Տարեգիրք

Ի թուին Հայոց ՆՂԲ [492=1043] թագաւորեաց Յունաց, Կոստանդին Մօնօմախն, որ թարգմանի մենամարտիկ։ Եւ ի նոյն ամի յարեաւ ի վերայ նորա Մանիակն, այն որ յառաջն էառ զՈւռհա եւ կապեաց թագ եւ ժողովեաց զօրս բազումս ունելով թիկունս զաշխարհն Հռոմայեցւոց։ Եւ յահէ նորա հնազանդեցան նմա ամենայն Արեւմուտք. զի էր այր յաղթանդամ եւ քաջ ի պատերազմունս։ Իսկ Մօնօմախն ամենայն զօրօքն Յունաց գնաց ընդդէմ նորա ի պատերազմ, եւ յանկարծակի օրհասական մահուամբ Մանիակն ելանէր ի կենցաղոյս. եւ խաղաղացան Յոյնք։ Զայսու ժամանակաւ անօրէնն Սարգիս /21բ/ որ էր յարեւելս ի Պարս, ազդ առնէր Մօնօմախին եւ ասէր կոչեա զԳագիկ պատճառանօք սիրոյ ի Կոստանդինուպօլիս, եւ մի՛ թողուր ելանել, մինչեւ զքաղաքն Անի առցես ի նմանէ։ Եւ արմատացաւ ի սիրտ նորա այս սերմն չարութեան, եւ գրեաց թուղթ առ Գագիկ արքայ Հայոց, եւ կոչէր առ ինքն մեծամեծ երդմամբ, սիրոյ աղագաւ տուեալ միջնորդ զսուրբ Խաչն եւ զԱւետարանն Քրիստոսի։ Եւ լուեալ Գագիկ ոչ կամեցաւ գնալ. իսկ անօրէնն Սարգիս մատեաւ առ թագաւորն համախոհիւքն իւրովք, քաջալերէր զնա ասելով, ընդէ՞ր երկնչիս գնալ, ով թագաւոր, եւ երկմտես յայսպիսի երդմունս, եւ եթէ առ մեզ ունիս կարծիս ինչ՝ ահա անձինք մեր մեռանին վասն քո։ Եւ կացուցին միջնորդ զտէր Պետրոս, եւ բերեալ զսուրբ Խորհուրդն, եւ թացեալ անդ զգրիչն, եւ արարին սոսկալի երդմունս յաւուր յայնմիկ։ Եւ յայնժամ Գագիկ անկասկած ելեալ գնաց ի Կոստ/22ա/անդինուպօլիս եւ ամենայն քաղաքն հրամանաւ թագաւորին մեծաւ խնդութեամբ ելին ընդ առաջ նորա, եւ մեծաւ պատուով ընկալան զնա։ Իսկ ուրացողքն Քրիստոսի, որք արարին զահաւոր երդմունսն, առաքեցին զԱնոյ քաղաքին բանլիսն Խ [40] եւ գիր զկնի թէ ամենայն Արեւելս քո եղեւ։ Եւ կոչեաց թագաւորն զԳագիկ եւ զբանալիսն հանդերձ թղթովքն առաջի եդ, եւ ասէր թէ զԱնի եւ զամենայն Արեւելս ետուն իշխանքն քո ի ձեռս իմ։ Յայնժամ ծանեաւ Գագիկ զգործն անօրէնութեան, եւ յոգւոց հանեալ ասէր, դատ արասցէ Աստուած ընդ իս եւ ընդ նենգաւորսն իմ։ Եւ ասէ Գագիկ ցՄօնօմախն, թագաւոր տանն Հայոց ես եմ, եւ ոչ տամ զԱնի ի ձեռս քո, զի սուտ երդմամբ ածեր զիս ի Կոստանդինուպօլիս. եւ զաւուրս Լ [30] պնդեալ Գագիկ ոչ հաւանէր. եւ յորժամ ոչ գտանէր ելս իրացն, յայնժամ ետ զՀայք ի ձեռս Յունաց։ Եւ տայր Մօնօմախն Գագկայ զԿալան Պաղատն եւ զՊիզու։ Եւ յղեաց Գագիկ ի քաղաքն Անի, եւ զամենայն ինչս /22բ/ իւր զոր ունէր՝ ետ բերել ի Յոյնս. եւ կայր տարակուսեալ եւ պանդուխտ ի մէջ անագորոյն եւ չար ազգին. բայց ուր հասանէր՝ նեղութիւն արկանէր Յունաց, զի որպէս թագաւոր ահարկու եւ շքեղ կայր ի մէջ նոցա գովելին Գագիկ։