Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

 

Արդ՝ իբրեւ զայս ամենայնլուեալ արքայորդին Աշոտ, մինչդեռ էր ՚իՀռովմայեցւոց տէրութեանն՝ ապա մեծաւշնորհակալութեամբ եւ բարեխորհուրդ ծառայականխոստմամբք խնդրէ հրաժեշտ դառնալոյ անդրէն ՚իհայրենի տէրութիւնն ՚ի Կայսերէ՝ յայտ արարեալ նմաթէ այց արար Տէր եւ յաջողեաց ՚ի բարութիւն աշխարհինՀայոց։ Իսկ կայսր Կոստանդին ըստ ժամանակի լրութեանբարւոյն սիրալիր սրտիւ հաւանեալ խնդրոյն Աշոտոյ, ապա եւս յոգնապատիկ պատրաստէր նմա պարգեւս եւպատիւս եւ բազում կարասիս եւ երեւելի զարդս եւ զէնսեւ նժոյգս ոսկեղէնս եւ ոսկէսանձս, եւ բազում եւսգանձիւք զնա փարթամացուցեալ, եւ բազում զօրավարսեւ զօրս Հռովմայեցիս ՚ի ձեռս նորա գումարեալ՝յուղարկէ յիւրական աշխարհս։ Որոյ չուեալ երթեալանցեալ զբազում օթեւանօք, եւ եկեալ հասեալ յաշխարհիւր՝ զբազումս նուաճեալ ՚ի հնազանդութիւն ինքեանկացուցանէր. եւ ՚ի բազմաց նորընծայ իմնհիւրամեծարութեան ակն կալեալ սպասէր։ Իսկ վասնզիմեծ դաստակերտն Կողբ դիմագրաւ ընդդէմ նորա գտանէինչարութեամբ՝ ոչ երբէք հաւանական միտս ՚իհնազանդութեան սակի ստացեալ, վասն այնորիկ իսկ ՚իգերութիւն Յունականացն զնոսա մատնէր։ Եւ ապաԱշոտոյ սպարապետին Հայոց ՚ի սմին իսկ յայսմ ժամուեղեւ իսկ եւ իսկ դառնալ յոստիկանէն Յուսփայ՝ եկեալհասեալ մտեալ ՚ի մայրաքաղաքն Դվին։ Եւ քանզիխորամանկ ոստիկանն խորհրդաբար ՚ի մտի եդեալ՝ սուրհակառակութեան ՚ի մէջ նոցա արկանել, այսպիսաբարնանրական մտօք թագ կապեալ սպարապետին Հայոց եւսուսեր ընդ մէջ ածեալ՝ առաքէ յաշխարհ իւր. որ գրեթէգիրկ ընդ խառն ՚ի դիմի միմեանց հարան՝ ինքն եւհոմանուն իւր արքայորդին։ Իսկ իբրեւ եկն եւ ետեսզաշխարհս առհասարակ սպառեալ սատակմամբ եւ զայլսվաճառակուր լեալ եւ զմնացեալսն ցանեւցիր անկեալ եւսփռեալ յօտար ազգս, եւ սիրելի դաստակերտն իւրվանեալ վարատեալ եւ գերեալ յարքայորդւոյն Աշոտոյեւ ՚ի Հռովմայական զօրացն, եւ զայլս եւսզգերդաստանս նորա եւ զգեօղս յաւարի առեալ. ապաայնուհետեւ երկաքանչիւրքն նոքա իբրեւ զօտարածինթշնամիս ընդ միմեանս ՚ի գրգռութիւն մարտիցմարտուցեալ՝ ջանահնար լինէին զմիմեամբք ելանել ՚իհակառակութիւնս եւ ՚ի կռիւս։ Եւ վասնզի ՚ի վերայերկոցունց նոցա թագաւորական անունս կառուցեալեդեալ էր ՚ի նախանձ չարակնութեան յաչաղման ընդմիմեանս բերեալ, վասն այնորիկ առաւել ընդվզեալզչարէին՝ իւրաքանչիւրօք ՚ի նոցանէ զիւրն խնդրելովկացուցանել։ Յայսմ վայրի եկն ապա մեծ իշխաննՍիւնեաց Սմբատ ՚ի Վասպուրական կողմանէ անտի առարքայորդին Աշոտ. եւ բազում պատուասէր եւ սերտհարազատութեամբ ընկալաւ զնա՝ մեծապանծ պատուովշքեղացուցեալ։ Եկն եւ մեծ Հայկազունն Վասակ՝եղբայր մանկազրաւ իշխանին Գրիգորոյ, եւ զնա եւս ՚ինոյն պատիւ պերճութեան վայելչական կարգօքմեծարէր։ Եւ ապա հոմանունքն երկոքեան, որքզթագաւորական անուն ժառանգեալք էին՝ առաւել եւսսաստացուցանէին ՚ի մէջ իւրեանց զաղմուկխռովութեան։ Իսկ իմ ապա ըստ դիպաց ինչ ՚ի ժամ դիպօղժամանեալ եկեալ հասեալ ՚ի հեռաստանէ հալածանացն, եւ տարուբերեալ եւ համոզեալ ՚ի մէջ նոցա՝զվայելուչ եղբայրական լծակցութիւն պատրաստել ՚իմէջ նոցա ջանահնար լինէի։ Ըստ որում ապայունկնդրութիւն ինձ եկեալք երկաքանչիւրքն եւհաւանական միտս ստացեալ՝ ՚ի պայման միաբանական եւխաղաղաւէտ սիրոյ հաստատեցի նոցա։