ԲԱՑ
բարբառոյս
՚ի
յունականն
է
լեզու.
վասն
հնազանդութեան
աթոռոյն
եդեալ
է
՚ի
մերս
անյեղաշրջելի.
այլ
զթարգմանութիւն
սորին
ոմն
ասէ՝
նայեսցուք,
եւ
այլ
ոք՝
զգուշութեամբ.
որք
՚ի
մի
հային
դիտաւորութիւն
ասացեալքս,
քանզի
զմի
ունին
զօրութիւն։
Բայց
խնդրելի
է,
է՞ր
վասն
այժմ
զայս
ձայնէ
սարկաւագն.
այսինքն
քանզի
ժողովուրդն
որպէս
առին
՚ի
նմանէ
հրաման
երկրպագել,
դեռ
եւս
խոնարհեալ
կան.
եւ
քահանայն
հանդերձեալ
է
այժմ
զտէրունական
մարմինն
որում
սպասեալ
յուսան՝
նոցին
ցուցանել,
սարկաւագն
նախ
զգուշութիւն
տայ
ժողովրդեանն,
որպէս
եւ
սովոր
է,
ասելով.
«Պռօսխումէն
»։
Այսինքն
երկիւղիւ,
եղբարք,
սիրալիր
որդեակք,
հաւատով
ժողովուրդք,
զգուշութեամբ
եկեղեցի,
բարձրացուցեալ
զպարանոց
ձեր,
նայեցարուք,
տեսէք
եւ
գոհացարուք,
հայեցարուք
եւ
փառս
մատուցէք։
Իսկ
նոցա
զսոսկալի
բարբառ
աւետեացս
լուեալ,
վաղվաղակի
զկորացեալ
պարանոցսն
բարձրացուցանեն,
զարտօսրալից
աչսն
մաքրեն,
զխոնարհեալ
սիրտսն
հաստատեն,
զտարակուսեալ
միտսն
զուարթացուցանեն,
եւ
թէ
ու՛ր
հայեսցին
ոչ
գիտեն.
քանզի
սարկաւագն
միայն
զնայելն
նոցին
աւետարանեաց.
զբարբառն
ծանեան
զի
աւետեաց
էր,
այլ
զխորհուրդ
աւետեացն
ոչ
ծանեան
՚ի
նմանէ,
զի
միայն
զգուշութիւն
էր.
ընդ
զգուշութեանն
պատրաստեցին
զհայեցուածսն,
զի
կարօտեալք
էին,
եւ
թէ
զփափագելին
արժանի
լինիցի՞ն
տեսանել
կամ
ոչ՝
դեռ
եւս
յերկբայս
են։
Մի
ձայնս
զբազմութիւն
ժողովրդեանն
որպէս
զմի
անձն
յակճիռս
արար
առ
դասս
քահանայիցն.
եւ
թէ
զփափագելին
լիցի՞ն
տեսանել
կամ
ոչ,
դեռ
եւս
սրտակտուր
թօթափին.
՚ի
յուսոյն
յուշ
ձգեաց
զաչս
ամենայնցն
սարկաւագն,
եւ
զլումն
յուսոյն
ոչ
ազդեաց
նոցին
իմանալ։
Զգուշացիք
լուեալ՝
ծանեան
զի
ուրախութեանն
եհաս
ժամանակ.
իսկ
զառիթ
ուրախութեանն
դեռ
եւս
սրտաթափ
ակն
ունին
տեսանել.
նայեսցուք
ձայնեալ
զամենեցուն
հայեցուածս
զարթոյց,
եւ
զնայելին
սիրելի
ոչ
ազդեաց
նոցին
ընդ
բանին.
ինքն
իւրում
հօտին
զաւետիսն
կարապետեաց,
եւ
զտէրն
՚ի
մտերիմ
ծառայիցն
տեղի
տայ
նոցին
ցուցանել։
Ուստի
եւ
քահանայն
վերացուցեալ
զփրկական
մարմինն,
ասէ
բարձրաբարբառ.
«Ի
սրբութիւնս
սրբոց
»։
Որք
զգուշացայք
ասէ,
զսուրբս
Աստուած
ընկալարուք.
որք
նայեցայք,
աչօք
զսա
տեսեալ
ցնծացէք.
ցանկայիք,
տեսէք
զփափագելիս.
զԱստուած
ձեր
՚ի
մարմնի
ախորժէիք
տեսանգլ,
ահաաւսիկ
յանդիման
ձեր
փայլեցուցանեմ.
