Սիսական

4 ԼԻՃՔ. ԱՂԲԵՐՔ ԵՒ ՀԱՆՔՔ. -

Արեւմտեան հիւսիսակողմն միջնաշխարհին Սիւնեաց կամ Ծղուկք գաւառ ` մինչեւ ի սահմանս Վայոց ձորոյ, ամայի եւ ոչ փոքր մասամբ քարուտ եւ խճուտ է, այլ եւ ճախնային. եւ են անդ չորք կամ հինգ լիճք Ալլահ-կէօլ կոչեցեալք, մղոնաչափ երկայնութեամբ, առաւել կամ նուազ, թերեւս մնացուածք Շաղատոյ լճին ըստ նախնեաց. մեծագոյն եւս լճակ Գարակէօլ անուն կայ ի բարձրավանդակի ի միջի բարձրաբերձ լերանցն Ըշըխլը, Քէչալ տաղ: Ճանղուրթարան, թերեւս բաժակ մեծի հրաբըղխի չիջելոյ: - Են եւ ի կողմանս Շնհերոյ յամայի վայրս լճակք մանունք, յորոց մին յիւր անուն կոչի. ուրանօր եւ հանքաղբերք ոչ սակաւք ընդ մէջ Իւչթէփէ լերանց, ի հիւսիսոյ նորին եւ ի հարաւոյ Բարկուշատայ գետոյն, որպէս Խալիլ պուլագ, Ետի պուլագ, Սօուգ պուլագ, եւ այլք: Է եւ ի միջոցի Ագպուլագ եւ Ղօչախ գետոց աջակողմեան օժանդակաց Հագարեայ ` անապատ տեղի Գարաքեշիշ կոչեցեալ: - Հանքաղբերք ածխայինք եւ երկաթահամք գտանին բազում ուրեք, որպես յԱխլաթեան գեղջ Ծղկաց, ի Գարապապա  Նախճուանու: - Ջերմուկք առ Սատանայի  կամրջաւ Տաթեւու, ուր եւ բաղանիս հաստատեալ է- Ծծմբաջուրց Տանձիկայ ի Վայոց ձոր: - Նշանաւորք եւ պիտանիք քան զջուրսն են Աղահանք Նախճուանու, զօրոց ճառեսցի ի տեղադրի գաւառին: Յաղագս հողային եւ հանածոյ բերոց ` ծանօթք են Ոխրա դեղնագոյն ` որով ներկեն զասր, ի Վայոց ձոր, ուր եւ Արջասպ եւ Պաղլեղ. գտանի Արջասպ եւ ի Շնհեր. Ծըծումբ, Գաձ, Սոտա Նախճաւան. - Զասեկ առ Եայճի գիւղիւ յՈրդուատ. ուր յայտնեցաւ  եւ Կապար արծաթախառն. որպիսիք գոն եւ ի Վայոց ձոր, ուր եւ վասն արծաթոյն գեօղն կոչի Կիւմիւշխանէ, թէպէտ եւ չեն ի գործ արկեալ տեղիքն: Նոյնպես եւ որ ի Նորաշէն գեղջ նոյն գաւառի: - Յայտ է ի հողային նիւթոցս եւ յոլովութիւն պէսպէս քարանց. յորս պիտանեգոյն ի տնտեսութիւն է Երկանաքար Երնջակայ: Ի հրահալելեաց ` միայն Պղինձ հատանի առատապէս ի Գեղարքունի գաւառի, յԱրեւիս ` յԱգարակ գեղջ, ի Կաւարա եւ յայլ ինչ գեօղս Բաղաց: