Տարեգիրք

ա) Յիշեցէք ի Քրիստոս եւ Աստուած ողորմի ասացէք։ Ես Սիմիոն վարդապետս Ապարանցի զայս գիրս գրեցի։

բ) Ամէն մարդ զիւր կեանքն իմանայ, շուտով խոստովանի, իւր մեղաց դառնայ։

Եւ յաւուրքս յայս շարժեցաւ դիւական բարկութիւն ի թագուհին Զապէլ եւ ուզեց երթալ տեսնուլ զիւր մայրն յՕսպիթլուն բերդն ի Սելեւկիա եւ գնաց եւ խռովեցաւ ընդ թագաւորն եւ ընդ ամէն Հայք։ Նա պարոն Կոստանդին ժողովեց հեծեալ ու գնաց, իջաւ առաջի Սելեւկիոյ, նա օսպիթալն վանաց որ շատ կու ծախվէր զինքն Սելեւկիա, ու կու վախէին ի յԱըստին սուլտանէն, նա ուզեց տալ զբերդն թագուհւովն ու սէր ունենալ ընդ Հայք։ Եւ ֆրէրբեր դրանն այս կերպովս ետ, եւ ասէ թէ զբերդս Լեւոն թագաւորն ետ մեզ, մեք չկարեմք ասել ընդ իւր դուստրն թէ ել ի բերդէս, ապա մեք կու ելնենք, դուք առէք զբերդն ու զինքն. եւ այս ցեղ առին զՍելեւկիա ու զթագուհին։

Ի յայս աւուրքս երեկ Հալպայ սուլտանն շատ հեծելով ի վերայ Պաղրսայ, եւ չկարաց առնուլ։ Ի սոյն ամ ծնաւ թագուհին Զապէլ զանդրանիկ որդին Լեւոն։

Եւ յայս աւուրքս մտաւ Թաթարն ի Հոռոմք. նա սուլտանին մայրն էառ զիւր դուստրն, ու փախաւ ի Կիլիկիայս։ Եւ Թաթարն յղարկեց ի հետ ի Հեթում թագաւոր թէ տուր զփախստականդ, թէ չէ քո ամէն սէրն որ հետ մեզ դրիր նա սուտ է։ Նա վախեցին որ Թաթարն չլցուէր յերկիրս, տուին։ Նա ոխացաւ սուլտանն Քայ Խոսրով Շահն եւ ամէն Տաճկունք, ժողովեաց հեծեալ, եւ առաջնորդութեամբ պարոն Կոստանդեայ Լամբրոնի տիրոջն, մտաւ ընդ Պապառոնին լեառն ի վայր, ու այրեաց զամէնն։ Եւ թագաւորահայրն պարոն Կոստանդին ու Սմբատ գունդստապլն եկին մտան ի Տարսուս, եւ թագաւորն իւր հեծելովն կայր ի յԱտանայ։ Թուրքն սղարեաց զՏարսուս, իջան ի դարոտն հետ գետին, գերեցին զամէն երկիրն եւ կեցան վեց օր, եւ ապա ել ածին որ ելնէին ընդ Կուկլկայ կապանն։ Թագաւորն հեծելովն ի հետ ել, եւ թագաւորահայրն եւ Սմբատ գունդսդապլն, եւ հասին ի տեղ մի որ Մայծառ ասեն։ Նա դարձաւ անթիւ շատ ի յետ։ Մեք դիպաք ու Աստուծով խանգարեցաք, եւ կոտորելով վարեցաք ինչվի Պուտանդէ։

Նա յետ այլ մէկ տարւոյ, ի թուին 695 [=1246] արարին շատ ժողովք, ու եկին մտան ընդ Կուկլկայ կապանն երկու հարիւր եւ վաթսուն հազար մարդ, եւ բոլոր պատեցին զՏարսուս, թագաւորահայրն եւ ես Սմբատ գունդսդապլս մտաք ի Տարսուս։ Եւ եթէ զամէն նեղութիւն բաբնաց ու զկռիւ գրեալ էաք նա կարի շատ էր լեալ։ Հայնց որ ի ջրմտին դեհն ու ի ջրելին աղէկ նետընկէց մի փլուցին զպարիսպն. շատք մեռան յերկուց կողմանց, բայց ի դրացէն հարիւրապատիկ զի ունէաք ընդ ներքս աղէկ Ֆռանկի չարխաւորք։

Եւ ապա եկն դեսպան ի Թաթարէն որ թողէին ելանել, նա չէաք ի լսել, վասնզի զքաղաքն առած ունէին, նա զայդ որ շատ է խնայել Աստուած ի քրիստոնեայքն զնոյն եւ յայնժամ. որ նստեալ էր սուլտանն Խիաթ Ատինն յիւր բերդն ի Կալոնոռոսն, ու կու խմէր լոկ ասաց քովս քովս ու մեռաւ։ Նա ամիրայքն որ ի վերայ Տարսուսու կային երբ լսեցին նա ի զրոյց մտան ընդ թագաւորն, ուզեցին զՊրականա որ սիրով ի տուն երթային, նա թագաւորն երետ որ ելան ու գնացին։ Եւ չէաք իմացեր զսուլտանին մահն, զի կարէաք նեղել, յետ երկու տարւոյ գողացաք զՊռականա։ Եւ ընդ կամքն Աստուծոյ մի ոք պարծիցի փախչել, զի որչափ ի վերայ մեր կացին կաթ մի անձրեւ չեկաւ, երբ որ սէրն եղաւ նա ի քսան օր գիշեր եւ ցերեկ չկտրեցաւ, եւ եղեւ ամէն աշխարհ մէկ ծով։ Յայնժամ որ ելան հարիւր հազար մարդ աւելի ոտով սպանին եւ ջրախեղդ սատակեցան. շատ պիղծ էաք այրել իւրեանց թէ չէաք երդուեալ։

Ի թուին 697 [=1248] գնացի ես Սմբատ գունդսդապլս ի Թաթարն եւ ի թուին 699 [=1250] դարձայ առ իմ եղբայրն Հեթում թագաւորն։