հրեշտակ
առաքեցիք
զիս
խաղաղութեան,
եւ
ես
զնոյն
ինքն
զխաղաղարարն
ահաւասիկ
ցուցանեմ։
Ճանաչել
զսէրն
Աստուծոյ
կամեցայք,
եւ
ահաւասիկ
զՈրդին
սիրելի
գրաւական
առեալ
ձեզ
բերեմ
՚ի
նմանէ.
մեղաց
թողութիւն
՚ի
ձեռն
իմ
խնդրեսցէք,
արդ
զսուրբս
սրբոց
առեալ
ձեզ
բաշխեմ։
Ի
սրբութիւնս
սրբոց
նայեցարուք
որք
արժանի
գտայք
սմին
հաղորդել.
սուրբ
է
բնութեամբ,
բայց
ոչ
ամենեցուն
սրբարար,
այլ
որոց
հաւատով
զսոյն
տեսանեն.
սուրբ
է
ոչ
ամենեցուն,
այլ
իւրոց
անդամոց
առաքեալ
սրբութիւն.
սուրբ
է՝
բայց
ո՛չ
զարտաքինսն,
այլ
զսրբեալս
բանիւն
սրբէ։
Իսկ
նոքա
առ
այս
զի՞նչ
պատասխանեն
նմա.
«Միայն
սուրբ,
միայն
տէր,
Յիսուս
Քրիստոս
՚ի
փառս
Աստուծոյ
Հօր։
Զպարտութիւն
խոստովանին
բանիւս
յառատութենէ
ուրախութեանն,
որ
՚ի
սոսկալի
տեսլենէն
առ
նոսա
զեղաւ։
Քանզի
այս
է
մարդկան
սովորութիւն.
յորժամ
անյուսալի
ուրախութեան
ոք
վաղվաղակի
պատահէ,
յառաւել
սիրոյն
՚ի
կարծիսն
միտէ,
այսպէս
ընդ
հրաշալի
տեսութեանն,
ընդ
սքանչելի
բանին՝
եկեղեցւոյս
պատահեաց։
Ըստ
որում
եւ
իմաստուն
կուսանքն
ասէին.
տէր
ե՞րբ
մեք
ազյդոսիկ
արարաք
որում
դուն
վկայես,
կերակրեալ
զքեզ
կամ
զգեցուցեալ,
ժողովեալ
կամ
մխիթարեալ.
այսպէս
եւ
սոցա
լուեալ
՚ի
քահանայէն
թէ
առ
սուրբս
Աստուած
ձեզ
սրբոցդ՝
սրբութեան
շնորհ
ընձեռեցաւ
՚ի
Հօրէ,
պատասխանեն
նմին.
ո՛վ
տէր
մեր
քահանայ,
մեզ
ուստի՞
սրբութիւն
հողածնելոցս.
մեք
զիա՞րդ
վկայիմք
սուրբք
ախտից
վիճակեալքս.
մեզ
անկար
է
սրբութիւն
ընդ
մարմին
կապելոցս,
այլ
սուրբ
միդ,
մաքուր
միայնակդ,
անախտ
մարմնով
միդ
միայն
՚ի
մարմնաւորացս,
պարծանք
մեր
յերկինս
երկնից
դա
միայն
վերացաւ՝
զոր
բարձեալ
կրես
՚ի
ձեռին.
առ
որ
կարօտեալքս
նայեցեալ
ցնծացաք,
յոր
հայեցուածովքս
միայն
սրբեցաք,
ընդ
որ
՚ի
պշնուլս
երբէք
ոչ
յագենամք.
միայն
սուրբ
դա
է
մարմնով,
միայն
դոյն
մեզ
տիրէ,
Յիսուս
Քրիստոս
Աստուածդ
մեր
եւ
փրկիչ
որ
՚ի
փառս
Աստուծոյ
Հօր
միշտ
հանգուցեալ
եւ
յաւէտ
է։
Դովաւ
հաւատամք
զսրբութիւն
քում
սպասաւորութեան
ընդունել,
այդ
սրբութեանդ
յուսով
առընթեր
կացեալ
դեգերիմք,
նորին
տեառնդ
ակն
կալեալ
այսքան
ժամանակս
աստէն
տաւաղիմք,
՚ի
տէրդ
ապաւինեալ՝
սրովբէապէս
աստէն
խարուկիմք.
