ոչ ինչ, ըստ նախ հրամանին, «Գայ իշխան աշխարհիս այսորիկ, եւ յիս ինչ ոչ գտանէ ». յայնժամ ծանեաւ չարն՝ թէ անմեղն ըստ սիրոյ եւ ըստ պատուիրանի Հօրն արար զմեռանելն, եւ ոչ եթէ ըստ պարտեաց. իսկ Հայրն որ վայելեաց յՈրդւոյն սէրն, եւ ՚ի մահու խաչի հնազանդութիւնն, ետ նմա իշխանութիւն յերկինս եւ յերկրի փոխանակ այնորիկ, այսինքն նմա ըստ մարմնոյ՝ որ միշտ ունէր ըստ աստուածութեանն։ Այլ զի արդար լիցի Աստուծոյ դատաստանն, եւ մարդոյ արդարութեամբ՝ մարդկան յանցանացն թողութիւն, ուստի եւ առեալ Քրիստոս զիշխանութիւնն՝ յետ ամաչեցուցանելոյն զսատանայ, էջ ՚ի ստորին վայրս մահու, առ կապեալ հոգիս արդարոցն, եւ քարոզեալ ծանոյց ամենեցուն զաստուածութիւնն, եւ զշնորհսն Հօր, եւ ազատեալ զամենեսեան յիշխանութենէ սատանայի՝ աղարտեաց զնիգս դժոխոցն հզօրեղապէս, եւ եթող մնալ ՚ի ներքոյ խնամոցն Աստուծոյ մինչեւ յարդարն դատաստան. իսկ զարդարսն՝ որ ըստ պարտեացն Ադամայ, եւ ոչ ըստ ինքեանց էին ըմբռնեալ, ընդ իւր վերածեաց՝ ասելով, օն արիք գնասցուք աստի, այսինքն առ Հայր. վասն որոյ եւ ասէ. «Զքեզ ծանոյց Աստուած կենդանեաց եւ մեռելոց »։ Զի որպէս յաշխարհի զամենայն շնորհս գործոց առ Հայր վերածէր յաղագս համակամութեանն, այսպէս եւ առ մեռեալսն եցոյց ՚ի դժոխս զնոյն տնօրէնութիւնն Հօրն հնազանդութիւն՝ մարդկան եւ դիւաց, ըստ ասացելումն. «Այլ զի ծանիցէ աշխարհ , եթէ սիրեմ զՀայր, եւ որպէս ետ ինձ իշխանութիւն եւ պատուէր այնպէս առնեմ »։ Զայս ամենայն ընդ զգալի պատարագին նշանակաց՝ որ ՚ի վերայ զգալի սեղանոյն եդ ձեռօքն առաջի Աստուծոյ, քահանայն բանաւոր եւ իմանալի պատարագ եդ ՚ի վերայ իմանալի սեղանոյն առաջի Աստուծոյ Հօր՝ մտացն տռփմամբ, եւ ըղձից եւ փափագմանն ձեռօք, եւ մտացն վճիտ եւ մաքուր հայեցողութեամբ՝ որ տեսանէ զիւրն լոյս, որպէս պարտ է տեսանել աւատալոյն հաստատութեամբ, եւ ներքին իւր մարդոյն վկայութեամբ։ Եւ զհաւատալն ո՞րպէս պահանջէ բանս. այնպէս հաստատուն՝ իբր թէ զգալի աչօք տեսանեմք զխօսակիցն, եւ զգալի պատարագաւ զնա թախանձեմք. զի այնպէս իմանալիս միտք յառեսցի յԱստուած՝ որպէս աչքս զգալի ՚ի թագաւոր համարձակութեամբ. արդ քանզի ցուցաք ՚ի սկզբան բանիս մարմնական օրինակաւ զհաստատութիւն իմանալի խորհրդոյս ըստ կարի մեր՝ եթէ զՈրդին եւ զերախտիս նորա ՚ի պէտս փրկութեան մեր առաջի Հօրն ածեմք, եւ զմեր վիշտս նովաւ ուսանել թախանձեմք, զայս մինչեւ ցայս կէտ բանի իմացականապէս կատարեաց քահանայս։ Զի առեալ ՚ի ժողովրդենէն զմարմնոյն Քրիստոսի նշանակս, եւ զխորհուրդ նորին հաւատոցն, որպէս համարձակ ծառայ եւ անամօթ, գործովք հրեշտակ եղեւ ՚ի սոցանէ առ Աստուած, եւ եդեալ առաջի զնուէրն՝ պատմեաց զպատգամաւորութիւնն ՚ի դիմաց ամենեցուն կարգաւորապէս, այսինքն զպէսպէս վերոյ եդեալ երախտիքդ՝ զորս ՚ի ձեռս Որդւոյն գտին ՚ի նմանէ մարդիկ։ Ապա յորժամ զայս ամենայն ասաց, եւ բարձրացոյց զշնորհսն Աստուծոյ եւ զսէրն, մանաւանդ եւ պարտական ողորմելոյ զնա դատեցաւ, բուռն հարկանէ ձեռամբն զնշանակաց խորհրդոյն, եւ մտացն իմացականութեամբ, որ է յերկինսն առաջի Աստուծոյ զՔրիստոսէ եւ զնորին խորհրդոցն. եւ զայն որ մինչեւ ցայժմ առաջի էր եդեալ, եւ խօսէր համարձակապէս աւատալովն, այժմ ՚ի ձեռս Հօրն դնէ ասելով. արդ յետ ծանուցանելոյ զխորհուրդ մեր պատարագ առաջի քո գալոյս, թէ ըստ որու՛մ հրամանի, կամ ո՛յր աղագաւ եղեւ, ժամ է զի զնոյնս զոր առաջի եդաք եւ խօսեցաք՝ զի ՚ի ձեռս քո դիցուք։ Քանզի ո՞րպէս գիտասցես զորքանութիւն մեծութեան սորա՝ եթէ ոչ առեալ ՚ի ձեռս շօշափեսցես, եւ քննեալ ծանիցես. վասն այսորիկ ըստ հրամանի պատուիրանաց տեառնդ մեր ՚ի ձեռն քո յառաջ բերեմք եւ դնեմք զդա եւ զխորհուրդս դորա. ա՛ռ ՚ի քեզ եւ որոնեա, եւ տես ՚ի քո միածինդ, ՚ի քո սիրելիդ, ՚ի քոծոցածինդ վասն մեր զպէսպէս սպիսդ չարչարանացն. նայեա ՚ի դէմս դորա, եւ ՚ի նոյն տես եւ ընդ իմ վասն իմ զապտակն եւ զթուքն. յառեաց ՚ի ձեռսն եւ յոտսն, եւ տես զխոցուածս բեւեռացն ՚ի պէտս ներելոյ քո իմ ՚ի ծառն ձեռացս ձգման։ Որոնեա զկողսն, եւ տես անդր բերանացեալ զխոցուածս տիգին յանողորմ թշնամւոյն ընկալեալ. դիր զձեռս ՚ի վերայ քոյ սիրեցեալ Որդւոյդ գլխոյ, զոր ետու այժմ ՚ի քեզ, եւ տես ՚ի դմա զփշանիւթ պսակին նախատինս՝ զոր վասն իմ այպանեցաւ անպարտական։ Եթէ գգուելով քո զդա ըստ անճառդ սիրոյ, եւ ՚ի թիկունսն յառիս տէր, տեսանես անդր զոզորածեծն առնելոյ դառն խոցուածսն. զայն ամենայն կրեաց նա անմռունչ խոնարհութեամբ, այսքան անմեղ այպանեցաւ եւ ոչ ինչ բարբառեցաւ, որպէս զի իմում ամբարտաւանութեանն դու Հայր ներեսցես. այսքան չարչարեցաւ եւ ոչ գժդմնեցաւ, զի զիմ հեշտութիւն մեղացն թողցես. վասն այսորիկ եւ ետու ՚ի ձեռս քո այժմ, զի զփրկեալ դովաւ ժողովուրդս ընկալցիս։ Եթէ եղբարցս տենչումն եւ բարեկամացս գեղձումն՝ այսքան փղձկի ՚ի դորա ողորմելիդ որ վասն իմ կերպարանք , դու Աստուած գթոյ աղբեւր որքան յՈրդիդ նայեցեալ, եւ ՚ի դորա կիրսն վասն մարդկան թշուառացեալ մեղօք ժողովրդեանս՝ լիցիս ողորմած։ Այսքան եւ այսպիսի բերանով մտացն ՚ի տեսանել հոգւոյ աչացն՝ ընդ տալ ՚ի ձեռս Աստուծոյ զնուէր խորհրդոյս, բարբառի հրեշտակն եւ պատարագիչ քահանայն ասելով.
