Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

 

Իսկ ապա թագաւորնԱշոտ արքայորդին չուէր գնայր երթայր հասանէր ՚իկողմանս Գուգարաց մերձ յամրոցն մեծ, որ ՚ի լեզուՎրաց Շամշուլդէ, այսինքն՝ Երեք նետն անուանի. վասնզի հօր նորա զազգսն զայնոսիկ շուրջ զամրոցաւնսեպհականացուցեալ էր իւր եւ զեղբարս երկուս՝ Վասակեւ Աշոտ ՚ի տոհմէ Գնթունեաց բերդապահս եւվերակացուս նահանգին այնմիկ կացուցեալ։ Իսկ սազնոյն հնազանդութեան կարգ առ ՚ի նոցանէն առ իւրպահանջէր գալ ՚ի մտերմութիւն ծառայութեան։ Եւվասնզի նուազունս եւ սակաւս անդր գտանէր ռոճիկսզօրացն. վասն այնորիկ զզօրսն իւր ՚ի մօտակայգաւառն առաքէր երթալ հոգալ գտանել զապրուստիւրեանց՝ մինչեւ անդրէն ընդ կրունկն ինքն դարձցի։Եւ ինքն ապա վայելուչ եղբարբն Աբասաւ եւ երկերիւրյիսուն արամբք երթեալ առկայացեալ դարէր դադարէրմերձ յամրոցն՝ որ կոչէր Սակուրէթ։ Իսկ Վասակ եւԱշոտ իբրեւ տեսին զայն, թէ կարաւան սպայինսպառըսպուռ առ ՚ի նմանէ պակասեալ է եւ առ ՚իյումեքէ հուպ ընդ հուպ չիք նմա օգնականութիւն. այնուհետեւ սոնքացեալք ստուարացեալք եւ կիցսընկեցեալք՝ միանգամայն իսկ գումարտակ զզօրսիւրեանց առնէին ծածկաբար, ընդ ինքեան ունելով եւզսիրելիսն իւրեանց յանբոկ գործոյն զսպայազօրսնՏփխեաց եւ զծործորոցն Կովկասու, եւ իբրեւ արանցաւելի քան զչորեքհազարաց սուսերամերկացվահանաւորաց նիզակաւորաց վաղակաւորաց. եւ ապայեղակարծումն ժամու ՚ի վերայ հասեալ՝ ասպատակսփռէին։ Իսկ զանպիսի նոցա տեսեալ սաստիկ հէնս եւգռոյթս բազմութեան զօրաց զիւրեամբք շուրջ պատեալ՝ապա բազմապաղատ արտասուօք յօգնականութիւն զբարձրբազուկն Տեառն Աստուծոյ կարդային, որ կարողն էմիով զհազարսն հալածել. եւ կնքեալ զինքեանս նշանաւխաչին՝ ահագին իմն դղրդմամբ ճակատս մարտից ընդդէմյարդարէին եւ արիաբար առնաբար առնազէն ասպազէն ՚իվերայ շահատակեալք՝ առ ՚ի քթթել ական վաղվաղակիհերձեալ ընդ մէջ զջոլիրս ասպարափակ ռազմինբազմութեան ընդ կրունկն դարձուցանէին. եւերկերիւրօք միայն արամբքն զչորեք հազար սպառազէնսնոցա ջնջեալ ջարդեալ վանեալ վարատէին։ Զոմանս ՚իսուր սուսերի եւ ՚ի սլաքս նետից եւ ՚ի տէգս նիզակացհաշեալ մաշեալ սատակէին. զոմանս իսկ ձերբակալարարեալ զՍառակինոսսն սատակէին. եւ զոմանց զունչսեւ զականջսն կտրէին. իսկ ՚ի քրիստոնեայս խնայեալկապուտ կողոպուտ արարեալ զնոսա թողուին երթալ գնալ՚ի բաց, եւ գրեթէ ոչ ոք ՚ի նոցանէ ճողոպրեալգտանէր, բայց միայն Վասակն սակաւ արամբք փախստեայանկեալ յամրոցն Շամշուլդէ։ Արդ՝ այս այսպէսիրագործեալ, քանզի որպէս նկանակն Գեդէոնի դարձեալհոլովեալ ՚ի բանակն այլազգեաց եւ լիզաջինջ զնոսաարարեալ՝ ինքն Աշոտ եղբարբն իւրով դառնայ գնայխնդութեամբ եւ յաղթութեամբ բազմաւ եւ մեծաւ աւարաւզկողմամբք Վրաց աշխարհին առ յաւէտ սիրեցեալնիւրեանց իշխանն Գուրգէն։

Բայց հեզահամբոյր իշխաննՍիւնեաց ընդ կրունկն յարքայորդւոյն դարձեալյԱրագած լեռնէ անտի՝ չուէ հանդիպի եղբարց իւրոցերեցունց՝ Սահակայ Սիւնեաց տեառն եւ ԲաբգէնիՎասակայ. վասնզի նոքա դեռ ընդ դեռ եկեալ անցեալ էինյաշխարհ տէրութեան իւրեանց ՚ի փախստէնէ անտիհրոսակի նոցա Յուսփայ։ Եւ ապա վայելչաբար սիրով ՚իմիասին միախորհուրդք զմիտս կառավարեալք՝ տիրէին՚ի վերայ սեպհական իշխանութեանն իւրեանց. գուն ՚իվերայ գործել շինել եւ նորոգել զհայրենիտէրութիւնն՝ զանկեալն եւ զկործանեալն ՚իթշնամեաց։ Այլ եւ կանայք եւս երկաքանչիւրոցնեղբարց գրաւեալքն ՚ի գերութեան՝ զերծեալք ՚ի ձեռացգերչացն, յետ երկեամ մի գային հանգչէին ՚ի գահս եւ՚ի սենեակս տերանց իւրեանց։ Բայց եւ Հայկազուն եւսեղբարքն Սահակ եւ Վասակ՝ բնաբար կուսակալքգաւառացն որ շուրջ զեզերբ Ծովակին Գեղամայ, յայսմ՚ի սոյն աւուրս եկեալք ՚ի հեռաստանէ հալածանացն՝տիրէին պայազատեալք զաշխարհս տէրութեան իւրեանց։