Տարեգիրք

Իսկ ի թուին 413 ժողովեցան զօրքն Հայոց ի գաւառն Տարօն. եւ հարեալ կոտորեցին զզօրսն Տաճկաց, եւ ըմբռնեցին զբազումս իշխանս. եւ յայնմհետէ ազատեցաւ գաւառն այն յիշխանութենէ աղտեղի ազգին Մահմետի։ Եւ զայսու ժամանակաւ գնաց վարդապետն Հայոց Ղեւոնդ ի Կոստանդնուպօլիս. եւ խօսեալ ընդ վարդապետսն Յունաց, անպարտելի երեւեալ ի մէջ նոցա. եւ ընկալեալ պարգեւս թագաւորէն դարձաւ յաշխարհն Հայոց։ Սա թարգմանեաց զպաատմութիւն մատին սուրբ առաքելոյն Պետրոսի, որ բերաւ ի Հայս։

Յայնմ ժամանակի մատեան առ թագաւորն Նիկեֆօռ աղտեղի կրտերն, եւ չարախօս եղեն առ նա վասն Հայոց, եթէ Հայք ոչ ունին ուղղափառ հաւատս, եւ ոչ կատարեն զօր ծննդեանն Քրիստոսի եւ ոչ զտօնախմբութիւն սրբոց։ Եւ թագաւորն թէպէտ յոյժ սիրէր զԳագիկ. այլ պատրեալ ի չարասէր եւ յանմարդի դատուցն՝ ցասնոյր. եւ զօրու ծանու յարուցեալ գնայր յաշխարհն Հայոց ջնջել առհասարակ զՀայաստան ազգս։ Զոր լուեալ Գագկայ [Աշոտոյ] հիացեալ զարմանայր յոյժ եթէ զիարդ այսպիսի քրիստոնեայ արքայ գայ խրոխտալով եւ բարկութեամբ ի վերայ եկեղեցւոյն Քրիստոսի։ Ապա հրամայէր եւ ժողովել զզօրսն Հայոց ի պատրաստութիւն պատերազմի։ Իսկ թագաւորն Նիկեֆօռ զօրօք ելանէր յարեւելս. եւ մինչ հասանէր ի քաղաքն Բիւթանացւոց Նիկիա՝ հայրապետ քաղաքին հարցանէր զպատճառ գնալոյն. եւ արքայն պատմէր զպատճառսն կարգաւ. եւ սուրբ հայրապետն ծանուցանէր թագաւորին զուղղափառ հաւատս Հայաստանեայց եկեղեցւոյ, զոր ունին անթերի առ սուրբ Երրորդութիւնն եւ մի Աստուածութիւնն եւ առ Քրիստոսի մարդեղութիւնն։ Զոր ծանուցեալ թագաւորին ճշմարտութեամբ, եւ տեղեկացեալ ի սուրբ հայրապետէն յաղագս քաջութեան Գագկայ [Աշոտոյ] եւ զօրացն Հայոց. եւ որպէս ի քնոյ զարթուցեալ ի զուր ցասմանէն՝ գոհանայր զՏեառնէ որ խափանեաց զանիրաւ պատերազմն։ Եւ հրամայէր հայրապետին գրել առ Գագիկ [Աշոտ] զպատճառս գալստեանն, եւ առնել սէր եւ միաբանութիւն ի մէջ երկուց թագաւորաց, զոր եւ արարն իսկ. եւ դարձեալ իւրաքանչիւր ի տեղի իւր։