       «Եւ արդ մեք տէր ըստ այսմ հրամանատրութեան յառաջ բերեալ զայս խորհուրդ փրկական մարմնոյ եւ արեան միածնի քո »։ Զայն յայտ առնէ թէ ինքն որգիտէր զխորս կամաց քոց, որպէս սիրեցեալ ծառայից զայս յայտնեաց, եւ մեք յառաջ բերեալ զսոյն տամք ՚ի ձեռս քո. զո՞. զխորհուրդն փրկական մարմնոյ եւ արեան միածնի քո. եւ խորհուրդն զի՞նչ է. կիրքդ չարչարանաց նորա զոր ասացաք եւ հանդերձեալ եմք ուսանել։ Եւ սա խորհուրդ ո՞յր աղագաւ կոչի. այսինքն զի ըստ պարզ եւ սոսկ տեսութեան մարդկան եւ դիւաց կրէր զնոյն իբրեւ զմի ոք ՚ի մարդկանէ չարչարանք ակամայ, եւ ինքն ծածուկ եւ խորհրդական թաքնութեամբ զմի մի ՚ի նոցանէ դնէր ՚ի ձեռս խորհրդակիցն Հօր փոխանակ պարտեացն Ադամայ եւ ծննդոցսնորա որովք եւ փրկեցաք իսկ եւ զօրացաք եւ կցորդեցաք յիմաստ խորհրդոցն Աստուծոյ գիտութեամբ։ Բայց որք ոչ գիտացին Հրեայք եւ հեթանոսք ՚ի ճառ խաչին իմաստութիւն եւ նշանս հայցեն, եւ յիմարին ՚ի քննելն՝ ոչ տեղեկացեալ. իսկ առ որ նոքա յիմարին, մեք խորհրդապէս եւ անհաս յանհաւատիցն զփրկութիւն մեր ընդգրկեմք. ո՞րպէս. զի յիշեմք առաջի Հօր, եւ սովաւ միշտ հաշտիմք ընդ նմա. ըստ որում ասէ.
       «Յիշեմք զդորա որ վասն մեր զփրկագործ զչարչարանսն, զկենդանատու զխաչելութիւնն, զերեքօրեայ թաղումն, զերանելի յարութիւնն, զաստուածապէս համբարձումնն »։ Այս ամենայն կիրքս Քրիստոսի ոչ թէ միայն յայնժամ, այլ մինչեւ ցկատարած աշխարհի յիշատակեալ՝ զփրկութիւն մարդկան տնօրինէ. զի թէ յայնժամ միայն էր, եւ առ այն ժամանակի մարդիկ, անիրաւութեան տայ այս կարծիք արդար իրաւանցն Աստուծոյ. եւ ո՞ւր դիցուք զառաքելոյ ասելն, «Յիսուս Քրիստոս երէկ եւ այսօր, նոյն եւ յաւիտեանս ». ուրեմն միշտ է փրկութիւնս ՚ի Քրիստոսէ։ Ո՞րպէս. ՚ի ձեռն հաւատոցն, որպէս զի մի՛ բնաւ կասեսցուք ՚ի մեղանչելն յուսահատութեամբ, այլ զփրկագործ միջնորդէս բուռն հարցուք տկարացեալք՝ եւ առողջանամք. եւ բուռն հարկանելն է այս, Աստուծոյ Հօր տալ զնուէր հաշտութեան փրկագործն չարչարանօք, որպէս ասէ այժմ. «Յիշեմք զդորա որ վասն մեր զփրկագործ զչարչարանսն »։ Եւ յորժամ յիշեմք, զի՞նչ. ամենայն իրօք մերումն ներումն լինի ըստ հաւատոցն. զի վասն այնորիկ նա անմեղ չարչարեալ, որպէս զի մեք նովաւ՝ որ մեղուցեալքս եմք, լիցուք արդարացեալ։ «Զկենդանատու զխաչելութիւնն »։ Քանզի մահ նորա մարմնով ՚ի խաչին՝ զկեանս հոգւոց եբեր հոգւով մեռելոցս եւ բերէ միշտ. քանզի այս զիա՞րդ լինիցի, եթէ առաջի Աստուծոյ խորհուրդ շնորհաց իւրոց հնանայ կամ աղօտանայ. այլ թէ կարծեմք աղօտ մեր մտացս հնութեամբ ախտիւն վարակելոց. ապա թէ մաքրիմք յայնցանէ, ոչ թէ միայն Աստուծոյ կարծեմք զայս խորհուրդ յայտնի , այլ եւ մեք զօրանամք երեւելապէս հաւատովք զնոյն ճանաչել։ «Զերեքօրեայ թաղումնն, զերանելի յարութիւնն »։ Զթաղմանս ճառ եւ զյարութեանն, ոչ եթէ վայրապար առնու ՚ի մէջ, այլ որպէս զի ցուցցէ՝ թէ չէր դա այսմ ամենայնի կարօտ. զի զի՞նչ էր թաղելն նմա հարկաւոր՝ որ յապականութենէ ոչ ըմբռնի ըստ մեղաց. սակայն կրեաց որպէս ամենեցուն վասն մեր. նոյնպէս եւ զայս՝ առաջի քո եւ քեզ նուէր հաշտութեան տուեալզտնօրէնութեանն խոնարհութիւն։
       «Զաստուածապէս համբարձումն, զնստելն ընդ աջմէ քո, Հայր, զահաւոր եւ զմիւսանգամ գալուստն խոստովանիմք եւ օրհնեմք »։ Այն որ մինչեւ ցայժմ ասացաւ՝ տնօրինաբար խոնարհութիւնն էր, զորս կրեաց Քրիստոս ըստ պարտեաց մերոց եւ ընդ ամենեցուն. իսկ յարութիւնն եւ համբարձումն, ընդ աջմէ Հօր նստելն եւ դատելն, շնորհն եւ փառքն է՝ զոր փոխանակ այնորիկ ՚ի յիւրն մարմին ընկալաւ մեզ. արդ որպէս զչարչարանսն ոչ վասն իւր, այլ վասն մեր ընկալաւ, այսպէս եւ զփառսն ոչ որպէս կարօտ, այլ մեզ ՚ի նոյնն գրաւական եւ առհաւատչեայ երեւեցաւ. ապա թէ ոչ՝ նա որ յառաջ քան զարուսեակ ծնեալ՝ էր ընդ աջմէ, ո՞րպէս նորոգապէս նստէր՝ եթէ ոչ առ ՚ի հաստատութիւն իմս պատուոյ առաւելութեանն։ Ուստի եւ զայսոսիկ զշնորհս պատարագէ Աստուծոյ Հօր սովաւ քահանայն, թէ յանզուգական պատիւ հաստատեաց զյոյս մարդկան Որդիդ քո եւ տէր մեր։
       «Զքոյս ՚ի քոյոցս քեզ մատուցանեմք, ըստ ամենայնի եւ յաղագս ամենեցուն »։ Յորժամ ետ ՚ի ձեռս զխորհուրդն, եւ առ ՚ի նմանէ յինքն զբանաւորս պատարագ Աստուածն իւր եւ թագաւոր, ապա յաւելու թէ նուէրդ զոր իբրեւ զմեր մարմնակից եւ ՚ի մէնջ մարդ ետու տեառնդ, քո է անճառաբար ծնունդ եւ Որդի. եւ մեք որ ծառայք եմք քո, թէպէտ իբրեւ զմեր եւ ՚ի մէնջ մատուցանեմք, ոչ իբրեւ ՚ի մէնջ զդա ունիմք, այլ Աստուած հաւասար քեզ դաւանեմք, որ տնօրինեաց զայս ամենայն՝ ոչ վայրապար, այլ ըստ մեր ամենայնի կարօտութեան, եւ յաղագս ամենեցուն մեր փրկութեան. եւ մեք այժմ որպէս զքո Որդի եւ ՚ի քէն մեզ տուեալ, դարձեալ ՚ի մէնջ տամք զդա քեզ նուէր փոխանակ ամենայնի, եւ ընծայ հաշտութեան փոխանակ ամենայն աշխարհի ՚ի ձեռս Հօրդ աւանդեալ։