զդա
սպասեմք
ունելեօք
ձեռինդ
սրբոյ՝
մաքրութիւն
անձանց
մերոց
ճաշակել։
Այդ
կայծակն
է
որ
զմերս
պղծեալ
մեղօք
զշրթունս
կիզէ.
իբր
զայր
մի
տառապեալ
կամք
բազմութիւնս
ընդ
սոսկալի
տեսիլդ,
որ
առաջի
աչաց
մերոց
փայլեաց.
հիացեալ
սքանչանամք
ամենեքեան,
զիա՛րդ
զտէր
զօրաց
երկնից
՚ի
կառս
հիւթեղէն
ձեռացդ
տեսանեմք
բազմեալ.
փա՜ռք
դորին
անճառդ
սիրոյ։
Իսկ
քահանայն
զի՞նչ
յետ
այսորիկ.
ոչ
հանդուրժէ,
այլ
զգոհացողական
օրհնութիւնն
՚ի
սենեակ
սրտին
մթերեալ՝
հեղու
զխորհրդական
աղօթսն
առաջի
բազմութեան.
եթէ
զընդունողս
աղօթիցս,
ասէ,
տեսանել
արժանաւորեցան,
ընդէ՞ր
ես
այսուհետեւ
զաղօթս
՚ի
սոցանէ
ծածկեալ
պատրուակեմ.
մինչեւ
ցայժմ
խորհրդապէս
խօսէի,
զի
ես
միայն
զԱստուած
տեսանէի.
իսկ
եթէ
ծածուկ
տեսութիւնն
յամենայն
հրապարակս
փայլեցաւ,
յայտնեսցի
եւ
իղձք
պաղատանաց
իմոց
ընդ
սմին.
եթէ
ինձ
միայն
էր
շնորհիս
գիտութիւն,
պարտ
էր
ինձ
միայն
գոհանալ.
իսկ
եթէ
ընդ
իս
եւ
ժողովուրդս
ամենայն
զնոյն
գիտացին,
լիցին
եւ
փառատրութեան
իմոյ
վկայութեամբն
հաւասարք.
յաղագս
որոյ
եւ
ասէ
բարձրաձայն.
«Օրհնեալ
Հայր
սուրբ
ճշմարիտ
Աստուած.
օրհնեալ
Որդի
սուրբ
ճշմարիտ
Աստուած.
օրհնեալ
Հոգիդ
սուրբ
ճշմարիտ
Աստուած։
Օրհնութիւն
եւ
փառք
Հօր
եւ
Որդւոյ
եւ
Հոգւոյն
սրբոյ
»։
Յերրորդութենէն
ընկալեալ
զշնորհս՝
յիրաւի
զերիսն
եզականապէս
անուամբ
՚ի
մի
փառս
եւ
՚ի
մի
պատիւ
օրհնաբանէ.
այսինքն
Հայր
օրհնեալ,
որ
զպատարագս
հաշտութեամբ
ընկալաւ.
եւ
Որդին
օրհնեալ,
որ
փոխանակ
եղբարցս
մեռեալ
պատարագեցաւ.
իսկ
Հոգին
օրհնեալ,
որ
խոնարհեալ՝
հատուցումն
մեզ
փոխանակ
պատարագիս
շնորհեցաւ։
Եւ
ժողովուրդքն
որ
տեսութեանն
արժանացան
այժմ,
զոր
նախ
ոչ
գիտէին,
ընդ
նմին
եւ
քահանայիս
գոհացողական
օրհնութեան
կցորդին,
որում
նախ
ոչն
հաղորդին՝
ըստ
իւրաքանչիւրոցն
զամէնն
վկայելով.
յայտ
արարեալ
թէ
է
ճշմարիտ
հաւանութեամբ
մտաց
մերոց
առ
՚ի
քէն
ասացեալսդ,
Այս
ամենայն
խորհրդածութիւնք՝
աւատալոյն
աչաց
սխրալի,
իսկ
անհաւատութեանն
ծիծաղելի.
վասն
այսորիկ
եւ
սարկաւագն
հրամանաւ
՚ի
սկզբանն
յերախայիցն
ամփոփի,
ոչ
իբր
յանարժանից,
այլ
որպէս
յանհաւատից.
եթէ
հաւատս
առ
՚ի
սոյն
ունիցիմք ,
ոչ
երբէք
անարժանութեամբն
խորշիմք.
բայց
զի
ոչ
հաւատամք,
յիրաւի
ընդ
երկիւղիւն
՚ի
դրունսն
պարուրիմք։
Եղբարք
զհաւատն
աճեցուցէք
առ
Աստուած,
եւ
զսէրն
զոր
եւ
պահանջէ
՚ի
մարմնաւորացս,
եւ
դիւրաւ
գիտէ
՚ի
մէնջ
կատարել.
իսկ
զմաքրութիւն
՚ի
պահանջելն՝
զպարտութիւն
խոստովանեսցուք
որպէս
զմարմին.
հաւատոյն
եւ
սիրոյն
չունիմք
պատճառ,
զի
անաշխատ
է.
սրբութեանն
ունիմք,
քանզի
աղցաւոր
եմք։
Ո՜վ
հաւատ,
ո՛րքան
բարձր
ձկտիս.
ո՜վ
սէր,
ո՛րքան
յանհասն
ժպրհիս.
ո՜վ
երկիւղ,
ո՛րքան
՚ի
ստորինս
նայիս։
Հաւատն
զգլուխ
Փրկչին
ելեալ
եւղարկեաց,
եւ
երկիւղն
՚ի
քղանցից
նորա
կեղակարծ
զպարգեւսն
ամփոփեաց,
սէրն
՚ի
լանջսն
Յիսուսի
զպարանոցն
ձգեաց,
եւ
երկիւղն
՚ի
բացուստ
սարսելով
նմին
ակնարկեաց։
Լծեա
զսոսա
ընդ
միմեանս,
եւ
ել
կառօք
առ
Աստուած.
ապա
թէ
տկարացար,
բարիոք
է
յերկեւղէն
խուսափեալ
քան
՚ի
հաւատոցն
եւ
՚ի
սիրոյն.
հաւատն
դիւրաւ
կարէ
ձգել
զքեզ
առերկիւղն,
երկիւղն
ոչ
կարէ
բնաւ
վերածել
՚ի
հաւատն։
Ծնունդ
է
երկիւղն
հաւատոյն,
թոռն
է
երկոցունց
սէրն։
Զհայրն
Աստուած
՚ի
քեզ
եւ
զորդիսն
ծնանի,
զարմատն
եւ
զպտուղսն
ընծիւղէ.
հաւատա՛
որոց
տեսանես,
եւ
մի՛
կեղակարծեր.
աստուածային
է
ականդութիւնս,
եւ
ոչ
մարդկային.
տէրունի
խորհուրդս
եւ
ոչ
երկրային.
եթէ
հաւատաս,
ապա
երկնչիս.
եթէ
երկնչիս՝
դիւրաւ
սրբիս.
բազմամեայ
երկիւղածութիւնդ
ոչ
երկիւղի,
այլ
անհաւատութեան
մերոյ
տայ
զտարացոյց.
մի
չար
է
հաւատովն
եւ
սիրովն
արհամարհութիւն,
եւ
երկեղիւն
անհաւատութիւն.
բայց
համարիմ
փոքր
տեառնն
զյանցանս
արհամարհութեան
քան
զանհաւատութեան.
նա
յանդգնեցաւ
արհամարհել
զմեղսն՝
զի
զԱստուած
հաւատաց
տկարութեան
մարմնոյն
սրբութիւն.
ես
զի
հրաժարիմ
բազում
ամս,
զի
ոչ
՚ի
նորայն՝
այլ
յիմս
հաւատամ
սրբութեան
կարօտութիւն։
Ո՛
տայր
ինձ
զհաւատն
եւ
զերկիւղն
եւ
զսէրն
ընդ
միմեանս
լծել։
Բայց
զի
յերիցն
վրիպեցայ,
նախ
զխարիսխն
եդեալ՝
զքակտեալ
տաղաւար
առաքինութեանն
՚ի
վերայ
նորին
շինեցից։
Հաւատն
է
հիմն,
հաւատն
արմատ,
աւատալ
թէ
զայսքան
շնորհս
՚ի
պէտս
փրկութեան
մեր
փրկիչն
մեր
տնօրինեաց.
չունիմք
այսօր
զնոյն,
մոլորութեամբ
յերկիւղն
պանծամք,
ոչ
եմք
սրտիւ
հաւատացեալ.
ստացեալ
զնոյն,
մխիթարեսցուք
զմիտս
երկիւղիւ
տատանեալ,
շնորհօքն
Քրիստոսի,
որում
փառք
յաւիտեանս
յաւիտենից ,
ամէն։
