Պատմութիւն Հայոց

Իսկ սուրբն Արիստակէս ժառանգ հայրենի աթոռոյն ամենայն իրօք զհետ երթայր սուրբ եւ արդար վաստակոց՝ ջանացեալ քրիստոսադիր կիտիւն նուաճել զհօտ իւր ՚ի կամս Քրիստոսի, զոմանս հաւանողականաւ, իսկ զոմանս բռնաւորականաւ կարգաւ ջանայր պահել յակաստանի. եւ իբրեւ զսուր ինչ յազդեր միշտ ունելով զՀոգւոյն շարժմունս՝ յանդիմանէր զորս գտանէր ՚ի չար գործս հակառակ Հոգւոյն։ Ընդ որոց ապա եւ Արքեղաւոս ոմն կուսակալ Ծոփաց աշխարհին՝ կշտամբեալ ՚ի նմանէ սակս չար գործոց իւրոց, ըստ դիպմանց իմն ճանապարհի ուրեմն աշխարհի Ծոփաց՝ ժպրհեալ ոխերիմ մտօք սպանանէ զսուրբն սրով, եւ փախստեայ ինքն գնացեալ յարեւմուտս Տօրոսի։ Զոր ապա բարձեալ զնշխարեալ մարմինն նորուն աշակերտացն՝ տարեալ հանգուցին յԵկեղեաց գաւառն ՚ի Թիլն աւանի։ Կացեալ ինքն յաթոռ հայրապետութեան ամս եօթն. ոչ թաղումն թերեւս զնորայն վարկեալ իմ՝ այլ վերափոխումն յաշխարհէ յայսմանէ յաշխարհն կենդանեաց. որ ոչ լսի համբաւ մահու, այլ մշտնջենազուարճ ուրախութիւն։

Իսկ զկնի սորա անդրանիկեղբայր սորուն Վրթանէս յաջորդէ զաթոռն նորուն՝որպէս եւ հաճոյ թուեցաւ Հոգւոյն սրբոյ։ Բայց հոգեւոր ճառագայթն մեր սուրբն Գրիգոր ամս բազումս կեցեալ յայրին Մանեայ՝ վախճանի, անգիտաբար իմն թաղեալ ՚ի հովուաց իբր գտեալ զնա ՚ի կարգ իմն աղքատաց։ Իսկ ապա զկնի բազում ամաց գտանէ զսուրբ մարմին նորա Գառնիկ ոմն ճգնաւոր աստուածային իմն գոգցես տեսչութեամբ. եւ տարեալ դնէ զնա ՚ի գեօղն Թորդան յիւր իսկ ՚ի զբօսանոց պարտիզկանն։ Զկնի ամաց ինչ ապա եւ սուրբն Տրդատ արքայ յանհամբուրից բարւոյ եւ յանհնազանդից ճարտարութեանն խարդաւանեալ խորամանկութեամբ՝ եւ տուեալ նմա յարբուցումն մահու. զոր տարեալ հանգուցանեն զմարմին նորա ՚ի նմին աւանի ՚ի նոյն պարտիզկան՝ մերձ եդեալ ՚ի քնարանս սրբոյն Գրիգորի, որ համեմատընդ նմա իսկ զամենեսեան արտորոշէր ՚ի ճանապարհաց չարաց՝ վերակացու երկրորդ լեալ լուսաւորութեանս մերում։ Իսկ մեծն Վրթանէս մինչդեռ տակաւին էր ՚ի Տարօն գաւառին ՚ի մատրանն Յովհաննու մկրտչի եւ Աթանագինեայ վկայի՝ մահ սպառնացեալ լինէր նմա ՚իծածուկ իմն ՚ի բնակչաց Սիմ լերինն. որք վասն ապիրատ եւ անազդակ չար գործոց միշտ յանդիմանեալ առ ՚ինմանէ լինէին։ Իսկ նորա զգացեալ ապա եւ զտեղիտուեալ չարին՝ գնայ փախստեայ ՚ի գաւառն յԵկեղեաց, անդ կալեալ իւր կայան բնակութեան։

Իսկ յետ մահուան սրբոյնՏրդատայ անօրէնն Սանատրուկ երկրորդ՝ ազգաւ յԱրշակունի տանէ, զոր կացուցեալ էր նահապետ Տրդատայ ՚ի Փայտակարան քաղաքի, եւ յետ մահուան նորա ապստամբութեամբ բազմաւ թագ իւր կապեալ։ Ըստ ամբարիշտ հրամանի նորա բարբարոս հիւսիսական ազգքն այնոքիկ զսքանչելի մանուկն Գրիգորիս, զոր եպիսկոպոս Աղուանից կացուցեալ էին ՚ի տոհմէ սրբոյն Գրիգորի՝ սպանանեն ձիախրոխտ ընթադրութեամբ ՚ի Վատնեան դաշտին. եւ տարեալ հանգուցանեն զսուրբ մարմին նորա ՚ի գեօղն Ամարաս, որ ՚ի Փոքր Սիւնիս։